Hy vọng cho Palestine

Thỏa thuận hy vọng

Đây là kết quả đạt được tại cuộc đối thoại giữa các lãnh đạo của hai phong trào Fatah và Hamas, diễn ra trong hai ngày 16 và 17.2 tại Doha, Qatar. Bên cạnh việc thành lập Chính phủ đoàn kết Palestine, cuộc đối thoại còn đạt được sự nhất trí về việc tổ chức các cuộc bầu cử Tổng thống và Nghị viện trong vòng 6 tháng đến một năm. Giới phân tích cho rằng, hai phong trào đối địch đã nhất trí khuôn khổ chung nhằm đưa tiến trình hòa giải ở Palestine tới thành công.

Nguồn: Anadolu Agency

 Hiện, hai bên đang tiếp tục thương lượng nhằm ký kết bản ghi nhớ cuối cùng về các cơ chế thực thi thỏa thuận vừa đạt được. Thời điểm cụ thể sẽ sớm được ấn định cho vòng đối thoại mới ở Doha, nhằm giải quyết mọi vấn đề liên quan. Trong số những vấn đề tồn đọng có việc trả lương định kỳ cho khoảng 45.000 nhân viên được phong trào Hamas bổ nhiệm sau khi lực lượng này lên nắm quyền ở Dải Gaza năm 2007, các vấn đề an ninh và kiểm soát các chốt biên giới giữa Gaza với Israel và giữa Gaza với Ai Cập. Nếu hai bên đạt thỏa thuận cuối cùng về việc thành lập Chính phủ đoàn kết, Tổng thống Mahmoud Abbas sẽ lập tức tới Qatar để ký thỏa thuận với thủ lĩnh Hamas Khaled Meshaal.

Sức ép từ thực tế

Giới chức của Fatah và Hamas cho rằng, tình hình Palestine và những thay đổi hiện nay trong khu vực đã khiến hai bên nghiêm túc nghĩ về việc chấm dứt chia rẽ nội bộ. Từ tháng 6.2014, phong trào Hamas và phong trào Fatah đã nhất trí thành lập Chính phủ đoàn kết, được kỳ vọng sẽ chấm dứt bất hòa kéo dài suốt nhiều năm. Tuy nhiên, những chia rẽ phức tạp giữa hai phe phái vẫn tiếp diễn, đe dọa nguy cơ sụp đổ thỏa thuận hòa giải. Đầu năm ngoái, phong trào Hamas rút khỏi Chính phủ đoàn kết dân tộc Palestine. Gần đây, Tổng thống Abbas lãnh đạo Chính phủ do phòng trào Fatah nắm quyền ở Bờ Tây tuyên bố, sẽ nỗ lực chấm dứt các xung đột nội bộ Palestine, đồng thời kêu gọi phong trào Hamas tham gia Chính phủ đoàn kết dân tộc mới.

Rajab Abu Serreya, chuyên gia phân tích chính trị ở Bờ Tây cho rằng, cả Tổng thống Abbas và phong trào Hamas đang đối mặt với “tình thế cực kỳ khó khăn trong việc quản lý Dải Gaza và Bờ Tây”. Theo ông, quan hệ đối tác chính trị giữa hai phe phái này vẫn đang bế tắc, và điều này làm suy yếu mặt trận trong nước của Palestine. Trong khi đó, Chính quyền Palestine đã thất bại trong việc đạt được mục tiêu thành lập một nhà nước Palestine thông qua đàm phán hòa bình với Israel.

Với phong trào Fatah, Chính quyền Palestine đối mặt với nguy cơ khó khăn kinh tế hiện nay có thể dẫn tới một cuộc nổi dậy chống lại Tổng thống Mahmoud Abbas. Trung tâm Nghiên cứu chính sách và khảo sát Palestine Masarat đã công bố kết quả thăm dò dư luận cho thấy, giới thanh niên Palestine rất xa lánh với giới lãnh đạo của họ và không còn xem hệ thống chính trị này là hợp pháp. Tâm lý chung là bất mãn với giới lãnh đạo khi không thể kiểm soát được tỷ lệ thất nghiệp và tình trạng bạo lực leo thang. Theo đó, 84% những người được hỏi nói rằng tương lai của họ đang bị bao trùm trong mối nguy hiểm, trong khi một tỷ lệ tương tự cho biết họ không có đủ sự lựa chọn cho tương lai.

Trong khi đó, phong trào Hamas ở Dải Gaza cũng không dễ thở hơn. Tình hình tại vùng đất này rất tồi tệ, với tỷ lệ thất nghiệp trong giới thanh niên ở Gaza lên tới 50%. Những người Palestine gần đây rời khỏi dải đất này đã kể về tình cảnh khó khăn tại đây và thậm chí có thể nghe thấy những tiếng nói phản kháng chống lại Hamas. Không ai quan tâm tới ý thức hệ và chính trị. Việc tăng cường bắt giữ những người chỉ trích chính quyền tại Gaza cho thấy phong trào Hamas dường như lo lắng về các cuộc biểu tình chống đối.

Việc nối lại đối thoại hòa giải được thực hiện trong bối cảnh căng thẳng vẫn đang diễn ra giữa Israel và Palestine kể từ hồi đầu tháng 10.2015. Bộ Y tế Palestine tuyên bố, cho đến giờ đã có 166 người Palestine thiệt mạng trong các cuộc xung đột với Israel. Phía Israel cũng tuyên bố có khoảng 30 người nước này thiệt mạng. Trước thềm cuộc đàm phán, giới quan sát tại chỗ cho rằng cuộc xung đột hiện tại rất phức tạp và có thể dẫn đến một cuộc tấn công quân sự mới của Israel vào Dải Gaza. Và tình trạng bế tắc hiện nay trong tiến trình hòa bình Trung Đông không thể đặt dấu chấm hết cho cuộc xung đột này.    

Giám đốc Trung tâm Masarat Hani el-Masri cho hay, các bên đối lập ở Palestine nên thống nhất về kế hoạch đầy đủ, thay vì ký một thỏa thuận tương tự như các thỏa thuận trước đây mà họ đã ký rồi không thực hiện được. Hai phong trào nên thành lập chính quyền đoàn kết mạnh mẽ đủ khả năng đương đầu với những thực tại trên lãnh thổ Palestine.

Cộng đồng quốc tế hy vọng, việc hai phong trào Fatah và Hamas đạt được thỏa thuận sơ bộ về việc thành lập chính phủ đoàn kết dân tộc sẽ là tiền đề quan trọng để Palestine hướng tới hòa giải dân tộc, đặt cơ sở cho việc xây dựng chính quyền Palestine thống nhất.