Trong công tác đấu thầu sử dụng vốn ngân sách nhà nước, tại các địa phương, các chủ đầu tư không chỉ cần lựa chọn nhà thầu có năng lực chuyên môn cao mà còn có trách nhiệm tiết giảm tối đa nguồn kinh phí đầu tư, giảm tải gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, trong thực tế, vẫn xuất hiện nhiều gói thầu đầu tư công có mức giảm giá thấp dẫn tới việc tiết giảm ngân sách không đáng kể. Qua rà soát hoạt động đấu thầu trên địa bàn huyện Mỹ Đức (Hà Nội) xuất hiện tình trạng tương tự nêu trên.
Trường hợp trúng thầu của Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Môi trường Thiên Phát (viết tắt là Công ty Thiên Phát) có địa chỉ tại thôn Cống Đặng, xã Hồng Sơn, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội do ông Hoàng Ngọc Hải làm người đại diện theo pháp luật là một ví dụ điển hình.
Theo dữ liệu về doanh nghiệp, vốn điều lệ đăng ký hiện tại của Công ty Thiên Phát là 30 tỷ đồng. Danh sách cổ đông sáng lập gồm: Trần Văn Luyện, Nghiêm Phương Thanh, Trần Công Lý.
Dữ liệu về đấu thầu thể hiện, vài năm trở lại đây, Công ty Thiên Phát đã tham gia 76 gói thầu, trong đó trúng 45 gói thầu với tổng giá trị trúng thầu là hơn 600 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhiều gói thầu Doanh nghiệp này trúng trên địa bàn huyện Mỹ Đức có tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước "siêu thấp".

Cụ thể, ngày 24.8.2023, ông Phạm Văn Thú - Chủ tịch UBND xã Vạn Kim, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và công nhận đơn vị trúng thầu Gói thầu số 02: Chi phí xây dựng Công trình: Cải tạo, nâng cấp nghĩa trang nhân dân thôn Kim Bôi, xã Vạn Kim.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 11.994.210.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 12.017.913.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 23.703.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,19%) cho ngân sách Nhà nước).

Ngày 26.7.2023, ông Lê Nghiêm Huấn – Phó trưởng phòng Quản lý đô thị huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 02: Chi phí xây dựng công trình: Duy tu, sửa chữa một số tuyến đường trên địa bàn huyện Mỹ Đức năm 2023.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 9.067.709.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 9.078.609.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 10.900.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,12%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 28.7.2023, ông Dương Văn Phú – Chủ tịch UBND xã Phúc Lâm, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và công nhân đơn vị trúng thầu Gói thầu số 02: Chi phí xây dựng Công trình: cải tạo, nâng cấp sân vận động (thôn Chân Chim, thôn Phúc Lâm, thôn Khảm Lâm) xã Phúc Lâm, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 11.773.798.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 11.793.830.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 20.032.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,16%) cho ngân sách Nhà nước.

Ngày 23.6.2023, ông Trịnh Thế Biển – Chủ tịch UBND xã Phù Lưu Tế, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và công nhận đơn vị trúng thầu Gói thầu số 02: Cải tạo, nâng cấp nghĩa trang nhân dân xã Phù Lưu Tế, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 13.263.178.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 13.288.097.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 24.919.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,18%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 25.5.2023, ông Lê Văn Trang – Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 03: chi phí thi công xây dựng công trình: nâng cấp, cải tạo đường liên xã Tuy Lai, Thượng Lâm, Đồng Tâm.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 35.105.079.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 35.176.661.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 71.582.000 đồng (tương đương tiết kiệm 0,2%) cho ngân sách Nhà nước.

Ngày 1.12.2022, ông Nguyễn Khắc Chiến - Chủ tịch UBND xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và công nhận đơn vị trúng thầu Gói thầu số 03: Chi phí xây dựng Công trình: Cải tạo nhà làm việc, hội trường và các hạng mực phụ trợ trụ sở Đảng uỷ, HĐND, UBND xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 11.798.054.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 11.820.667.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 22.613.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,19%) cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 24.3.2023, ông Trần Xuân Hải - Chủ tịch UBND xã Bột Xuyên, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và ông nhận đơn vị trúng thàu Gói thầu số 02: Cho phí xây dựng Công trình: Đường GTNT tuyến từ đường ngang đê Đáy đến cuối xóm Đăng Hạ thôn Lao Tảo xã Bột Xuyên, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 12.851.477.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 12.866.617.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 15.140.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,11%) cho ngân sách Nhà nước.

Ngày 29.12.2022, ông Nguyễn Văn Ninh – Chủ tịch UBND thị trấn Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 03: Chi phí xây dựng Công trình: Đường nội đồng từ khu liên hợp thể thao đến khu trang trịa Đa Canh thị trấn Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 13.350.639.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 13.370.552.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 19.913.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,14%) cho ngân sách Nhà nước.

Ngày 28.12.2022, ông Đặng Văn Cảnh – Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 08: chi phí xây dựng thuộc dự án: trường mầm non khu trung tâm thị trấn Đại Nghĩa.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò liên danh chính, giá trúng thầu là 85.009.257.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 85.116.606.000 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 107.349.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,12%) cho ngân sách Nhà nước.

Ngày 21.12.2022, ông Lê Văn Trang – Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức đã ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 02: chi phí xây dựng và tổ chức đảm bảo ATGT công trình: sửa chữa tuyến đường trục huyện từ 419 đi xã Hồng Sơn, Lê Thanh, huyện Mỹ Đức.
Công ty Thiên Phát trúng gói thầu với vai trò độc lập, giá trúng thầu là 12.767.634.000 đồng, so với giá gói thầu đưa ra là 12.788.294 đồng, giá trúng thầu tiết kiệm 20.660.000 đồng (tương đương tiết kiệm khoảng 0,16) cho ngân sách Nhà nước.
Ngoài những gói thầu nêu trên được nhận vào năm 2023 và 2022, theo tìm hiểu từ dữ liệu hoạt động đấu thầu, từ năm 2016 đến 2021, Công ty Thiên Phát cũng được nhận hàng loạt gói thầu đầu tư công có giá trị lớn nhưng tỷ lệ tiết kiệm ngân sách chỉ ở mức thấp và "siêu thấp".
Tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV, cho ý kiến về Dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) có ý kiến đại biểu cho rằng, không phải mỗi lần đấu thầu đều mang lại hiệu quả thiết thực cho nhà nước. Bởi lẽ, trong thực tế có những trường hợp có những gói thầu giá trị cao nhưng khi công bố kết quả trúng thầu, tỷ lệ giảm giá rất thấp.
Ở một số địa phương, có tình trạng mỗi lần nhà thầu “quen mặt” tham gia đều trúng, ở các gói thầu này tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách không cao. Vì vậy, cần phải xem lại quy trình, thủ tục, việc đăng ký, tổ chức đấu thầu để đạt hiệu quả cho ngân sách nhà nước.