Hướng tới quản trị tài nguyên nước quốc gia trên nền tảng công nghệ số

Hội nghị nhằm nâng cao hiểu biết, nhận thức về Luật Tài nguyên nước, đồng thời bảo đảm công tác triển khai thực hiện kịp thời, đồng bộ các quy định pháp luật mới về tài nguyên nước.

Dự và chủ trì hội nghị có: Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành. Cùng dự có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thị Lệ Thuỷ; Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh và đại diện Sở TN và MT 29 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ…

Tạo thuận lợi trong triển khai thi hành luật

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ TN và MT Lê Công Thành cho biết: Ngày 27.11.2023, Quốc hội đã thông qua Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15. Theo đó, để quy định chi tiết thi hành Luật, ngày 16.5. 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tài nguyên nước, Nghị định số 54/2024/NĐ-CP quy định việc hành nghề khoan nước dưới đất, kê khai, đăng ký, cấp phép, dịch vụ tài nguyên nước và tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước. Đồng thời, Bộ TN và MT cũng đã ban hành 3 Thông tư quy định chi tiết thi hành luật.

“Với những cố gắng, nỗ lực rất lớn của Bộ TN và MT trong công tác xây dựng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Tài nguyên nước 2023, đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về tài nguyên nước mới đã được hoàn thiện đúng tiến độ, chất lượng, là một trong những hệ thống pháp luật chuyên ngành được triển khai xây dựng, hoàn thiện một cách đồng bộ, bảo đảm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng. Các văn bản này sẽ được triển khai đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả trong thực tế và cùng hiệu lực thi hành kể từ ngày 1.7.2024.”, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, để triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về tài nguyên nước, Bộ TN và MT đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành luật, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, ngay khi các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật được ban hành, Bộ TN và MT đã có 3 văn bản gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị phổ biến văn bản cũng như sẵn sàng triển khai khi các văn bản nêu trên có hiệu lực thi hành.

Bộ TN và MT cũng sẽ tổ chức các Hội nghị phổ biến, tuyên truyền Luật Tài nguyên nước nhằm chỉ rõ những điểm mới, trách nhiệm thực hiện của các cấp, ngành trong quản lý tài nguyên nước. Hội nghị được tổ chức tại 3 miền Bắc – Trung – Nam. Hội nghị đầu tiên được tổ chức tại Thành phố Hải Phòng với sự tham gia của 29 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thuộc khu vực miền Bắc và Bắc Trung bộ.

Thông qua hội nghị này, Thứ trưởng Lê Công Thành mong muốn các đại biểu tham dự nghiên cứu kỹ tài liệu và trao đổi làm rõ những nội dung có thể có cách hiểu khác nhau để Bộ TN và MT giải đáp, góp phần tạo thuận lợi trong quá trình triển khai thi hành luật và các văn bản quy định chi tiết.

Chuyển từ quản lý hành chính sang quản lý kinh tế

Giới thiệu về Luật Tài nguyên nước 2023 và những điểm mới, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Ngô Mạnh Hà cho biết: Với 10 chương và 86 điều, Luật đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về quản lý, bảo vệ tài nguyên nước thông qua 4 nhóm chính sách, gồm: bảo đảm an ninh nguồn nước; xã hội hóa ngành nước; kinh tế tài nguyên nước và bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống tác hại do nước gây ra. Trong đó, Luật giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết 21 nội dung và giao Bộ TN và MT hướng dẫn chi tiết 7 nội dung.

Theo Phó Cục trưởng Ngô Mạnh Hà, một trong những nguyên tắc cốt lõi của Luật là tài nguyên nước phải được quản lý tổng hợp, thống nhất về số lượng và chất lượng, giữa nước mặt và nước dưới đất, giữa thượng lưu và hạ lưu; phân công, phân cấp rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về tài nguyên nước, nguồn nước với trách nhiệm quản lý nhà nước về quy hoạch, xây dựng, vận hành công trình thủy lợi, thủy điện, cấp nước đô thị, cấp nước nông thôn; giải quyết những chồng chéo, đan xen, xung đột, có lỗ hổng trong các luật nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước, bảo đảm an ninh tài nguyên nước quốc gia.

Luật được xây dựng theo hướng quy định tất cả các nội dung về quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, phòng, chống tác hại do nước gây ra. Đồng thời, quy định rõ quản cái gì, quản như thế nào và ai quản; bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia là kim chỉ nam trong quá trình xây dựng; điều hòa, phân phối tài nguyên nước là một trong những công cụ cốt lõi trong việc quản lý, sử dụng, bảo vệ các nguồn nước hiệu quả, bảo đảm an ninh nguồn nước; hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa công tác quản lý tài nguyên nước hướng tới quản trị tài nguyên nước quốc gia trên nền tảng công nghệ số thông qua hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia.

Bên cạnh đó, chuyển dần từ quản lý bằng công cụ hành chính sang quản lý bằng công cụ kinh tế là cách tiếp cận hiện đại, được áp dụng ở rất nhiều các nước tiên tiến trên thế giới như Pháp, Úc, Hàn Quốc, Mỹ; đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực tài nguyên nước, tạo nguồn lực trong được chú trọng trong bối cảnh nguồn lực Nhà nước còn hạn chế; phục hồi, làm sống lại các “dòng sông chết; nước dưới đất được quản lý hiệu quả, bảo đảm công bằng, hợp lý giữa các tổ chức, cá nhân trong khai thác, sử dụng nước.

Trên cơ sở các nội dung được giới thiệu, các đại biểu tham dự đã trao đổi, chia sẻ các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong quản lý tài nguyên nước tại thực tiễn của địa phương.