Hương sắc Việt Nam

Quảng bá nghệ thuật dân gian

Hương sắc Việt Nam là chương trình do Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam dàn dựng và biểu diễn, theo đặt hàng của Cục Nghệ thuật biểu diễn, nhằm giới thiệu nghệ thuật dân gian các vùng miền. Chương trình sẽ hội tụ các giá trị nghệ thuật đặc trưng gắn với từng vùng miền trên cả nước trong một không gian, để tiếp cận được nhiều đối tượng khán giả. Trưởng phòng Tổ chức Biểu diễn, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam Bá Quế cho biết, ngoài quảng bá các di sản văn hóa phi vật thể đã được thế giới công nhận như: không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, ca trù, quan họ, chương trình còn giới thiệu nghệ thuật đặc sắc của 54 dân tộc như: hát xoan, hát lượn, cọi, si, hò sông Mã, xòe Thái, sáo Mông... Việt Nam có 54 dân tộc, mỗi dân tộc ít nhất có 1 loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, vì vậy Hương sắc Việt Nam sẽ là một hành trình, lần lượt giới thiệu các loại hình này. Mỗi buổi diễn gồm khoảng 10 tiết mục, đan xen nghệ thuật đặc sắc các dân tộc ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam. Không chỉ biểu diễn các tiết mục đặc trưng của nghệ thuật dân gian của các dân tộc (được biên soạn gần với nguyên bản), trong mỗi chương trình kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ còn có các tiết mục mang hơi thở dân gian (sáng tác mới dựa trên chất liệu dân gian), nhằm giảm thiểu sự trùng lặp và tăng sự hấp dẫn đối với người xem.

Hương sắc Việt Nam chủ yếu hướng tới khách du lịch quốc tế theo tiêu chí chủ yếu sử dụng ngôn ngữ múa hình thể và các nhạc cụ dân tộc thay cho hát, nhằm tránh bất đồng ngôn ngữ. Để thể hiện được chất dân gian đặc trưng, các loại hình nghệ thuật này được biểu diễn trong không gian nhất định. Như trong chương trình chuyên về văn hóa cây tre, các thiết bị, không gian được trang trí bằng tre nứa... Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam đang chuẩn bị địa điểm biểu diễn riêng cho Hương sắc Việt Nam, mà ở đó thậm chí khán giả có thể hưởng thụ cả ẩm thực.

Nghệ nhân biểu diễn và truyền dạy

Nghệ thuật dân gian gắn bó với đời sống nhân dân qua nhiều thế hệ. Nhiều nghệ sỹ của Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam cũng xuất thân từ những vùng là cái nôi của một số loại hình nghệ thuật truyền thống. Tuy vậy, hiểu biết và trình diễn nhiều bài hát, bản nhạc hay điệu múa đặc trưng của các dân tộc không phải việc dễ dàng, đòi hỏi các nghệ sỹ phải có thời gian nghiên cứu và tập luyện. Để thực hiện chương trình, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam đã mời nghệ nhân từ các dân tộc, các nhà nghiên cứu tới truyền dạy cho nghệ sỹ và trực tiếp tham gia biểu diễn. Như nghệ nhân ca trù Phó Thị Kim Đức tham gia dạy múa Bài Bông, nhà nghiên cứu âm nhạc dân gian Xuân Hoạch dạy hát xẩm, nghệ sỹ Việt Chiến ở Hà Giang dạy hát lượn, cọi...

Trong đêm ra mắt, chương trình đã giới thiệu nghệ thuật dân gian đặc sắc của các vùng miền từ Bắc tới Nam như: múa mừng nhà mới của dân tộc Khơ Mú ở Lai Châu; hát xẩm, chầu văn, ca trù của đồng bằng sông Hồng; múa hoa đăng của cố đô Huế, múa Cơ Tu ở Tây Nguyên... Nghệ nhân chiếm khoảng 1/4 trong tổng số hơn 50 người tham gia biểu diễn. Nghệ sỹ Phan Văn Chiến, dân tộc Tày ở Hà Giang, và cô gái Tày tới từ Bắc Kạn Hồng Chuyên đã giới thiệu làn điệu lượn cọi hát giao duyên của dân tộc mình, giúp khán giả nhận biết sự khác nhau trong cách hát, cách luyến láy của người Tày ở 2 địa phương. Cùng làm nên phần biểu diễn đặc sắc này, nghệ nhân sáo người Tày Trọng Quyết mong muốn sẽ có nhiều chương trình giới thiệu các làn điệu dân ca, dân vũ đến công chúng, qua đó góp phần bảo tồn nghệ thuật dân gian đang mai một. Bởi ngay làn điệu lượn cọi, vốn xuất hiện trong nhiều dịp của người Tày như đám cưới, lễ hội, mừng nhà mới, đầy tháng..., đến nay cũng không còn nhiều người biết hát.

Múa Hoa đăng

Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam Nguyễn Quang Vinh chia sẻ: “Qua chương trình, các nghệ sỹ và nghệ nhân muốn mọi người quan tâm hơn và dành tình cảm cho nghệ thuật dân gian, vốn có nhiều điểm độc đáo, nếu không, chúng khó có thể tồn tại”.

Không chỉ nhằm bảo tồn nghệ thuật dân gian của các dân tộc, Hương sắc Viêt Nam còn có nhiệm vụ quảng bá sự đặc sắc của văn hóa các dân tộc Việt Nam, qua đó thu hút khách du lịch quốc tế. Vì thế, mỗi chương trình cần có sự chọn lựa tiết mục và kết cấu phù hợp với thị hiếu của người nước ngoài để có thể tồn tại lâu dài, góp phần xúc tiến du lịch Việt Nam hiệu quả.