Hướng đi nào cho ngân hàng và Fintech?

Xu thế không thể đi ngược

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Kim Anh, lĩnh vực Fintech còn mới mẻ nhưng đã phát triển trong thời gian gần đây với hơn 70 công ty hoạt động đa dạng trên các mảng dịch vụ tài chính, ngân hàng. Những công nghệ mới với nhiều công năng và ứng dụng đã đem đến trải nghiệm mới hấp dẫn người sử dụng với chi phí hợp lý. Về phía ngân hàng, sự hợp tác với các công ty Fintech đã mang tới những đổi mới, sáng tạo, giúp cải tiến và thay đổi căn bản nhiệm vụ ngân hàng truyền thống, giúp các ngân hàng có những đầu tư nhất định nhằm thay đổi cách thức phục vụ truyền thống.

Điển hình như ứng dụng Timo, được VPBank khẳng định là ứng dụng ngân hàng số (digital bank) đầu tiên ở Việt Nam, cung cấp các dịch vụ chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, hay như sự tham gia vào thị trường thanh toán trực tuyến gần đây của Samsung Pay và Zalo Pay hứa hẹn sẽ mang đến nhiều dịch vụ và trải nghiệm mới cho người dùng.

Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh, với tầm quan trọng và những cơ hội, tiện ích như khả năng tối ưu hóa tiện ích, tiết giảm chi phí, tạo ra những giá trị và trải nghiệm mới cho người sử dụng, Fintech được nhận định sẽ là xu hướng phát triển tất yếu trong hoạt động tài chính, ngân hàng trên phạm vi toàn cầu.

Không thể phủ nhận rằng, Fintech đã và đang định hình lại hành vi và kỳ vọng về dịch vụ của khách hàng. Các chuyên gia tại hội thảo dự báo Fintech mang lại nhiều cơ hội hợp tác phát triển, nhưng cũng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức. Theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, Fintech có nhiều lợi ích về công nghệ, mô hình kinh doanh sáng tạo nhưng lại chưa có nhiều kinh nghiệm, hạn chế trong việc tiếp cận khách hàng, trong khi đó, ngân hàng truyền thống lại có thế mạnh về mạng lưới khách hàng, nguồn nhân lực, bộ máy kiểm soát tuân thủ pháp lý chắc chắn. Chưa kể, hành lang pháp lý hiện hành dành cho hoạt động của Fintech còn hạn chế.

Còn theo Tổng Giám đốc Quỹ khởi nghiệp Doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam Phạm Duy Hiếu, con người luôn sáng tạo và thay đổi, tuy nhiên ở Việt Nam định kiến về những điều có sẵn, khó chấp nhận những cái mới, trở thành những “tảng đá” ngăn chặn sự đổi mới sáng tạo. Việc áp dụng các ứng dụng Fintech được chứng minh sẽ mang lại lợi ích ưu việt, nhưng để thuyết phục các ngân hàng chuyển đổi từ công nghệ và mô hình cũ sang công nghệ mới có tính đột phá vẫn còn nhiều trở ngại.

Cố vấn HĐQT Viện nhân lực Ngân hàng tài chính (BTCI) Lê Văn Bé cho rằng, đây là thách thức mới nhưng cũng là xu thế không thể cưỡng lại, bắt buộc các ngân hàng cũng như chuyên gia về công nghệ phải nghiên cứu, tìm hướng đi đúng đắn cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Sẵn sàng hợp tác

Các chuyên gia cho rằng những ngân hàng truyền thống cần phải chấp nhận một cuộc chơi mang tính đột phá, mặc dù có thể suy giảm lợi nhuận ngắn hạn nhưng sẽ tạo ra một lợi thế cạnh tranh dài hạn và bảo đảm vị trí của ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt. Việc nắm bắt tác động của Fintech sẽ là tiền đề quan trọng giúp các nhà hoạch định chính sách, các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực ngân hàng và Fintech kiến tạo nên một thị trường tài chính phát triển lành mạnh, an toàn và hiệu quả trong tương lai.

Tổng Giám đốc Tập đoàn Tư vấn Quản trị và Chiến lược toàn cầu McKinsey & Company Marco Breu cho rằng, 3 trụ cột cối lõi cần có để hỗ trợ thúc đẩy hệ sinh thái Fintech đó là xây dựng hạ tầng kiến tạo tầm quốc gia, thiết lập hệ thống pháp luật hỗ trợ và phát triển hệ sinh thái Fintech “khỏe mạnh”. Các doanh nghiệp Fintech có lợi thế tuyệt đối trong việc áp dụng công nghệ mới nhanh chóng và cực kỳ hiệu quả. Để tồn tại và phát triển, các startup này cần được tiếp cận với nguồn vốn, quy mô mạng lưới, thông tin khách hàng và hỗ trợ pháp lý từ ngân hàng. Với cách thức như vậy, ngân hàng có thể hỗ trợ và tham gia vào từng khâu khác nhau để giúp các Fintech startup thực hiện được những sáng tạo của mình.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Kim Anh cho rằng đây là thời điểm để các ngân hàng nhìn nhận lại chiến lược kinh doanh, đẩy mạnh đổi mới mô hình, cải tiến quy trình nghiệp vụ, gia tăng tiện ích và cải thiện khách hàng. Ông cũng khuyến khích Fintech chủ động khai thác thị trường, tác động tới các đối tượng vùng sâu, vùng xa chưa có điều kiện và cần nhìn nhận rõ những thách thức để chủ động, tăng cường giải pháp trước những rủi ro.

Vụ trưởng Vụ thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho rằng, chúng ta nhìn xa nhưng phải giải quyết những vấn đề gần trước. Một trong những điểm mấu chốt để Fintech và ngân hàng phối hợp được là xây dựng hệ thống chia sẻ dữ liệu, xây dựng pháp lý theo tiêu chuẩn, các doanh nghiệp Việt Nam phải quan tâm tới khách hàng đầu tiên, phải đặt nhu cầu khách hàng lên đầu. Tuy nhiên, công nghệ luôn thay đổi và đi trước, còn quy định thì luôn đi trễ nên phải có khuôn khổ pháp lý thử nghiệm cho hoạt động của Fintech.

Các chuyên gia thống nhất phải đặt song song, cân bằng vấn đề sáng tạo và bảo mật trong hoạt động giữa ngân hàng và Fintech. Sự kết hợp này là xu hướng tất yếu và trong bức tranh ngày càng phức tạp của lĩnh vực tài chính ngân hàng, mỗi bên đều cần nhau để tạo ra sản phẩm dịch vụ đột phá, theo kịp xu hướng và bắt kịp nhu cầu ngày càng thay đổi của khách hàng.