Hướng đến chuyên nghiệp và bền vững

Tiềm năng và lợi thế

So với nhiều quốc gia khác, Việt Nam có rất nhiều lợi thế để phát triển loại hình du lịch mạo hiểm nhờ ¾ địa hình là đồi núi, sông suối, ao hồ, có đường bờ biển dài hơn 3.000km trải từ Bắc xuống Nam và nhiều khu bảo tồn thiên nhiên cùng rừng nguyên sinh rộng lớn. Vùng núi Tây Bắc được dân “phượt” ưa thích với việc chinh phục những dãy núi cao hàng nghìn mét trên mực nước biển như “Nóc nhà Đông Dương” Fansipan, đỉnh Bạch Mộc Lương Tử (nằm giữa hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai); đỉnh Pu Si Lung, Pu Ta Leng (Lai Châu); Tà Chì Nhù, Tà Xùa (Yên Bái). Khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có các cung đường “trekking” (đi bộ băng rừng) nổi tiếng như Tà Năng - Phan Dũng (xuyên qua ba tỉnh Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận), núi Bidoup (Lâm Đồng), núi Chúa (Ninh Thuận); phía Nam có núi Bà Đen (Tây Ninh).

Ngoài ra nước ta còn có hệ thống hang động hoang sơ, hùng vĩ như Sơn Đoòng, Tú Làn, hang Va ở Quảng Bình, hiện đang được nhiều du khách quốc tế biết đến với loại hình thám hiểm hang động. Cùng với đó, đường bờ biển dài với các hòn đảo đẹp rất thuận lợi cho các hoạt động du lịch mạo hiểm. Hệ thống sông, hồ dày đặc là điều kiện phát triển hoạt động du lịch như chèo thuyền, vượt thác.

Tại Việt Nam, một trong những hình thức du lịch mạo hiểm phổ biến nhất trong giới trẻ là trekking - đi bộ dài ngày. Anh Trần Công Sáng (Hà Nội), một người có kinh nghiệm hơn hai chục năm cho biết, đây là hình thức du lịch mạo hiểm dã ngoại ngoài trời ở những nơi ít người đến. Người tham gia trekking phải đi bộ hoàn toàn qua các địa hình đồi núi, sông suối khó khăn, hiểm trở với quãng đường dài vài chục, thậm chí vài trăm kilomet. Họ phải tự mang vác đồ của mình, thông thường khoảng trên 10kg đồ dùng thiết yếu. Hình thức du lịch này chỉ dành cho những người ưa phưu lưu, mạo hiểm, có sức khỏe, sự bền bỉ và có khả năng thích nghi với mọi điều kiện. Đổi lại, sẽ mang lại cho du khách sự hòa nhập với thiên nhiên hoang dã, giúp rèn luyện sức khỏe, mang tới cảm giác mới mẻ khi chinh phục chính bản thân mình.

Thác Datanla Đà Lạt là một trong những địa điểm du lịch mạo hiểm nổi tiếng ở nước ta

Nguồn: ITN

Chuyên nghiệp hóa để phát triển bền vững

Tuy nhiên, du lịch mạo hiểm hiện vẫn là lĩnh vực non trẻ tại Việt Nam. Sự non trẻ ấy bộc lộ từ nguồn nhân lực phục vụ trực tiếp cho du lịch mạo hiểm thiếu về số lượng, yếu về chất lượng, không được đào tạo một cách bài bản theo quy chuẩn. Người tham gia loại hình du lịch mạo hiểm cũng hoàn toàn tự phát, ngẫu hứng theo sở thích mà không có sự đầu tư về trang thiết bị cũng như các kỹ năng cần thiết cho một chuyến đi đòi hỏi nhiều yếu tố. Chính sự thiếu chuyên nghiệp ở cả nhà quản lý, người làm dịch vụ lẫn du khách đã khiến du lịch mạo hiểm Việt Nam chưa thực sự phát triển và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Mặt khác, hệ thống chính sách quản lý loại hình du lịch mạo hiểm cũng khá sơ sài, hiện mới chỉ có dự thảo Quy định về hoạt động du lịch mạo hiểm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bộ Tiêu chuẩn quốc gia về du lịch mạo hiểm do Viện Nghiên cứu và Phát triển du lịch chủ trì cũng đang trong quá trình xây dựng. Chưa kể, tình trạng phát triển tự phát, thiếu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước khiến loại hình du lịch này càng tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, rủi ro cao.

Ở nước ngoài, du lịch mạo hiểm được coi là loại hình chuyên biệt, do đó có những quy định rất riêng như hướng dẫn viên phải có chứng chỉ hành nghề, du khách muốn tham gia phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe về sức khỏe, được huấn luyện và thực hành trước, được đóng bảo hiểm, có đội trực cứu hộ và trang thiết bị đúng chuẩn. Tại Việt Nam, đến nay mới chỉ có Công ty du lịch Oxalis Adventures Tours có đội ngũ hướng dẫn viên, đội vận chuyển được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế, có thể đáp ứng được việc đưa khách thám hiểm các hang động khó như Sơn Đoòng, hang Va, hang Én… tại Quảng Bình.

Theo các chuyên gia, trước sự gia tăng nhanh chóng về lượng khách và sự cạnh tranh gay gắt giữa các quốc gia có nhiều tiềm năng phát triển loại hình du lịch mạo hiểm, nếu không bắt kịp xu hướng, Việt Nam sẽ bỏ lỡ cơ hội qúy báu này. Bởi vậy, điều cần làm trước mắt chính là phát triển đồng bộ, nâng cao tính chuyên nghiệp từ các nhà quản lý, đơn vị điều hành tour đến người tham gia nhằm mang lại sự phát triển mạnh mẽ và bền vững cho loại hình du lịch mạo hiểm ở Việt Nam trong tương lai.