Hội thảo Văn hóa 2022: Lịch sử Bắc Ninh qua di sản tư liệu thế giới

Theo thông tin từ Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bắc Ninh - Kinh Bắc là một trong những cái nôi của người Việt cổ. Nơi đây luôn lắng đọng và tích lũy nhiều tầng văn hóa của nền văn minh nước Việt. Những dấu tích lịch sử ấy được khắc họa đâu đó trong các trang tài liệu cổ như châu bản, mộc bản Triều Nguyễn...

Dáng dấp, diện mạo của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc dần hiện ra một cách rõ nét qua triển lãm “Lịch sử tỉnh Bắc Ninh qua Di sản Tư liệu thế giới”.

Nội dung Triển lãm gồm 3 phần, giới thiệu 120 tài liệu lưu trữ quý hiếm thuộc 2 khối châu bản và mộc bản Triều Nguyễn - những Di sản Tư liệu thế giới của Việt Nam, giúp công chúng có cái nhìn toàn diện hơn về lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất Bắc Ninh xưa từ thời sơ sử cho đến triều Nguyễn.

Thông qua tài liệu ghi chép những đổi thay về địa danh, địa giới hành chính của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc từ thời Hùng Vương dựng nước sẽ giúp công chúng nhìn lại những dấu mốc lịch sử quan trọng. Vùng đất này có tên là Bắc Giang, Kinh Bắc và Bắc Ninh từ bao giờ? Ai đã cho đặt tên như vậy? Những câu hỏi đó sẽ được giải đáp qua các tài liệu được giới thiệu tại triển lãm. Qua đó cũng cho thấy, dù đã nhiều lần thay đổi về tên gọi, địa giới hành chính nhưng Bắc Ninh vẫn luôn là vùng đất có vai trò, ví trí rất quan trọng cả về chính trị, văn hóa, kinh tế, quân sự của đất nước.

Bên cạnh đó, triển lãm còn giới thiệu nhiều tài liệu về dấu xưa tích cũ của miền đất này với những di tích lịch sử vừa mang nét văn hóa tâm linh, vừa thấm đậm truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc. Đó là Đền thờ Kinh Dương Vương - Đức thủy tổ của dân tộc Việt; Đền Đô - nơi thờ phụng 8 vị vua triều Lý; thành cổ Bắc Ninh hay các ngôi cổ tự rêu phong phủ dầy theo năm tháng như chùa Dâu, chùa Phật Tích, chùa Dạm... Những di tích lịch sử ấy được ghi chép lại trong các thư tịch với nhiều thông tin quý giá.

Phần thứ 3 của triển lãm sẽ tập trung giới thiệu những danh nhân của Bắc Ninh để thấy rằng đây thực sự là vùng đất địa linh nhân kiệt. Trong tác phẩm Lịch triều Hiến chương loại chí, tác giả Phan Huy Chú có ghi: “Kinh Bắc có mạch núi cao vót, nhiều sông quanh vòng, là mạn trên của nước ta. Phong cảnh thì phủ Bắc Hà, phủ Lạng Giang đẹp hơn. Văn học thì phủ Từ Sơn, phủ Thuận An nhiều hơn. Mạch đất tốt tụ vào đấy, nên càng nhiều chỗ có dấu tích đẹp, tinh hoa họp vào đấy, nên sinh ra nhiều danh thần”.

Có lẽ vì thế mà nơi đây đã sản sinh và nuôi dưỡng những bậc đế vương, anh hùng, hào kiệt cho nước nhà như: vua Lý Thái Tổ, vua Lý Thái Tông, vua Lý Thánh Tông, Trạng nguyên khai khoa Lê Văn Thịnh, Thái sư Lý Đạo Thành và hàng nghìn vị danh thần, nhà khoa bảng đã góp phần to lớn cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Họ đã được sử sách lưu danh và trang trọng trưng bày tại cuộc triển lãm này.

Những tài liệu được lựa chọn giới thiệu tại Triển lãm sẽ góp phần chứng minh cho câu nói: “Khí thiêng hội tụ tạo nên địa linh, trời đất giao hòa sản sinh ra nhân kiệt”…