“Hội nghị Diên Hồng” về giáo dục !

Dẫu vậy, ở thời điểm này, những thông tin về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Giáo dục (sửa đổi) vẫn khá mơ hồ. Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ không có thông tin nào liên quan đến thời gian, phương thức lấy ý kiến cũng như nội dung lấy ý kiến. Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo - cơ quan chủ trì soạn thảo dự luật - có nhiều nội dung chi tiết hơn.  Cụ thể là, thông tin về việc lấy ý kiến nhân dân về dự luật và địa chỉ email để tiếp nhận ý kiến đóng góp của nhân dân được đăng ngay trên trang chủ. Nhấp chuột vào trang lấy ý kiến thì có thể tải được bản dự thảo Luật ghi ngày 27.9.2018 (phiên bản được trình QH cho ý kiến lần hai tại Kỳ họp thứ Năm), thông tin một số tọa đàm, hội thảo đóng góp ý kiến được tổ chức ở một số cơ quan, tổ chức và có cả những ý kiến đơn lẻ cũng đã được tổng hợp, đăng tải. Nhưng ngay cả như vậy thì các thông tin này cũng khó có thể xem là một cuộc “lấy ý kiến nhân dân” bài bản và thận trọng như lẽ ra phải thế.

Đó là chưa kể, một thông tin được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục - Đào tạo có thể khiến những người sát sao với dự luật này không khỏi bối rối. Theo thông tin được đăng tải ngày 10.1, Vụ Pháp chế của Bộ Giáo dục - Đào tạo đã tổng hợp được ý kiến góp ý của 51 Sở Giáo dục - Đào tạo với 790.868 phiếu đóng góp ý kiến về 31 nội dung. Đối tượng tham gia góp ý kiến gồm cán bộ quản lý giáo dục các cấp, nhà giáo, cha mẹ học sinh và người học. Số lượng đồng ý với từng nội dung đều có tỷ lệ gần như tuyệt đối, trong đó, nội dung có tỷ lệ thấp nhất trong biểu số liệu được đăng tải là quy định về chế độ lương cho nhà giáo cũng có đến 94,3% tổng số ý kiến đồng ý. Thậm chí, những nội dung từng gây tranh luận trên nghị trường và hiện nay cũng vẫn đang được tranh luận trong xã hội như quy định về học phí, không thu học phí, cơ chế thu học phí tại Điều 97 thì tỷ lệ đồng ý lên tới 99,5%; hay quy định về quyền sở hữu tài sản, chuyển nhượng vốn đối với trường dân lập, tư thục tại Điều 100, tỷ lệ đồng ý lên tới 99,96%... Nếu cứ theo những con số này thì có lẽ, chúng ta đã có một bản dự thảo luật hoàn hảo. Nhưng hẳn nhiên không phải như vậy.

Dự luật Giáo dục (sửa đổi) là một trong số ít dự luật được UBTVQH, QH yêu cầu phải tổ chức lấy ý kiến nhân dân - chứ không chỉ dừng lại ở việc lấy ý kiến đóng góp như quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL. Bởi lẽ, dự luật này không chỉ đụng chạm đến từng gia đình mà hơn hết còn bởi giáo dục chính là nền tảng để phát triển thịnh vượng và quyết định tương lai của một quốc gia.

Cần lưu ý rằng, có một tín hiệu rất tích cực trong việc sửa đổi toàn diện Luật Giáo dục khi đây là lần đầu tiên, cải cách giáo dục đi song hành với sửa đổi toàn diện Luật Giáo dục. Một chuyên gia giáo dục chỉ ra rằng, các lần cải cách giáo dục trước đây của nước ta không song hành với cải cách về pháp luật mà theo kiểu cứ cải cách rồi thấy vướng rồi mới đi sửa đổi các quy định của pháp luật. Chính cách thức như vậy đã “đẻ” ra nhiều hệ lụy, nhất là với những cải cách mang tính đột phá hoặc “vượt khung” quy định của pháp luật và khiến cho cải cách giáo dục “càng cải càng rối”.

Vì thế, sự song hành của cải cách giáo dục và cải cách thể chế về giáo dục lần này chính là cơ hội để những ý tưởng, những tư duy mới về giáo dục được nghiên cứu và thể chế hóa vào luật để có thể có một nền tảng pháp lý tối ưu cho sự phát triển của giáo dục.

Và như vậy, việc lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Giáo dục (sửa đổi) phải được tổ chức một cách bài bản, khoa học, mở rộng và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân bày tỏ quan điểm, chính kiến của mình. Thậm chí, phải xem đây như một “hội nghị Diên Hồng” để phát huy tối đa trí tuệ, sự đồng lòng, đồng thuận của nhân dân và các nguồn lực trong xã hội cùng chung tay với Nhà nước phát triển giáo dục.