Hội Luật gia Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013

Thảo luận nhiều nhóm vấn đề trọng tâm

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc cho biết, là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp tập hợp hơn 100.000 hội viên, hoạt động trong lĩnh vực pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trong việc phát huy trí tuệ, hiểu biết và kinh nghiệm của các hội viên và các chuyên gia để ngày càng có nhiều đóng góp tích cực cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.

Vì vậy, ngay sau khi Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 công bố để lấy ý kiến toàn dân, Hội Luật gia Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 165/KH-HLGVN ngày 6/5/2025 triển khai tới tất cả các cấp hội và hội viên trên toàn quốc để hưởng ứng một cách có trách nhiệm, tham gia tích cực và đóng góp ý kiến tốt nhất cho lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này.

Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc nhấn mạnh, việc Đảng và Nhà nước quyết định lấy ý kiến toàn dân về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một đợt sinh hoạt có ý nghĩa quan trọng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thể hiện tinh thần dân chủ, lắng nghe cầu thị và trách nhiệm trong việc hoàn thiện nền tảng pháp lý cao nhất của đất nước, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Mục đích và phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này tập trung cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18 và các kết luận của Trung ương, nhưng do vị trí đặc biệt quan trọng của Hiến pháp nên mọi sửa đổi, bổ sung đều có thể có tác động lớn và cần có nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, dân chủ, tạo sự đồng thuận chung, bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, tính khả thi và hiệu quả trong thực hiện sau khi ban hành.

Tại Hội nghị, các đại biểu tập trung thảo luận, đóng góp ý kiến về các nhóm vấn đề trọng tâm trong Dự thảo Nghị quyết như: Điều 9 quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội; Điều 10 quy định về Công đoàn Việt Nam; Điều 84 về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội; Điều 110 quy định về tổ chức đơn vị hành chính và các quy định khác liên quan đến chính quyền địa phương,...

“Hội Luật gia Việt Nam mong muốn Hội nghị sẽ là diễn đàn để các hội viên Hội Luật gia Việt Nam, các chuyên gia, nhà khoa học và toàn thể đại biểu phát biểu một cách có trách nhiệm, đóng góp để hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đúng với định hướng của Đảng và yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam cho hay.

Đồng thời, nhấn mạnh sau Hội nghị này, Hội Luật gia Việt Nam sẽ tổng hợp ý kiến của toàn hệ thống các cấp hội trên toàn quốc và cùng với kết quả Hội nghị sẽ có văn bản góp ý chung đối với Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, gửi các cấp có thẩm quyền.

Kiến nghị tách bạch rõ khái niệm đơn vị hành chính và cấp có chính quyền

Theo ông Nguyễn Văn Huệ, Trưởng ban Nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam, thực hiện Kế hoạch lấy ý kiến các cấp Hội và hội viên luật gia về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, đến nay, hầu hết Hội Luật gia các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Chi hội, đơn vị trực thuộc hệ thống Hội Luật gia Việt Nam đều tổ chức hội nghị và tổng hợp ý kiến gửi về Hội Luật gia Việt Nam.

Chia sẻ tại Hội nghị, TS Nguyễn Sĩ Dũng, Ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đang được lấy ý kiến nhân dân là một sự kiện có ý nghĩa chính trị - pháp lý đặc biệt quan trọng. Trong đó, những thay đổi liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương, cụ thể là các điều 110, 111 và 112, thể hiện nỗ lực đổi mới mạnh mẽ tư duy thể chế theo yêu cầu của thực tiễn quản trị hiện đại.

Tuy nhiên, bất kỳ đổi mới nào, nhất là ở cấp độ hiến định, đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng để bảo đảm không chỉ đúng về định hướng chính trị, mà còn vững vàng về kỹ thuật lập hiến.

TS Nguyễn Sĩ Dũng kiến nghị, để thể chế hóa đúng đắn chủ trương của Đảng và yêu cầu của thực tiễn quản trị hiện đại, cần tách bạch rõ khái niệm đơn vị hành chính và cấp có chính quyền, bổ sung khả năng tổ chức đơn vị hành chính cấp vùng. Bên cạnh đó, cải cách triệt để tư duy phân quyền theo mô hình bổ trợ, bảo đảm chính quyền địa phương phải có Hội đồng nhân dân cùng cấp.

GS.TS Phan Trung Lý, Nguyên Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội bày tỏ tán thành chủ trương sửa đổi một số điều của Hiến pháp năm 2013 để đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của hệ thống tổ chức và bộ máy hành chính Nhà nước. Theo ông, Dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp năm 2013 đã được chuẩn bị công phu, cẩn trọng.

Góp ý cụ thể vào nội dung sửa đổi, GS.TS Phan Trung Lý đề nghị về việc sửa đổi Điều 9, Điều 10 Hiến pháp 2013 cần thể hiện được vai trò trung tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng thời vừa bảo đảm phát huy vai trò của các tổ chức chính trị xã hội và tổ chức xã hội. Ông cũng đề nghị cân nhắc việc quy định cụ thể tên 5 tổ chức chính trị - xã hội trong Điều 9 của Hiến pháp sửa đổi.

Về việc sửa đổi quy định về các đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, ông đề nghị cân nhắc hai cấp hành chính ở địa phương nên là cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và cấp xã, phường (cấp cơ sở). Cần xác định rõ như trên để khẳng định đây là một cấp hành chính và cấp chính quyền địa phương hoàn chỉnh có địa vị pháp lý rõ ràng.

Bên cạnh đó, cần giữ quy định về việc "lấy ý kiến nhân dân đối với việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính" và việc này do Quốc hội quy định.