Hoạt hình Trung Quốc đoạt ngôi Nhật Bản

Yoko Komazawa đứng tần ngần trước gian hàng hoạt hình Trung Quốc tại Hội chợ Hoạt hình Quốc tế Tokyo, ngắm nghía chú gấu trúc dễ thương - biểu tượng của hoạt hình Trung Quốc tại hội chợ, và khi biết chú gấu trúc chỉ để trưng bày chứ không bán, cô gái đã cố chụp một bức ảnh kỷ niệm. “Nó thật đáng yêu. Trung Quốc có những nhân vật hoạt hình thật đặc biệt, khác biệt với Nhật Bản, và chúng thực sự khiến tôi chú ý”.

Sự thích thú của những khán giả Nhật Bản như Yoko đã góp phần không nhỏ vào thành công của ngành hoạt hình Trung Quốc những năm vừa qua. Nhật Bản đúng là cái nôi của anime, nhưng giờ đây ngôi bá chủ của anime Nhật trong khu vực, trên thế giới và ở ngay chính đất nước mặt trời mọc đang dần bị hoạt hình Trung Quốc thay thế. Hoạt hình Trung Quốc đang nắm giữ tương lai và mở rộng tầm ảnh hưởng ra khu vực và thế giới.

Tháng 11 năm ngoái, khi Bộ Văn hóa Trung Quốc thành lập Tập đoàn Hoạt hình Trung Quốc, ngành hoạt hình như được tiếp thêm sức mạnh cho các hoạt động sản xuất, công nghệ và tiếp thị. Một phần của kế hoạch là xây dựng “Thành phố anime – game” ở Bắc Kinh.

Với sự hỗ trợ của chính phủ, công nghiệp hoạt hình Trung Quốc năm nay đã tăng gấp ba lần số đại diện tại Hội chợ Hoạt hình quốc tế Tokyo. Jimmy Tse, giám đốc điều hành Top Art Investment Ltd. cho biết: “Trung Quốc là một thị trường lớn mà bất kỳ ai cũng muốn tham gia. Bây giờ là lúc người Trung Quốc tự hỏi, tại sao chính chúng ta không tự tạo nên một dòng hoạt hình riêng?” Và thời điểm của hoạt hình Trung Quốc đã đến, khi anime Nhật Bản bắt đầu thoái trào. Theo thống kê của Hiệp hội Hoạt hình Nhật Bản, sau khi đạt đỉnh cao vào năm 2006, thời lượng phim hoạt hình trên truyền hình ở Nhật Bản đã giảm 20% vào năm 2009. Tương tự, số thành viên của các nhóm yêu anime trên thế giới cũng giảm tới 21% từ năm 2006 cho đến năm 2009.

Matt Alt, một tác giả sinh sống ở Tokyo, nhà quan sát và viết blog lâu năm về văn hóa Nhật Bản cho rằng, chính ngành hoạt hình Nhật tự làm yếu mình. Thế giới lúc nào cũng có nhu cầu lớn về hoạt hình kể từ năm 2000, cùng với tác động từ Hollywood khi đưa hàng loạt nhân vật hoạt hình lên màn ảnh rộng, trong đó có cơn sốt Pokemon. Tuy nhiên, kể từ năm 2006, xu hướng chuyển sang thể loại hoạt hình người lớn đã khiến không ít khán giả từ bỏ đam mê hoạt hình. Thêm vào đó, hoạt hình còn đánh mất không ít tài năng trẻ do trả thù lao quá thấp và điều kiện làm việc hạn chế. Vì điều này, các công ty cũng mất dần nguồn sáng tạo nội dung cho hoạt hình.

Matt Alt phân tích: “Những điều như vậy khiến anime Nhật dần đánh mất vị thế bá chủ và nhường mảnh đất màu mỡ lại cho Trung Quốc, Hàn Quốc và những nền hoạt hình mới nổi khác. Họ rất biết tạo điều kiện tốt cho các tác giả, tăng nguồn cảm hứng sáng tạo cho họ và tạo nên một thế hệ đam mê hoạt hình hơn hẳn so với người mê hoạt hình Nhật Bản trước kia”. Matt Alt cho rằng đến thời điểm này, cơn sốt anime trên toàn cầu đã nguội dần. Tuy nhiên nhà sản xuất Hitoshi Suzuki cho biết, không loại trừ khả năng thế giới sẽ quay trở lại một cơn sốt hoạt hình mới, như thời của Pokemon.

Nền hoạt hình Nhật Bản đã có tuổi đời tới hơn 60 năm, với một bề dày lịch sử đáng nhớ và khó lặp lại ở bất kỳ nơi đâu. Nói như nhà sản xuất phim hoạt hình Chú bé du hành vũ trụ (Astro Boy) Osamu Tezuka, Nhật Bản là “Bố già của thế giới hoạt hình”. Tezuka nói: “Hầu như mọi người, mọi nơi đều cố gắng bắt chước kiểu vẽ hoạt hình của Nhật Bản, nhưng anime Nhật vẫn có nét riêng biệt không sao chép được”.

Dù khác biệt hay không, nền công nghiệp hoạt hình Nhật Bản cũng bắt đầu nhận ra rằng họ không thể phớt lờ Trung Quốc – một đối thủ đáng gờm mới đầy tiềm năng, với thị trường mới dễ sinh lãi. Đối với cả Trung Quốc và Nhật Bản, dường như bắt tay hợp tác làm ăn giờ đây mới là việc tốt nhất cần làm.

Một trong những dự án hợp tác thành công nhất cho đến nay là bộ anime lịch sử dài tập Chuyện tình thời tam quốc (Romance of Three Kingdoms), được đưa lên sóng truyền hình toàn Trung Quốc, sẽ sớm phát sóng ở Nhật Bản và nhiều nơi khác ở châu Á. Trung Quốc cũng đang bắt đầu thuyết phục nhiều nhà sản xuất và sáng tác của Nhật sang làm việc cho mình. Mới đây, một đại diện của trang web joy.cn đã tới Hội chợ Anime Tokyo để mời chào các công ty Nhật Bản cộng tác sản xuất anime.

Yuji Nunokawa, Chủ tịch Hiệp hội Hoạt hình Nhật Bản, và cũng là một nhà sản xuất cho hay: “Giờ là thời điểm cho một sự thay đổi lớn. Chúng ta cần phải quyết định sẽ hợp tác cùng nhau như thế nào để thúc đẩy sản xuất. Quan trọng nhất là chúng ta phải thống nhất được sẽ thực hiện điều đó như thế nào”.