Trong bài phát biểu gần đây, Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh: “Hãy để mỗi ngày trôi qua đều có ý nghĩa”. Lời nói này đã thúc đẩy bộ máy chính quyền bước vào giai đoạn nước rút trên mọi lĩnh vực quan trọng từ kinh tế, giáo dục, năng lượng cho tới hệ thống tư pháp.
Đẩy mạnh chi tiêu cơ sở hạ tầng
Một trong những trọng tâm chính của chính quyền Tổng thống Joe Biden trong giai đoạn nước rút là đẩy mạnh giải ngân hàng tỷ USD đã được Quốc hội phê duyệt. Các khoản đầu tư này không chỉ nhằm tạo động lực cho nền kinh tế Mỹ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, những mục tiêu cốt lõi trong chiến lược phát triển dài hạn của ông Joe Biden.
Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg đã công bố khoản tài trợ trị giá hơn 3,4 tỷ USD cho các dự án cải thiện giao thông đường sắt, nâng cấp cảng biển và tăng cường an toàn giao thông. Những khoản đầu tư này không chỉ nhằm hiện đại hóa hệ thống hạ tầng giao thông mà còn thúc đẩy sản xuất vật liệu bền vững tại Mỹ, góp phần giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung ứng nước ngoài và củng cố ngành công nghiệp trong nước. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế toàn cầu ngày càng khốc liệt, các sáng kiến này còn giúp Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ xanh.
Điển hình là khoản vay 544 triệu USD từ Bộ Năng lượng để mở rộng sản xuất vật liệu silicon carbide (SiC) - một vật liệu tiên tiến được sử dụng trong các bộ phận quan trọng của xe điện. Bang Michigan, nơi sẽ nhận được khoản vay này, kỳ vọng trở thành trung tâm sản xuất công nghệ xe điện, tạo việc làm và thu hút đầu tư.
Thúc đẩy các mục tiêu về môi trường
Bên cạnh đó, một trong những ưu tiên hàng đầu của chính quyền Tổng thống Joe Biden là thúc đẩy các chính sách giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Việc công bố các khoản tài trợ lớn cho môi trường và phê duyệt dự án đã diễn ra nhanh hơn trong những tháng gần đây. Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) đã nhận được 3 tỷ USD để loại bỏ đường ống dẫn nước bằng chì, vấn đề gây nguy hại lớn đến sức khỏe cộng đồng đặc biệt là trẻ em. Đồng thời, EPA cũng triển khai các chương trình giảm khí thải metan, một loại khí nhà kính có tác động mạnh đến biến đổi khí hậu.
Những chương trình này không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân mà còn thể hiện cam kết của Mỹ trong việc thực hiện các mục tiêu của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Đây là một trong những thành tựu mà chính quyền Tổng thống Joe Biden muốn bảo vệ trước khi bị thay đổi.
Gấp rút lấp đầy các vị trí tư pháp
Hệ thống tư pháp là một trong những lĩnh vực trọng yếu mà Tổng thống Joe Biden ưu tiên trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ. Với Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát, ông đã tận dụng thời gian để phê chuẩn càng nhiều thẩm phán liên bang càng tốt, nhằm bảo đảm sự đa dạng và công bằng trong hệ thống tư pháp Mỹ.
Trước thời điểm đảng Cộng hòa tiếp quản Thượng viện vào ngày 3.1.2025, hôm 13.11, cơ quan này đã tiến hành bỏ phiếu phê chuẩn một ứng viên thẩm phán - cựu công tố viên April Perry. Đây là lần đầu tiên một ứng viên được bỏ phiếu kể từ sau chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 5.11. Thượng viện đã bỏ phiếu thông qua, chấp thuận bà Perry làm thẩm phán tòa án liên bang quận tại Illinois. Hiện còn 30 ứng viên thẩm phán do ông Joe Biden đề cử đang chờ Thượng viện phê chuẩn. Trong đó, 16 người đã được Ủy ban Tư pháp Thượng viện thẩm định và đang chờ bỏ phiếu tại phiên toàn thể, 14 người còn lại đang chờ ủy ban xem xét. Lãnh đạo đa số tại Thượng viện Chuck Schumer tuyên bố sẽ cố gắng thông qua “càng nhiều đề cử càng tốt".
Đến nay, chính quyền ông Joe Biden đã bổ nhiệm hơn 140 thẩm phán liên bang - một con số ấn tượng trong bối cảnh thời gian hạn chế và sự phản đối mạnh mẽ từ đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, các nỗ lực này đang gặp phải thách thức lớn khi Tổng thống đắc cử Donald Trump và đảng Cộng hòa tuyên bố sẽ ngăn chặn những bổ nhiệm mới. Họ cho rằng, đảng Dân chủ đang “tranh thủ thời gian” để định hình hệ thống tư pháp theo lợi ích của mình. Cuộc đối đầu này không chỉ là vấn đề chính trị mà còn liên quan đến tương lai của các quyết định pháp lý tại Mỹ.
Cam kết xóa nợ sinh viên
Bên cạnh đó, một trong những cam kết nổi bật của ông Joe Biden trong nhiệm kỳ là xóa nợ sinh viên cho những người gặp khó khăn tài chính. Để thực hiện điều này, Bộ Giáo dục Mỹ đang gấp rút hoàn thiện các quy định liên bang mới trước ngày 2.12 tới. Những quy định này sẽ cho phép hàng triệu người vay nợ sinh viên được xóa nợ hoặc giảm gánh nặng tài chính, đặc biệt là các đối tượng thuộc nhóm thu nhập thấp. Song, sáng kiến này đang đứng trước nguy cơ bị thách thức pháp lý.
Chủ tịch Mạng lưới Bảo vệ Pháp lý Sinh viên Quốc gia, ông Aaron Ament nhấn mạnh rằng, Bộ trưởng Giáo dục Miguel Cardona cần hành động nhanh chóng để không giao lại quyết định quan trọng này cho chính quyền ông Donald Trump, người có thể thay đổi hướng đi chính sách theo hướng có lợi cho các trường đại học tư thục. Hơn nữa, việc cải cách giáo dục công lập cũng được chính quyền ông Joe Biden đặc biệt chú trọng, trong đó khoản ngân sách trị giá 170 tỷ USD sẽ được phân bổ để cải thiện cơ sở vật chất của các trường học công, nâng cao chất lượng giáo dục và giảm sự chênh lệch giữa các trường công lập ở khu vực thành thị và nông thôn.
Ngoài ra, còn có các sáng kiến để nâng cao chất lượng giảng dạy, hỗ trợ tài chính cho các trường học, đặc biệt là những trường học công ở khu vực khó khăn, nhằm bảo đảm tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với giáo dục chất lượng. Nếu các quy định được thông qua, đây sẽ trở thành một trong những thành tựu lớn của chính quyền ông Joe Biden trong việc hỗ trợ giáo dục và thúc đẩy công bằng xã hội.
Thách thức phía trước
Giai đoạn “nước rút” của chính quyền Tổng thống Joe Biden không chỉ là một cuộc đua để bảo vệ di sản chính sách, mà còn là biểu tượng cho cam kết trách nhiệm với cử tri, bất chấp những khó khăn từ áp lực chính trị và thời gian hạn chế. Tổng thống Mỹ Joe Biden bày tỏ mong muốn khép lại nhiệm kỳ một cách trọn vẹn, đồng thời đặt nền tảng cho các giá trị mà đảng Dân chủ muốn duy trì trong tương lai.
Tuy nhiên, giới quan sát nhận định rằng, mặc dù các nỗ lực này mang ý nghĩa chiến lược, định hình tương lai của các lĩnh vực kinh tế, môi trường, tư pháp và giáo dục tại Mỹ, nhưng phía trước vẫn còn nhiều thách thức, khi chính quyền của ông Donald Trump đã công khai cam kết sẽ hủy bỏ hoặc sửa đổi các chính sách của ông Joe Biden. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về khả năng các chính sách hiện tại của chính quyền Tổng thống Joe Biden có thể duy trì lâu dài hay không.
