Tập trung nhanh, chính xác các khoản thu
Thu ngân sách nhà nước có vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý ngân sách nói riêng và quản lý kinh tế - xã hội nói chung. Những năm qua, công tác thu ngân sách qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã được nghiên cứu tiếp tục cải cách quy trình và giảm thiểu về thời gian và thủ tục nộp tiền cho người nộp. Theo đó, đã giảm thời gian nộp từ 30 phút xuống còn 5 phút/giao dịch theo phương thức điện tử. Hình thức và địa điểm thu nộp rất đa dạng, như nộp tiền vào ngân sách qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, Cổng Dịch vụ công cấp bộ, cấp tỉnh, Cổng Thông tin điện tử của cơ quan quản lý thuế, Trang thông tin dịch vụ công của KBNN, dịch vụ thanh toán điện tử của ngân hàng hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Đáng chú ý, nhằm tập trung nhanh nguồn thu, hỗ trợ người nộp thuế và hạn chế tối đa việc sử dụng tiền mặt trong hoạt động giao dịch với kho bạc, KBNN đã tăng cường mở rộng phối hợp thu và thanh toán song phương điện tử với các ngân hàng thương mại. Năm 2014, KBNN triển khai thanh toán song phương điện tử trong toàn hệ thống với 4 ngân hàng: Vietcombank, Agribank, VietinBank và BIDV. Sau 10 năm, đến tháng 7.2024, hệ thống KBNN đã mở rộng phương thức thanh toán này với 18 ngân hàng thương mại thông qua 833 tài khoản thanh toán và 2.589 tài khoản chuyên thu, tương ứng với tổng số gần 700 đơn vị KBNN các cấp.
Nhờ mở rộng phối hợp thu, hệ thống KBNN đã tăng không gian và thời gian thu nộp ngân sách lên 24 giờ/7ngày, tập trung nhanh, hạch toán đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản thu. Cùng với đó, cung cấp thông tin, số liệu thu ngân sách thường xuyên, liên tục phục vụ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp. Đồng thời, đối chiếu số liệu thu ngân sách với cơ quan thu được thực hiện vào cuối hàng tháng, giúp cơ quan thu quản lý tốt nguồn thu, thực hiện đôn đốc thu nhằm giảm tình trạng nợ đọng thuế, chậm nộp thuế cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách.
Thu ngân sách bằng tiền mặt theo phương thức nộp trực tiếp tại KBNN chỉ còn chiếm một tỷ lệ rất nhỏ so với tổng thu ngân sách qua hệ thống KBNN và có xu hướng giảm dần qua từng năm. Năm 2020, tỷ lệ này là 0,56%, đến năm 2021 giảm còn 0,3%, năm 2022 giảm tiếp xuống 0,16% và 2023 chỉ còn 0,07%.
Tiếp tục mở rộng mạng lưới tài khoản phục vụ thu
Thời gian tới, KBNN định hướng tiếp tục mở rộng mạng lưới tài khoản phục vụ thu ngân sách của KBNN tại các hệ thống ngân hàng thương mại. Phối hợp tốt hơn với các ngân hàng thương mại để truyền đầy đủ dữ liệu thu ngân sách nhà nước sang KBNN và thực hiện quy trình thu ngân sách theo đúng quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật, thỏa thuận phối hợp thu và các văn bản hướng dẫn khác.
Bởi lẽ, việc thu qua ngân hàng thương mại còn xảy ra sai sót do nhân viên ngân hàng nhập thiếu thông tin trên chứng từ hoặc hoàn thiện vào dữ liệu các cơ quan quản lý thu không mở tại KBNN, khi truyền về KBNN bị lỗi. Bên cạnh đó, một số ngân hàng thu phạt vi phạm hành chính nhưng không lập biên lai thu phạt mà nộp trực tiếp vào tài khoản thu; hoặc người dân tự nộp phạt qua internet banking, không có hướng dẫn, kiểm tra của cơ quan thu nên dễ xảy ra sai sót, hoặc thiếu căn cứ đối chiếu. Mặt khác, công tác đối chiếu, xử lý chênh lệch của một số ngân hàng còn chậm, chưa thật sự phối hợp tốt với KBNN gây ra chênh lệch số liệu giữa ngân hàng và KBNN.
Hiện nay, Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư quy định về quản lý và sử dụng tài khoản của KBNN mở tại Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại. Dự thảo quy định rõ các điều kiện cho các ngân hàng thương mại được KBNN lựa chọn để mở tài khoản thanh toán, tài khoản chuyên thu. Trong đó, các ngân hàng phải có hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng các yêu cầu nghiệp vụ và đặc tả kỹ thuật kết nối, trao đổi thông tin thực hiện phối hợp thu ngân sách nhà nước và thanh toán song phương điện tử giữa KBNN và ngân hàng thương mại. Cùng với đó, đã kết nối, trao đổi dữ liệu điện tử và thực hiện phối hợp thu ngân sách với cơ quan Thuế, Hải quan. Cam kết với KBNN về việc có đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng công nghệ thông tin đáp ứng theo các quy định về công nghệ thông tin. Đồng thời, bố trí đủ nguồn nhân lực để sẵn sàng triển khai phối hợp thu ngân sách và thanh toán song phương điện tử với KBNN…
