Hiện đại lấn át truyền thống

Hà Nội những ngày cận rằm tháng Tám đâu đâu cũng thấy tràn lan các loại đồ chơi, nhưng để tìm được những chiếc đèn kéo quân, đèn ông sao từ các làng nghề truyền thống lại không dễ dàng. Trước đây, cuộc sống còn khó khăn, đồ chơi cho trẻ nhỏ chưa đa dạng như bây giờ, chủ yếu là đồ chơi tự làm như đèn lồng, chong chóng, mặt nạ ông địa... Còn bây giờ, chỉ cần dạo một vòng qua các phố bán đồ chơi Trung thu như  Hàng Mã, Lương Văn Can, Chả Cá, chợ Đồng Xuân sẽ dễ dàng nhận thấy các loại đồ chơi như siêu nhân, ô tô, máy bay, đủ loại mặt nạ được làm bằng nhựa… tràn ngập các quầy hàng đa dạng về chủng loại, mẫu mã, giá cả cạnh tranh đã gần như hoàn toàn thay thế các loại đồ chơi truyền thống.

Chị Nguyễn Thị Mai, chủ một cửa hàng đồ chơi trên phố Hàng Mã cho biết, người ta giờ chuộng loại đèn lồng bằng nhựa, sử dụng pin hơn vì dùng được lâu, lại không lo cháy nổ. Nhập loại hàng này nếu không bán hết còn có thể để sang năm bán chứ đèn giấy kiếng để lâu dễ hỏng lắm. Hơn nữa, những đồ chơi truyền thống không thu hút được khách, thi thoảng mới có người tới xem hàng, nhưng cũng không mấy mặn mà.

Ngay các bậc phụ huynh lúc mua đồ chơi Trung thu cho con cũng có xu hướng chọn những loại đèn, đồ chơi dùng pin, có nhạc, ít mua các loại đèn truyền thống như trước đây. Các loại đồ chơi nhập ngoại đều có hình thức phong phú, hợp với túi tiền của đa phần người tiêu dùng, trong khi đồ chơi truyền thống sản xuất trong nước đơn điệu về cả mẫu mã và chủng loại. Thế nên, tại nhiều quầy hàng trên phố Lương Văn Can, rất nhiều trẻ em chọn súng ống, dao kiếm, lựu đạn… cho ngày Tết Trung thu.

Không thể phủ nhận rằng bây giờ cuộc sống đầy đủ hơn, nhu cầu của con người cao hơn, đồ chơi Trung thu cho trẻ em cũng phong phú, đa dạng về hình thức, mẫu mã, người mua có nhiều sự lựa chọn hơn. Và chúng ta không đoạn tuyệt với những loại đồ chơi hiện đại nhưng nên có sự hướng dẫn cho trẻ em đến với những loại đồ chơi dân gian, kích thích được tư duy, trí thông minh của trẻ; giúp tâm lý trẻ em phát triển một cách lành mạnh; hạn chế tối đa các loại đồ chơi bạo lực, không có “màu sắc” Trung thu được nhập lậu, không được kiểm tra về chất lượng cũng như độ an toàn đang bày bán tràn ngập trên thị trường hiện nay.

Việc trẻ em ngày càng ít biết đến các trò chơi, đồ chơi dân gian… có phần lỗi không nhỏ từ chính các bậc phụ huynh. Và như vậy, những nét đẹp về Tết Trung thu cổ truyền ngày càng mai một là điều tất yếu. Không dễ để tìm lại hình ảnh về không khí, mâm cỗ Trung thu xưa truyền thống.

Nói đến Trung thu không thể không nhắc đến bánh. Bánh Trung thu bây giờ cũng khác xưa nhiều: đa dạng, không chỉ có đậu xanh hột vịt, giò heo bắc thảo mà đủ các loại nhân từ gà quay, vi cá, lạp xưởng, bào ngư, hải sâm cho đến socola, sen dừa, cốm non, trà xanh... đáp ứng nhu cầu đa dạng về chất lượng, giá tiền, tiện lợi cho người mua nhưng hương vị đã khác ngày xưa nhiều. Bánh Trung thu xưa mang đậm hương vị cổ truyền, nguồn nguyên liệu gần gũi, giản dị như đỗ xanh, thịt lợn, lá chanh, lạc, vừng… mộc mạc, được làm thủ công từ bàn tay khéo léo của con người chứ không sản xuất dây chuyền, không cậy nhờ đến các loại máy móc hiện đại. Vì thế, ý nghĩa “thưởng cỗ” cũng đậm đà hơn, thi vị hơn. Nay không còn cái náo nhiệt, nô nức chuẩn bị cho Tết Trung thu. Các làng nghề sản xuất, chế biến bánh Trung thu như thôn Đông, Xuân Đỉnh, Từ Liêm cũng đang dần mờ nhạt và mai một.

Cuộc sống ngày càng hiện đại, mâm cỗ đêm rằm cũng trở nên phong phú và trang trọng hơn. Nhưng trong tâm thức của nhiều người, chẳng thể nào quên mâm cỗ Trung thu xưa.