Hậu quả của Cách mạng Màu

      Chuyện khởi sự từ buổi họp Quốc hội đầy sóng gió kéo dài tới tận đêm ngày 2.9 vừa rồi. Các nghị sỹ Khối Tymoshenko của Thủ tướng Yulia Tymoshenko hợp với đảng Các khu vực - đảng đối lập lớn nhất, để thông qua một loạt dự án luật nhằm tước bớt quyền lực của Tổng thống và nới lỏng quy định cho phép luận tội Tổng thống dễ dàng hơn. Khối Tymoshenko - mặc dù được biết đến là lực lượng thân phương Tây, cũng hợp tác với Đảng Các khu vực thân Nga ngăn cản Quốc hội thông qua tuyên bố phê phán hành động của Moscow trong cuộc xung đột tại Nam Ossetia và Abkhazia gần đây. Để phản đối động thái này, Đảng Ukraine của chúng ta do Tổng thống Viktor Yushchenko lãnh đạo đã tẩy chay cuộc họp và sau đó tuyên bố rút khỏi liên minh cầm quyền.
      Theo luật định, việc rút khỏi liên minh chỉ có hiệu lực sau 10 ngày kể từ khi được Quốc hội phê chuẩn. Mặc dù mới chỉ dừng ở lời đe dọa, nhưng nếu trở thành sự thật thì tiến trình pháp lý sẽ không gặp nhiều trở ngại vì không khó để những đảng có lợi ích trong việc này tìm kiếm tỷ lệ đa số tối thiểu là 39/72 ghế tại Quốc hội, đủ cho việc hợp pháp hóa ý định rút lui. Trên thực tế, Chính phủ Ukraine hiện nay chưa thể coi là đã tan rã và cũng không loại trừ liên minh cũ sẽ tái lập nhằm tránh một cuộc bầu cử mới mà chưa bên nào có được một lợi thế thật rõ ràng. Bản thân Tổng thống Viktor Yushchenko cũng có quyền vô hiệu hóa các dự luật đã được Quốc hội thông qua nhờ quyền phủ quyết theo Hiến định - một đặc quyền của Tổng thống mà Thủ tướng Tymoshenko đang muốn tước bỏ.
      Hiến pháp Ukraine cho phép đảng cầm quyền lớn nhất, trong trường hợp này là Khối Tymoshenko, đàm phán để thành lập liên minh mới trong vòng 30 ngày kể từ khi liên minh cầm quyền tan rã. Tổng thống Yushchenko đang đe dọa sẽ giải tán Quốc hội nếu bà Tymoshenko không tập hợp đủ lực lượng để lập một Chính phủ mới sau một “cuộc đảo chính Hiến pháp” - cụm từ mà ông dùng ám chỉ sự “phản bội” của bà Tymoshenko khi bắt tay với Đảng Các khu vực đối lập nhằm tước bớt quyền hành của Tổng thống. Nhưng ông rõ ràng là đang ở thế yếu. Những ngôn từ cứng rắn của ông không giúp đồ thị uy tín của ông, vốn đang dừng ở mức một con số, có thể đổi chiều. Giới quan sát cùng chung nhận định rằng tỷ lệ ủng hộ ông khó có thể bắt kịp bà Tymoshenko và thuộc tính “của chúng ta” trong đảng của ông chỉ là thiểu số so với khả năng tập hợp lá phiếu của Khối Tymoshenko nếu cả hai cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống cùng diễn ra trong thời điểm này. Mặc dù theo lịch, cuộc bầu cử Tổng thống tới đầu năm 2010 mới diễn ra, nhưng không còn nhiều người tin rằng ông Yushchenko có thể giành chiến thắng nếu bà Tymoshenko quyết định ra tranh cử.
      Nhìn lại chính trường Ukraine thời gian qua, có thể thấy đất nước Trung Âu này thường luẩn quẩn với những  trục liên minh lỏng lẻo và tình trạng đối đầu nội bộ. Sau các cuộc biểu tình rầm rộ từng được gọi một cách mỹ miều là Cuộc cách mạng Cam năm 2004, “tuần trăng mật” của liên minh cầm quyền ở Ukraine lúc ấy gồm Đảng Ukraine của chúng ta và Khối Tymoshenko đã không duy trì được lâu. Kết cục là chưa đầy một năm “chung sống”, Tổng thống Yushchenko hất cẳng đồng minh trong cuộc Cách mạng Cam - Thủ tướng Tymoshenko. Chính vì vậy, không ít người đã nhìn thấy trước khả năng “lịch sử lặp lại” khi Liên minh Da cam tái hợp vào tháng 12 năm ngoái.
      Và không nằm ngoài dự đoán, mối mâu thuẫn giữa các đồng minh trong Chính phủ Cam đã bùng lên sau cuộc xung đột tại Nam Ossetia đầu tháng 8 vừa qua. Trong khi ông Yushchenko sốt sắng sang tận Tbilisi để chứng tỏ sự hậu thuẫn đối với người đồng nhiệm Mikhail Saakashvili thì bà Tymoshenko không đả động gì đến quan điểm ủng hộ bên nào trong cuộc xung đột. Trong khi ông Yushchenko vội vã xây dựng quy chế hạn chế hoạt động của Hạm đội Biển Đen của Nga thì bà Tymoshenko đã vắng mặt trong cuộc bỏ phiếu tại Hội đồng An ninh quốc gia. Ông Yushchenko chỉ trích nữ hoàng tóc tết là “phản bội”, còn bà Tymoshenko thì cho rằng lời đe dọa giải tán Quốc hội của Tổng thống là “ngu xuẩn, vô trách nhiệm và gieo mầm rối loạn”.
      Tuy nhiên, sự việc về Nam Ossetia chỉ là giọt nước làm tràn chiếc ly vốn chứa đầy sự mâu thuẫn, nghi kỵ giữa hai cựu đồng minh. Chấp nhận bắt tay với bà Tymoshenko trong thế yếu sau cuộc bầu cử Quốc hội, nhưng chưa bao giờ Tổng thống Yushchenko ngừng đề phòng người đàn bà nhiều tham vọng này. Và sự nghi kỵ đó càng được thể hiện rõ hơn bao giờ hết khi cuộc đua vào chiếc ghế Tổng thống đã bắt đầu được khởi động.