Harry Potter và cơn sốt vô tận

Khôi phục văn hóa đọc cho giới trẻ

Có thể nói văn hóa đọc cho giới trẻ, đặc biệt là giới trẻ ở Anh được chia làm 2 giai đoạn, trước và sau khi Harry Potter xuất hiện. Trong một thế giới mà những cô cậu thanh niên bị ngập tràn bởi ảnh hưởng của phim hoạt hình, trò chơi điện tử, truyện tranh và internet, Harry Potter là một luồng gió mới mẻ thật sự. Tập đầu tiên Harry Potter và Hòn đá phù thủy đã được trao giải Sách thiếu nhi hay nhất ở Anh vì góp phần tác động đến tư duy đọc sách của trẻ em Anh. Hàng đêm, rất nhiều ông bố bà mẹ đã đọc cho con mình nghe những mẩu chuyện về cậu bé phù thủy. Đó là bộ truyện của cả gia đình. Sau đó, mỗi tập Harry Potter ra mắt được coi là sự kiện văn học đáng chú ý nhất trong năm. Hàng trăm ngàn cô bé, cậu bé đã xếp hàng qua đêm trước hiệu sách để được cầm trên tay cuốn Harry Potter đầu tiên. Đó là một hiện tượng văn học chưa từng có tiền lệ.

Thúc đẩy tiếng Anh

Tính đến nay, bộ truyện Harry Potter đã được dịch ra 65 thứ tiếng, không chỉ của các nước ở châu Âu mà còn cả Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Albanie, Zoulou và cả Frison, ngôn ngữ được nói ở miền Bắc Hà Lan. Tuy vậy, điều đáng ngạc nhiên là những độc giả trung thành đều muốn tìm đọc lại bản gốc tiếng Anh để hiểu rõ hơn về tác phẩm, nhiều trường học thậm chí đã dùng Harry Potter là phương tiện để giảng dạy tiếng Anh.

Hiện tượng của điện ảnh

Có thể nói, 8 phần của Harry Potter kéo dài một thập kỷ qua là hiện tượng độc đáo của lịch sử điện ảnh. Cả 3 diễn viên chính là Daniel Radcliffe (vai Harry), Emma Waston (Hermione) và Rupert Grint (Ron) đều đóng cả 8 phần và trưởng thành cùng các nhân vật. Gần như không có sự xáo trộn về diễn viên nào suốt loạt phim, trừ việc diễn viên Richard Harris, thủ vai thầy Hiệu trưởng Dumbledore qua đời năm 2002, sau đó Michael Gambon thay thế trong những phần sau. Thế hệ khán giả đã lớn lên và quan sát các diễn viên trưởng thành, cũng giống như những nhân vật của họ. Một sự tương tác lớn giữa bộ phim và khán giả.

Đây cũng là bộ phim ghi dấu ấn của điện ảnh Anh khi nhà văn Rowling yêu cầu dàn diễn viên từ chính đến phụ cũng như đạo diễn phải là người Anh. Có lẽ đã lâu lắm rồi, điện ảnh Anh mới có bộ phim được cả thế giới chờ đón ra hàng năm như thế.

Khơi mào cho dòng phim và văn học về pháp thuật

Không quá khi nói rằng, Harry Potter đã mở đầu cho dòng phim và hàng loạt bộ truyện tranh về thế giới pháp thuật. Ngoại trừ phần phim Chúa tể những chiếc nhẫn trước đó (từ nguyên tác của Tolkien), chưa bao giờ, văn học thiếu nhi thế giới lại được chứng kiến sự thống trị của các thể loại về ma cà rồng, phù thủy, rồng như vậy, với đỉnh cao là bộ tiểu thuyết Chạng vạng của Stephenie Meyer, hay Truyền thuyết về Narnia, Percy Jackson và Kẻ cắp Tia chớp, Charlie Bone, Hiệp sỹ rồng... Hầu như mỗi năm, Hollywood đều chuyển thể một tác phẩm của thể loại này lên màn ảnh như Percy Jackson, Hiệp sỹ rồng, Truyền thuyết về Narnia và sắp tới là Người Hobbit.

Thúc đẩy sự phát triển ngôn  ngữ

Ngoài việc xây dựng một thế giới phép thuật đầy tính mê hoặc, J.K Rowling còn sử dụng một hệ thống ngôn ngữ lấy cảm hứng từ nhiều ngôn ngữ cổ, cách chơi chữ từ tiếng Pháp và tiếng Latin. Độc giả trẻ không chỉ được thả hồn vào các cuộc phiêu lưu của cậu bé phù thủy mà còn khám phá ra những cách tân ngôn ngữ thú vị.

Không chỉ là câu chuyện về phù thủy

Theo nhà tâm lý học và tâm thần học Serge Tisseron, “Cuốn tiểu thuyết đạt được thành công đến vậy, bởi chúng đã kể cho thanh thiếu niên một câu chuyện mà chúng biết rõ: câu chuyện của chính chúng. Cậu bé phù thủy không được lớn lên trong sự chăm sóc của cha mẹ và chỉ có thể tìm thấy sự ân cần nơi các bạn của mình. Điều đó giống như những đứa trẻ ở lứa tuổi của cậu bé, vì chúng có cảm giác phải một mình chống lại rất nhiều vấn đề với sự giúp đỡ duy nhất từ phía bạn bè. Mặt khác, Harry Potter, lớn lên theo từng tập và cũng phải đấu tranh chống lại những biểu hiện phức tạp của tuổi dậy thì, ảnh hưởng và làm khuấy động cuộc sống của một cậu bé trưởng thành với những lo lắng và trăn trở. Điều đó giống như một sự động viên với những người đọc trẻ rằng khi cậu bé làm được, họ cũng có thể làm được”.

Văn học thế giới sẽ khó được chứng kiến một hiện tượng toàn cầu như Harry Potter nữa. Đã có những cuốn từ điển về cậu và thế giới phép thuật, những ngành học ra đời chỉ để nghiên cứu về Harry Potter. Có lẽ, giống như tựa đề trong cuốn sách đầu tiên của Rowling đã viết, sẽ có một ngày của Harry Potter trên toàn thế giới.