Hành động nhanh, quyết liệt

Tỷ lệ phát hiện bệnh còn thấp

Ở Việt Nam, tất cả các tỉnh, thành phố đều có người mắc lao và tử vong do lao. Hàng năm, cả nước phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân được phát hiện và báo cáo mới chỉ đạt 60%, có nghĩa là có tới 40% số bệnh nhân lao chưa được phát hiện hoặc được phát hiện nhưng chưa được báo cáo trong cộng đồng. Tỷ lệ khỏi bệnh được duy trì ở mức trên 90% với bệnh nhân lao mới, xấp xỉ 70% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn và 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn.

Theo Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam TS Kidong Park, năm 2015, các nhà lãnh đạo thế giới đã cam kết chấm dứt đại dịch lao vào năm 2030. Tuy nhiên, việc tiếp cận công bằng, kịp thời với dịch vụ chẩn đoán, phòng ngừa, điều trị và chăm sóc có chất lượng vẫn còn là một thách thức.

Thêm vào đó, từ khi dịch Covid-19 được WHO công bố là "Đại dịch toàn cầu" vào cuối tháng 1.2020, đã có tác động tiêu cực lớn đến sự phát triển của toàn xã hội. Theo đó, tỷ lệ phát hiện bệnh nhân lao trên thế giới năm 2020 cũng đã giảm khoảng 20%, tại Việt Nam giảm 3,1%. Số ca tử vong do lao trên toàn cầu có thể tăng khoảng 0,2 - 0,4 triệu người chỉ riêng vào năm 2020. Nếu các dịch vụ y tế bị gián đoạn, số người mắc lao được phát hiện và điều trị giảm từ 25 - 50% trong thời gian 3 tháng, so sánh với mức độ phát hiện trước khi xảy ra đại dịch sẽ có thêm 190.000 ca tử vong do lao được dự báo (tăng 13%), nâng tổng số ca tử vong do lao lên khoảng 1,66 triệu ca vào năm 2020. 

Các chuyên gia đánh giá, đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Bởi bệnh lao là bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi nhưng cần hành động nhanh và quyết liệt, nỗ lực tạo sự thay đổi bằng việc thực hiện các ưu tiên. Đây là nhiệm vụ trọng tâm nhất để tiến tới chấm dứt được căn bệnh này. 

"Hiện đang có sự tương đồng giữa chống lao và chống dịch Covid-19. Trong đó, từ bài học thành công trong ứng phó với dịch Covid-19, Việt Nam có thể áp dụng cho công cuộc chấm dứt bệnh lao” - TS Kidong Park chia sẻ.

Huy động sự vào cuộc của toàn xã hội

Theo Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương Nguyễn Viết Nhung, trong đó số ca mắc mới và tử vong, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình người có bệnh lao phải đối mặt với những chi phí quá lớn, ước tính chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình. Hơn nữa, 70% người mắc lao đang trong độ tuổi lao động. Điều này có nghĩa là một số người mắc bệnh lao không dám chữa bệnh vì không có tiền. Bệnh lao thực sự là vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế của từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung.

Chính vì thế, năm 2021 Việt Nam lấy chủ đề Ngày phòng chống lao là “Việt Nam Chiến thắng Covid-19 - Chấm dứt bệnh Lao” với mong muốn từ cuộc chiến chống Covid-19, mọi người hãy tích cực hơn nữa trong công cuộc phòng, chống bệnh lao tiến tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Cũng nhân dịp này, Quỹ hỗ trợ Người bệnh chiến thắng bệnh lao (PASTB) cho ra mắt Cổng thông tin điện tử với tên miền http://quypastb.vn/ nhằm tạo thuận tiện cho người bệnh, các nhà hảo tâm có thể tìm hiểu rõ hơn về bệnh lao, truyền thông cập nhật thêm các thông tin, hoàn cảnh về bệnh lao cần được trợ giúp, các hoạt động của Quỹ. Đây sẽ là địa chỉ tin cậy kết nối người bệnh tới các cá nhân, tổ chức thiện nguyện, nhằm giúp đỡ những người bệnh lao có hoàn cảnh khó khăn nhanh chóng tiếp cận được với các nguồn trợ giúp cũng như có thêm động lực vượt qua được mặc cảm về bệnh và kiên trì chữa bệnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn kêu gọi gọi các cá nhân, tổ chức hưởng ứng tích cực chiến dịch nhắn tin ủng hộ Quỹ hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh lao - PASTB thông qua Cổng thông tin điện tử nhân đạo quốc gia 1400, cùng giúp đỡ người bị bệnh lao vượt qua những ảnh hưởng của bệnh tật, mặc cảm bệnh tật để chữa khỏi bệnh lao và hòa nhập với cộng đồng. Thứ trưởng tin tưởng rằng, nếu huy động được toàn xã hội vào cuộc, sự chung tay của cộng đồng, phòng chống lao giống với tinh thần phòng chống Covid-19, chắc chắn nước ta sẽ đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030. 

“Chúng ta đã và đang thành công trong cuộc chiến phòng, chống dịch Covid-19, vậy nếu Việt Nam chúng ta chung sức, đồng lòng phòng, chống bệnh lao như chống “giặc Covid-19” thì có thể gặt hái được những thành công như trong ngăn chặn đại dịch Covid-19 hơn 1 năm qua” - Thứ trưởng Bộ Y tế tin tưởng.