Hàng xa xỉ và nỗi lo nhập siêu

Nguồn: hanoimoi.com.vn

Đành rằng kinh tế thị trường cho phép người tiêu dùng có quyền bỏ tiền mua những mặt hàng pháp luật không cấm. Nhưng, nếu sự chi tiêu đó hay tác động không tích cực đến lợi ích quốc gia, là chuyện cần xem lại. Nhiều năm qua nhiều lần thị trường ngoại tệ chao đảo bởi khan hiếm ngoại tệ. Và hệ lụy là giá ngoại tệ chợ đen tăng mạnh, tác động đến lạm phát. Vậy mà theo con số mới nhất của Bộ Công thương, hết năm 2010, cả nước chi tới 5,7 tỷ  USD tiêu dùng các mặt hàng xa xỉ như ôtô, điện thoại di động, rượu bia, mỹ phẩm, đồ trang sức và đá quý...

Nhập siêu càng nhiều, sức ép giảm dự trữ ngoại tệ quốc gia càng lớn, trong khi đây là công cụ quan trọng để điều hành vĩ mô. Năm 2010 Ngân hàng Nhà nước công bố cán cân thanh toán thâm hụt khoảng 2,5 tỷ USD. Như vậy chỉ cần giảm một nửa lượng tiền nhập siêu hàng xa xỉ, cũng đủ bù đắp mức thâm hụt này. Với 5,7 tỷ USD nhập siêu hàng xa xỉ, tính bình quân, mỗi người dân VN gánh 67 USD hàng xa xỉ, tương đương với khoảng 1,4 triệu đồng. Đây là con số chính thức, còn nhiều sản phẩm xa xỉ nhập khẩu theo con đường xách tay hoặc theo nhiều con đường khác vào Việt Nam chưa kiểm soát được.

Rõ ràng kim ngạch nhập hàng xa xỉ chiếm một nửa tổng kim ngạch nhập siêu là sự mất cân đối lớn, trong khi chúng ta đang hướng nhập siêu vào các mặt hàng thiết yếu, máy móc thiết bị... Vấn đề ở chỗ: tốn nhiều ngoại tệ để nhập khẩu hàng xa xỉ đến thế, mà nhiều thời điểm nhiều doanh nghiệp sản xuất vẫn khó tiếp cận với ngoại tệ để nhập khẩu. Nhiều lần Ngân hàng Nhà nước công bố ưu tiên cho doanh nghiệp vay ngoại tệ nhập khẩu những mặt hàng thiết yếu, máy móc thiết bị, những mặt hàng phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu... nhưng cũng không ít lần doanh nghiệp vẫn phải gom ngoại tệ ở thị trường chợ đen. Trong khi những mặt hàng ôtô hạng sang, đồ trang sức đắt tiền, hàng công nghệ xa xỉ như Iphone... không phải là hàng thiết yếu, mà vẫn có ngoại tệ nhập về. Do đó, cần siết chặt tín dụng ngoại tệ nhập khẩu những mặt hàng xa xỉ, hàng không cần thiết. Và ở đây có vai trò kiểm soát của Ngân hàng Nhà nước và hệ thống ngân hàng.

Tăng thuế, một biện pháp được coi là hữu hiệu nhất hiện nay để kiểm soát nhập khẩu hàng xa xỉ. Nhưng có lẽ mức thuế chưa đủ cao để hạn chế nhập nhóm mặt hàng này. Có lẽ, cái gốc của hàng tỷ USD chi ra nhập hàng xa xỉ xuất phát từ nhu cầu và thói quen sính ngoại của người tiêu dùng. Thực tế này cho thấy, đang có sự phân hóa rõ nét trong tiêu dùng.  Dù biết là khó thay đổi tâm lý sính ngoại của một bộ phận người giàu, song vẫn cần có biện pháp tác động để hạn chế việc tiêu dùng xa xỉ. Bởi, nếu lơ là, không hạn chế nhập khẩu, nhất là những mặt hàng xa xỉ, thì mục tiêu nhập siêu năm 2011 là 14 tỷ USD sẽ bị đe dọa.