Hàng Việt rộng đường sang châu Mỹ nhờ CPTPP

Nhiều cơ hội kinh doanh

Hiệp định CPTPP có hiệu lực với Việt Nam từ 14.1.2019 được coi là bước ngoặt quan trọng tạo ra xung lực mới để thúc đẩy hợp tác thương mại - đầu tư giữa Việt Nam và các nước đối tác thành viên nói chung và các nước châu Mỹ nói riêng.

Năm 2020, trong bối cảnh cả thế giới trải qua một năm nhiều biến động và suy thoái, đại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới toàn cầu, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang khu vực châu Mỹ vẫn đạt được nhiều kết quả khích lệ, trở thành điểm sáng trong trao đổi thương mại của Việt Nam với các nước trên thế giới.

Cụ thể, theo số liệu công bố tại hội thảo “CPTPP - Cơ hội mở rộng thị trường châu Mỹ cho hàng xuất khẩu Việt Nam" sáng 27.4, tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và châu Mỹ năm qua đạt gần 111,5 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2019; trong đó xuất khẩu đạt 89,7 tỷ USD tăng 21,7% và chiếm tỷ trọng 31,7% trong tổng xuất khẩu của Việt Nam.

Đặc biệt, xuất khẩu sang 2 quốc gia đã phê chuẩn CPTPP là Canada và Mexico đã tăng trưởng mạnh, lần lượt đạt 4,4 tỷ USD, tăng 45% và 3,17 tỷ USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2018. Các nước còn lại dù chưa phê chuẩn hiệp định nhưng cũng chứng kiến tốc độ tăng trưởng xuất khẩu rất nhanh, như Chile 30%, Peru 21% so với năm 2018.

Kết quả này khẳng định CPTPP đã và đang trở thành động lực mở rộng đường cho hàng Việt sang thị trường các nước châu Mỹ - vốn còn rất mới mẻ và tiềm năng. Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải, cùng với việc khai thác thị trường CPTPP, các doanh nghiệp có thể nghiên cứu khả năng tận dụng những ưu đãi, các mối liên kết kinh tế và cơ sở hạ tầng sẵn có của các nước thành viên để đưa hàng Việt Nam thâm nhập và mở rộng sang các thị trường khác thuộc khu vực châu Mỹ.

Khu vực này có nhiều khối liên kết kinh tế thông qua các hiệp định thương mại tự do với mối ràng buộc chặt chẽ với nhau như: Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ gồm Mỹ, Canada, Mexico với gần 500 triệu dân; khối thị trường chung Nam Mỹ gồm các nước Brazil, Achentina, Uruguay, Paraguay với 265 triệu dân; khối liên minh Thái Bình Dương gồm các nước Mexico, Chilê, Colombia, Peru với 230 triệu dân… Nếu tận dụng tốt các cơ chế liên kết kinh tế và ưu đãi thương mại này, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tìm thấy những cơ hội kinh doanh thuận lợi, đa dạng hóa mặt hàng và thị trường xuất khẩu trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu như hiện nay, ông Hải nhấn mạnh.

Tiếp tục dùng nền tảng thương mại điện tử

Chia sẻ tại hội thảo, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Canada Đỗ Thị Thu Hương cho biết, Canada là thị trường khá tiềm năng cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Với dân số hơn 36 triệu người và mức tăng trưởng GDP ổn định (3%/năm), Canada là một trong số những thị trường phát triển. Giá trị nhập khẩu trên đầu người tại Canada luôn luôn cao gấp đôi Mỹ dù quy mô dân số chỉ bằng 1/10. Chính phủ Canada cũng ban hành nhiều chính sách khuyến khích hấp dẫn, với nhiều mặt hàng được miễn thuế đến 0% và những dự án hỗ trợ đưa hàng Việt Nam tiếp cận thị trường Canada thuận lợi hơn. Mặt khác, Việt Nam cũng được Canada xem là đối tác thương mại ưu tiên nhờ việc tham gia tích cực vào các hiệp định thương mại tự do và nền kinh tế năng động. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam tại Canada bao gồm thủy hải sản, nông sản, hàng dệt may, giầy dép, gỗ và các chế phẩm từ gỗ…

Tuy nhiên, để thâm nhập sâu hơn vào thị trường này, bà Hương lưu ý doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu về Hiệp định CPTPP. Ngoài ra, doanh nghiệp cần tìm hiểu sâu, rõ hơn về thuế nhập khẩu ưu đãi; thích ứng với quy tắc xuất xứ, thủ tục lưu trữ, chứng minh xuất xứ. Doanh nghiệp Việt Nam phải tiếp tục sử dụng những nền tảng thương mại điện tử để giao lưu, kết nối hợp tác với các doanh nghiệp Canada trong bối cảnh dịch Covid-19.

Đối với Mexico, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Mexico Lưu Vạn Khang khẳng định, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này có sự bật tăng mạnh mẽ trong 2 năm đầu tiên Hiệp định CPTPP có hiệu lực. Theo đó, xuất khẩu bình quân của Việt Nam sang Mexico tăng 19% trong năm 2019 - 2020. Năm 2019, xuất khẩu sang Mexico đạt 2,83 tỷ USD, tăng 26% so với 2018;  năm 2020 đạt 3,17 tỷ USD, tăng 12,2%... 3 tháng đầu năm 2021, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mexico tăng 17% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 931 triệu USD.

Tuy nhiên, bên cạnh những điều kiện thuận lợi, Phó Cục trưởng Cục xuất nhập khẩu Nguyễn Cẩm Trang băn khoăn về việc các doanh nghiệp đều biết tới Hiệp định CPTPP nhưng không ít doanh nghiệp chưa nắm vững các yêu cầu, cam kết của Hiệp định. Chỉ khi đối tác yêu cầu, doanh nghiệp mới tìm hiểu để đáp ứng về tiêu chuẩn xuất xứ nên không tận dụng được cơ hội, ưu đãi. Cùng với đó, các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức trong hợp tác kinh tế kinh doanh như: Khoảng cách địa lý xa, chưa có tuyến vận tải hàng hóa và hành khách trực tiếp, sự khác biệt về ngôn ngữ và việc thiếu thông tin cập nhật về tiếp cận thị trường. Bà Trang cho rằng, bước vào sân chơi mới, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy kinh doanh, chủ động hơn về nhân lực, tài lực, tìm hiểu kỹ thông tin về thị trường mới có thể quyết định được doanh nghiệp mình được hưởng lợi hay không và hưởng lợi bao nhiêu từ CPTPP và các hiệp định khác.

Đồng tình với quan điểm này, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Phạm Cao Cường cho rằng, ngoài việc quan tâm ưu đãi thuế quan Hiệp định CPTPP mang lại, cần có nhiều chương trình quảng bá để các doanh nghiệp nước ngoài biết và nắm được thông tin sản phẩm của Việt Nam, khi đó trao đổi thương mại sẽ tăng lên rất nhiều.