Giáo sư khoa học chính trị Robert Kelly cho biết những yêu cầu mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về thương mại và quốc phòng sẽ buộc Hàn Quốc phải xem xét lại lập trường an ninh và hạt nhân của mình.
Nhìn vào thực tế, mối quan hệ Hoa Kỳ - Hàn Quốc được đặc trưng bởi hai yếu tố mà Tổng thống Donald Trump đang không hài lòng ở các đồng minh của Hoa Kỳ: Thâm hụt thương mại và Mỹ đang phải duy trì những cam kết quốc phòng tốn kém.
Hàn Quốc thường xuyên có thặng dư thương mại với Hoa Kỳ - nghĩa là họ xuất khẩu sang Hoa Kỳ nhiều hơn nhập khẩu. Năm 2024, con số này là 66 tỷ USD; nhiều hơn năm 2023, là 51 tỷ USD. Trong khi đó, Hoa Kỳ đang đồn trú 28.500 binh lính và người phụ thuộc của họ tại một loạt các căn cứ trên bán đảo Triều Tiên.
Với hai yếu tố này, Tổng thống Donald Trump gần như chắc chắn sẽ yêu cầu giảm thặng dư và tăng chi phí bảo vệ quân sự của Hoa Kỳ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông cũng đưa ra những yêu cầu này, đe dọa sẽ rút quân đội Hoa Kỳ nếu Hàn Quốc không trả 5 tỷ USD theo thỏa thuận chia sẻ chi phí quốc phòng.
Hàn Quốc đã chùn bước trước trước con số khổng lồ đó. Vào năm 2019, họ đã trả 924 triệu USD. Và sau đó, may mắn cho Seoul, ông Joe Biden thắng cử năm 2020 với một tư tưởng cởi mở hơn. Hàn Quốc đã đàm phán lại những thỏa thuận chia sẻ chi phí mới, trong đó Hàn Quốc đã đồng ý trả 1,52 nghìn tỷ won (1 tỷ đô la Mỹ), sẽ không có hiệu lực cho đến năm 2026, điều có thể cho phép ông Trump hủy bỏ nó.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống vào tháng 10.2024, ông Trump đã có những lời lẽ căng thẳng khi gọi Hàn Quốc là "cỗ máy ngốn tiền" và nói rằng nước này nên trả 10 tỷ USD cho quân đội Hoa Kỳ.
Chủ nghĩa thực dụng Mỹ
Cách tiếp cận chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump đã thay đổi đáng kể cấu trúc liên minh của Mỹ tại châu Âu. Quan điểm của ông về NATO và sự tham gia trực tiếp của ông với Nga về vấn đề Ukraine cho thấy quan điểm giao dịch dựa trên lợi ích kinh tế nhiều hơn về ý thức hệ hay quan hệ đối tác quốc tế.
Tương tự như vậy, ông Trump từ lâu đã coi việc triển khai quân đội Hoa Kỳ ở nước ngoài không phải nghĩa vụ, ông cũng không coi Mỹ là "sen đầm quốc tế". Thay vào đó, ông coi đây là sự bảo vệ của lính đánh thuê và Hoa Kỳ phải được trả tiền. Ví dụ, trong các cuộc đàm phán gần đây với Ukraine, ông đã đưa ra đề xuất về thỏa thuận khoáng sản giữa Hoa Kỳ và Ukraine như một khoản bồi thường của Ukraine cho viện trợ của Hoa Kỳ.
Bình luận của ông về các đồng minh của Hoa Kỳ ở châu Âu cho thấy ông không cảm thấy bị ràng buộc bởi hiệp ước để bảo vệ họ. Nếu cách tiếp cận quay lưng lại với liên minh này mở rộng sang Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, gần như chắc chắn sẽ châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang khu vực trong mối lo ngại về các đe dọa an ninh mà họ không được bảo vệ.
Quan điểm này cũng có thể châm ngòi cho sự cạnh tranh giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, xét đến sự căng thẳng đáng kể giữa hai nước này. Thậm chí có thể dẫn đến phổ biến vũ khí hạt nhân, khi các đồng minh của Hoa Kỳ nghi ngờ về cam kết của nước Mỹ đối với an ninh của họ.
Hàn Quốc có thể sẽ là quốc gia đầu tiên trong khu vực cảm thấy áp lực mới. Nhật Bản là đối tác khu vực quan trọng nhất của Hoa Kỳ, vì vậy ông Trump có thể sẽ tiến hành thận trọng với Tokyo. Nhưng Hàn Quốc là một đồng minh nhỏ có tầm quan trọng trung bình đối với Hoa Kỳ, vì vậy họ có thể thấy mình bị giám sát chặt chẽ hơn.
Lựa chọn con đường nào?
Khi ông Trump gia tăng áp lực lên các đồng minh của Hoa Kỳ, tất cả đều phải đối mặt với câu hỏi là nên xoa dịu ông bằng những nhượng bộ, hay rời xa Hoa Kỳ để hướng tới một đường lối chính sách đối ngoại độc lập hơn.
Ở châu Âu, lựa chọn thứ hai sẽ vô cùng khó khăn trong bối cảnh lục địa này quá phụ thuộc vào an ninh của Mỹ. Châu Âu từ lâu được coi là người khổng lồ bằng giấy khi chi tiêu quốc phòng của châu Âu quá thấp khiến năng lực quân sự và năng lực sản xuất quốc phòng của châu lục này bị teo tóp. Đây là đòn bẩy cốt lõi của ông Trump đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong căng thẳng gần đây của họ. Châu Âu không thể thay thế sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Ukraine, điều mà ông Zelenskyy biết rõ.
Ngược lại, Hàn Quốc có khả năng tự đi con đường của mình. Chi tiêu quốc phòng của họ gấp đôi mức trung bình của châu Âu. Quân đội của họ lớn vì chế độ nghĩa vụ quân sự và có cơ sở công nghiệp quốc phòng tuyệt vời. Nếu chịu áp lực từ Hoa Kỳ, Hàn Quốc sẽ có vị thế tốt hơn để độc lập về quân sự so với châu Âu.
Nguy cơ chạy đua vũ trang ở Đông Á
Tuy nhiên, quá trình tìm kiếm sự độc lập có thể diễn ra chậm rãi. Hàn Quốc nằm trong một khu vực khó khăn, vì vậy họ sẽ muốn tránh sự rạn nứt công khai với Mỹ. Họ có thể sẽ cố gắng xoa dịu nước Mỹ, như đã từng thành công trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Và trong trường hợp của Hàn Quốc, sự độc lập lớn hơn về chính sách đối ngoại gần như chắc chắn buộc nước này phát triển vũ khí. Dư luận của công chúng và giới tinh hoa Hàn Quốc đã nghiêng về phía ủng hộ hạt nhân trong nhiều năm nay, và những hành động gần đây của ông Trump đã tiếp thêm sinh lực cho cuộc tranh luận đó.
Nếu mạng lưới liên minh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ bị phân mảnh, các quốc gia khác cũng sẽ cân nhắc đến ngân sách quốc phòng lớn và vũ khí hạt nhân.
Nếu không có sự ủng hộ vững chắc của Hoa Kỳ, Australia và Nhật Bản có thể đánh giá lại tình trạng phi hạt nhân của mình. Hàn Quốc và Nhật Bản thậm chí có thể rơi vào tình trạng cạnh tranh.
Liên minh Hoa Kỳ - Hàn Quốc đã tồn tại hơn bảy thập kỷ. Seoul sẽ phải hành động thận trọng.
