Hạn chế tình trạng đô la hóa

      Nguyên nhân của tình trạng thanh toán bằng USD, mua và giữ USD đang gia tăng bất thường là do lạm phát tăng cao khiến đồng tiền Việt Nam bị mất giá. Biểu hiện rõ nhất là các cuộc chạy đua lãi suất của khối các Ngân hàng Thương mại (NHTM) từ tháng 3 đến nay là một trong nhiều lý do đẩy lãi suất huy động USD trong nước tăng cao. Các chính sách tỷ giá của NHNN đã không phát huy được nhiều tác dụng điều chỉnh biến động thị trường kịp thời. Theo một số tổ chức tài chính quốc tế, hiện tỷ lệ đô la hóa trên thị trường Việt Nam đã ở mức 22%. Tuy nhiên, thống kê đó mới chỉ dựa trên các luồng vốn được kiểm soát, con số thực về lượång USD trong lưu thông có thể còn lớn hơn nhiều.      

      Để ngăn chặn hiện trạng đôla hóa cần phải tìm cách hạ nhiệt lãi suất huy động USD và tăng tính hấp dẫn của lãi suất tiền gửi VNĐ. Trong bối cảnh lạm phát tăng cao hiện nay, người dân sẽ đầu tư vào đồng tiền nào có tính ổn định cao để bảo toàn vốn. Nên để thu hút tiền gửi trong dân thì lãi suất VNĐ phải là lãi suất thực dương. Làm sao để trong một giai đoạn nhất định, lãi suất của đồng nội tệ phải lớn hơn lãi suất tiền gửi ngoại tệ cộng với biến động tỷ giá giữa VNĐ và USD. Không thể chỉ dùng biện pháp hành chính (kiểm soát giao dịch ngoại tệ “chợ đen”) như hiện nay mà phải sử dụng công cụ lãi suất, tạo được sức hấp dẫn cho đồng nội tệ, có khả năng cạnh tranh tương đối so với đồng ngoại tệ. Trong thời điểm này, dù cơ chế lãi suất đã được thay đổi linh hoạt hơn, dựa trên lãi suất cơ bản do NHNN công bố, nhưng lãi suất huy động USD trong nước lại ở mức cao. Cùng với đó, tỷ giá VNĐ/USD cũng cần được nới rộng. Không phải vì ngăn chặn đôla hóa mà cứ neo giữ tỷ giá trong thời gian quá dài, như thế sẽ làm mất tính năng động của thị trường.
      Các chuyên gia tài chính cho rằng, hai công cụ tỷ giá và lãi suất phải được phối hợp hài hòa, không nên coi trọng công cụ lãi suất mà bỏ quên công cụ tỷ giá và ngược lại, nếu không rất dễ gây tác dụng ngược. Nới lỏng tỷ giá sẽ kích thích việc mua bán USD, nhưng có thể nới lỏng từ từ và với biên độ hẹp, phù hợp các điều kiện kinh tế vĩ mô sẽ có tác động tích cực đối với tình hình KT-XH. Vừa qua, việc NHNN nới lỏng tỷ giá thêm 2% đã tác động tích cực tới tâm lý nhà đầu tư nước ngoài. 
      Đương nhiên, có những giao dịch bắt buộc phải dùng đến ngoại tệ. Nhưng theo đại diện Vụ Chiến lược NHNN thì chỉ nên cung cấp ngoại tệ cho 3 đối tượng là: tổ chức, cá nhân cư trú và không cư trú tại Việt Nam có hàng nhập khẩu vào Việt Nam hợp pháp; Người cư trú tại Việt Nam nhưng ra nước ngoài học tập, du lịch có hoạt động đầu tư ra nước ngoài; Người không cư trú tại Việt Nam nhưng đầu tư vào Việt Nam cần chuyển lợi nhuận và một phần vốn ra nước ngoài. Nếu NHNN không siết chặt quản lý đối tượng được dùng ngoại tệ thanh toán thì nguy cơ không kiểm soát được tình trạng đô la hóa có thể sẽ xảy ra.

VŨ ĐÀO