Gói ghém gì trong tháng Chạp?

Nhà chị Đông có hai tủ quần áo, của con và của chị. Chị sắp quần áo của mình, chỉ xem đủ dùng dăm ba bộ trong nhà và vài bộ đi đường. Nghỉ hưu rồi, tính chẳng cần thay đổi nhiều, cũng không phải đi họp hành, nên không cần mua sắm hàng “mốt”, chị gửi cô cháu những bộ cánh mới mặc một lần. Gửi cho người khác dùng có ích hơn là cứ để trong tủ. Chị hỏi xin con trai vài bộ quần áo nó lâu không mặc đến: “Mẹ muốn xin cho con nhà cô Thoa hai chiếc sơ mi và chiếc áo phông, em nó đi đưa hàng mẹ thấy mặc áo sờn vai tội lắm”. Xin được con vài bộ quần áo cho con người khác mà mừng rơn.

Hồi bằng tuổi con, chị Đông chẳng có được hai cái áo mới. Một năm có 4m vải tem phiếu, đủ may được một bộ, lấy đâu ra mà đòi chưng với diện. Đám cưới bạn ở nhà máy Trần Hưng Đạo, chị chỉ gửi mừng không dám đi, vì… cái áo cũ quá. Vừa học thợ nguội ra trường, đào đâu ra tiền mà may áo. Gửi tặng bạn cái bếp dầu hỏa mà phải chung tiền với hai đứa bạn cùng phân xưởng. Mà lâu lắm không được ngửi mùi dầu hỏa, nhà thắp đèn dầu bây giờ cùng dùng dầu ô liu, không phải dầu hỏa nữa rồi. Tự dưng lại nhớ bếp dầu hỏa và bếp nhồi mùn cưa đun trong những ngày rét ngăn ngắt dù đông chí đã đi qua.

Ngày xưa ấy nghèo thế mà ai ai cũng đùm bọc nhau, nụ cười luôn trong veo vì những niềm vui bình dị. Chị Thìn khoe mẹ chị mới cho chiếc áo bông hoa li ti như hoa cúc chi, đẹp lắm để diện Tết. Thế là cả đêm mừng rỡ không sao ngủ nổi, nửa đêm dậy mang áo ra nhìn. Gấp lại để cạnh người mới ngủ thiếp đi. Còn mẹ mặc áo cũ, năm nào bà cũng dành cho chị phiếu vải để mua vải may áo mới. “Mẹ già rồi, diện vào ai nhìn. Bố con mất rồi, mẹ diện làm gì nữa” - Mẹ lý sự mặc thế nào cũng đủ, không vá không bẩn là được. Áo cũ nhưng sạch và có vá vai cũng vá trong rất khéo đường kim mũi chỉ, nhìn rất khó nhận ra.

Bây giờ, nhiều quần áo, chất lên trong tủ, mua về xỏ tay một lần, có khi bỏ. Bây giờ đủ đầy, mà sao ít niềm vui. Không giống như ngày xưa chị Thìn hoan hỉ với chiếc áo bông hoa li ti đỏ trắng. Không giống ngày xưa đi nhặt nhạnh củi khô ở Công viên Thống Nhất, để dành củi, 29 Tết nấu nồi bánh chưng. Nào xếp hàng mua lá dong, nhuộm lạt điều, mua thịt, mua đậu, chỉ lo nồi bánh chưng mà bao lo toan của mẹ… Tháng Chạp xưa giờ đã đổi thay xa vời.

Có bao nhiêu vui buồn và nông nỗi của áo cơm, người đời vẫn gói ghém và mở ra trong tháng Chạp. Có nhiều đồ cũ cho đi và gửi tặng những nơi nghèo khó. Bao nhiêu mất mát và cay đắng có thể vùi quên. Chỉ riêng kỷ niệm không gói ghém được, khi mở ra vẫn làm ta bồi hồi, ngơ ngẩn tiễn biệt năm cũ qua đi.