Giữ nét đẹp mừng tuổi đầu xuân

Theo các nhà nghiên cứu, lì xì ngày Tết xuất phát từ tầng lớp buôn bán. Sau một năm buôn may bán đắt, nhà buôn dành ra một phần lợi nhuận để biếu người già và cho trẻ nhỏ vào đầu năm mới.

Tục mừng tuổi đã trở thành nét văn hóa của người Việt từ xa xưa. Trong Việt Nam phong tục, Phan Kế Bính viết: “Cúng gia tiên xong thì con cháu mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu, mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi. Khách tới chơi chúc Tết cũng được chủ nhà mừng tuổi hoặc ngược lại”.

Giữ nét đẹp mừng tuổi đầu xuân -0
Mừng tuổi đầu năm mới là phong tục đẹp, thể hiện sự yêu trẻ, kính già và ước mong một năm mới. Ảnh: TCCT

Theo nhà nghiên cứu văn hóa, PGS.TS Bùi Xuân Đính, lì xì ngày Tết thực chất xuất phát từ tầng lớp buôn bán. Sau một năm buôn may bán đắt, nhà buôn dành ra một phần lợi nhuận để biếu người già và cho trẻ nhỏ vào đầu năm mới. Bởi vậy, tiền mừng tuổi còn gọi là tiền "mở hàng", "phát vốn"…

Ở các vùng nông thôn xưa thường không có tục mừng tuổi, vì rất ít nhà buôn. Người lớn đến chúc Tết nhà ai, sau lời chúc gia chủ, thường xoa đầu đứa trẻ, chúc cho chúng năm mới hay ăn chóng lớn, học hành tiến bộ. Sau này, đời sống dân cư khá giả nên tục mừng tuổi mở rộng đến hầu hết gia đình, không chỉ trong nhà buôn.

Thông thường, tiền mừng tuổi được đặt vào chiếc phong bao nhỏ màu đỏ, là tiền mới. Số tiền không đặt nặng giá trị mà chủ yếu mang ý nghĩa tượng trưng cho hy vọng, may mắn, cát tường và thịnh vượng suốt cả năm. Cả người nhận và trao lì xì đều trao nhau sự vui vẻ ngày đầu năm mới, để trẻ em hay ăn chóng lớn, học giỏi, người già được mừng thọ, sức khỏe dồi dào.

PGS.TS Bùi Xuân Đính nhớ lại, thời xưa mừng tuổi hầu như chỉ có đồng 5 xu hoặc 1 hào, là đồng tiền có mệnh giá rất nhỏ chứ không phải tiền trăm, tiền triệu như bây giờ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường, tiền mừng tuổi trong nhiều trường hợp cũng không đơn thuần thay cho những lời chúc tốt đẹp đầu năm, mà mừng tuổi đầu xuân còn ngầm chứa nhiều mục đích, toan tính cá nhân sâu xa.

Thực tế hiện nay còn có mừng tuổi bằng mã QR. PGS.TS Bùi Xuân Đính cho rằng, đứng trước hiện tượng này khó có thể đánh giá là tiêu cực hay tích cực. Tuy nhiên, sự tiện lợi thấy ngay được là người mừng tuổi không cần chuẩn bị tiền mới, phong bao, cũng không cần đến tận nhà mà vẫn mừng tuổi được cho người già, con trẻ.

Mặc dù tiện lợi nhưng với cách làm như vậy nét đẹp ngày xuân chưa hẳn trọn vẹn. Bởi lẽ, cùng với việc mừng tuổi, trao bao lì xì, người ta còn gửi gắm lời nhắn nhủ, động viên con cháu, chúc tụng người già… là những điều mang ý nghĩa tinh thần rất lớn. Chưa kể, việc mừng tuổi qua tài khoản cá nhân cũng khó tránh khỏi bị lợi dụng, trở thành nơi để trao đổi, buôn danh, lợi.

"Mừng tuổi đầu năm mới là phong tục đẹp, thể hiện sự yêu trẻ, kính già và ước mong một năm mới. Giữ tục mừng tuổi cũng là giữ nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc. Tuy nhiên, cần cởi bỏ những đắn đo nặng nhẹ về vật chất mà chú ý đến tính biểu trưng của tục mừng tuổi, để người tặng và người nhận đều cảm thấy thoải mái, vui vẻ trong năm mới", PGS.TS Bùi Xuân Đính nói. 

Văn hóa

Tác phẩm "Gióng" của Nguyễn Tư Nghiêm - Bảo vật quốc gia
Văn hóa - Thể thao

Người nối mạch nguồn cội với đương đại

Thuần thục các thủ pháp tạo hình châu Âu, danh họa Nguyễn Tư Nghiêm đã sớm quay về với nguồn cội, lấy cảm hứng sáng tạo từ văn hóa dân gian và khéo léo kết hợp với kỹ thuật hiện đại để tạo nên một phong cách độc đáo. Điều đó khiến ông trở thành một biệt lệ trong các danh họa Việt Nam cùng thời và ảnh hưởng đến nhiều thế hệ họa sĩ.

Chương trình tôn vinh nét đặc sắc của văn hóa cố đô Huế
Văn hóa

Huế Symphony - Bản giao hưởng cố đô

Đêm nhạc Huế Symphony - Bản giao hưởng cố đô , với sự kết hợp giữa dàn nhạc giao hưởng, nhạc điện tử và nhạc truyền thống, sẽ diễn ra vào tối 19 - 20.10, tại Nhà hát Sông Hương, thành phố Huế.

Giữ truyền thống và tạo sức sống mới cho làng nghề
Văn hóa - Thể thao

Đan quyện tinh hoa và sáng tạo

Là “đất trăm nghề”, Hà Nội đang từng bước nâng tầm sản phẩm thủ công, thổi làn gió mới vào giá trị truyền thống; sự kết hợp hài hòa giữa tinh hoa văn hóa truyền thống và sáng tạo hiện đại không chỉ giúp bảo tồn bản sắc thủ đô, mà còn tạo ra những sản phẩm có giá trị, tìm lại sức sống cho làng nghề.

Đình Đông Thành: Nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa tâm linh của Thủ đô
Văn hóa

Đình Đông Thành: Nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa tâm linh của Thủ đô

Đình Đông Thành hay còn gọi là Chân Thiên Quán được khởi dựng vào cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19. Xưa thuộc thôn Đông Thành Thị tổng Tiền Túc (sau đổi thành tổng Thuận Mỹ) huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, nay Đình tọa lạc tại số 7 phố Hàng Vải, phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.