Thực hiện đồng bộ các nhóm tiêu chí

- Tháng 8.2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Bộ tiêu chí về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống. Theo bà, việc ban hành Bộ tiêu chí trong thời điểm này có ý nghĩa như thế nào?

- Để phát huy hiệu quả công công tác xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống, ngày 3.8.2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2068/QĐ-BVHTTDL về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống. Đây được xem là bước quan trọng bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, nâng cao chất lượng tổ chức lễ hội truyền thống ở địa phương; khuyến khích, định hướng và thúc đẩy các địa phương, Ban Tổ chức lễ hội tăng cường chất lượng quản lý lễ hội truyền thống; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân.

Áp dụng Bộ tiêu chí xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống vừa là mục tiêu chuẩn hóa việc xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống, vừa là công cụ, thước đo đánh giá năng lực công tác quản lý nhà nước, hiệu quả tổ chức lễ hội ở địa phương. Thông qua đó, các địa phương xây dựng môi trường lễ hội văn minh, lành mạnh; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc và lan tỏa trong đời sống xã hội; từng bước loại bỏ những hủ tục; nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân, du khách khi tham gia lễ hội; bảo đảm mùa lễ hội năm 2024 văn minh, an toàn, tiết kiệm.

- Mùa lễ hội 2024 là năm đầu tiên thực hiện Bộ tiêu chí. Xin bà cho biết việc hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện Bộ tiêu chí ra sao để đạt được các mục tiêu đặt ra?

- Để Bộ tiêu chí xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội được triển khai một cách đồng bộ, hiệu quả cho mùa lễ hội năm 2024, ngày 15.8.2023, Cục Văn hóa cơ sở đã ban hành Văn bản số 741/VHCS-QLHĐNSVH đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Văn hóa và Thể thao các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức triển khai Bộ tiêu chí phù hợp với điều kiện, đặc điểm kinh tế, văn hóa - xã hội địa phương; thí điểm, nhân rộng mô hình tổ chức lễ hội bảo đảm thực hiện Bộ tiêu chí được triển khai hiệu quả; tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của Ban Tổ chức lễ hội, người dân và du khách về xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh khi tham gia lễ hội.

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Cục Văn hóa cơ sở, các địa phương đều đã ban hành văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trên địa bàn nghiên cứu, áp dụng triển khai tổ chức các lễ hội trên địa bàn và hàng năm có báo cáo, đánh giá để điều chỉnh kịp thời.

-  Trong 9 nhóm tiêu chí được nêu ra, theo bà, nhóm tiêu chí nào cần được đặc biệt quan tâm để giữ gìn nét đẹp truyền thống của lễ hội, tạo ra những không gian ý nghĩa để mỗi người dân được tiếp thêm sức mạnh tinh thần, thêm yêu nguồn cội, quê hương?

- Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống có 9 tiêu chí chung, với 44 tiêu chí cụ thể đã bao quát được các nội dung trọng tâm trong công tác quản lý và xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống ở nước ta hiện nay… để các địa phương nghiên cứu, triển khai thực hiện. Nội dung của các tiêu chí đã quy định rõ vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước; cơ quan, đơn vị tổ chức lễ hội; Ban Tổ chức lễ hội; cơ sở cung ứng dịch vụ và người tham gia lễ hội.

Do vậy, để giữ gìn nét đẹp truyền thống của lễ hội, tạo ra những không gian ý nghĩa cho người dân, theo tôi, các nhóm tiêu chí phải được thực hiện một cách đồng bộ, phát huy hiệu quả vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước, ban tổ chức lễ hội, cơ sở cung ứng dịch vụ và cả người dân trong bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp của lễ hội.

Tăng cường trách nhiệm người đứng đầu

- Với hơn 8.000 lễ hội trên khắp cả nước và phần lớn lễ hội diễn ra vào mùa xuân, việc phát huy vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương trong công tác quản lý tổ chức lễ hội, tránh tình trạng lộn xộn, phản cảm như các năm trước đã được triển khai ra sao, thưa bà?

- Nhằm tăng cường công quản lý và tổ chức lễ hội dịp đầu Xuân 2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Công văn số 5833/BVHTTDL-VP ngày 29.12.2023 và Cục Văn hóa cơ sở có Công văn số 70/VHCS-NSVH ngày 24.1.2024 về tăng cường công tác quản lý, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch và lễ hội mừng Xuân Giáp Thìn 2024, gửi các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Nội dung các văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tại địa phương triển khai nghiêm túc Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ; chỉ đạo, thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động lễ hội trên địa bàn; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội theo phân cấp quản lý.

Các đơn vị chức năng, các cấp chính quyền cơ sở xây dựng phương án bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn giao thông, an toàn sông nước đối với hoạt động lễ hội, thể thao, du lịch; bảo đảm hoạt động lễ hội được tổ chức trang trọng, đúng nghi lễ truyền thống; loại bỏ hoặc thay thế những tập tục không còn phù hợp với xu thế hội nhập và phát triển.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát trước, trong và sau khi tổ chức lễ hội; kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động lễ hội; đặc biệt là các hành vi lợi dụng lễ hội để trục lợi, hoạt động mê tín dị đoan, cờ bạc; tổ chức lễ hội tràn lan gây tốn kém, lãng phí…

Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự hướng dẫn kịp thời, chủ động của các bộ, ngành trung ương và sự nghiêm túc của các địa phương trong thực hiện Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29.8.2018 của Chính phủ về quản lý và tổ chức lễ hội và Quyết định số 2068/QĐ-BVHTTDL về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống, chúng tôi tin tưởng rằng công tác quản lý và tổ chức lễ hội ngày càng nền nếp, khoa học, văn minh, hiệu quả, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

- Xin cảm ơn bà!