Giáo dục khai sáng

Một đất nước hơn 90 triệu dân mà tới hơn 22 triệu người đi học! Lo cho sự học có quốc gia nào mà Nhà nước và người dân dồn công sức bạc tiền cho sự học như đất nước hình chữ S này?

Đất nước hiếu học, quyết vươn lên bằng sự học, chính là “đặc sản” riêng mang cốt cách của người Việt Nam!

Tuổi trẻ hôm nay là tương lai của đất nước. Tương lai ấy chính là nhìn vào sự học của lớp trò thơ ngây từ bước chân vào mẫu giáo, lớp 1 hôm nay.

Dạy chữ và dạy làm người đặt lên vai những người làm giáo dục mà cả nước kính trọng gọi “bằng thầy”! Sứ mệnh ấy là nặng nề, nhưng cũng vô cùng vinh quang đặt trên vai Bộ GD - ĐT và các thầy cô. Nhìn lớp trò trong ngày tựu trường, những ông bố bà mẹ nặng gánh lo toan cơm áo bạc tiền, cho đến cả ông bà tóc bạc trắng đầu, đều kỳ vọng vào lớp con cháu của mình.

Nhưng nhìn về thực trạng giáo dục hiện nay, không thể không trăn trở. Giáo dục cần tư duy khai sáng mới có thể theo kịp bạn bè thời hội nhập, khi khoa học công nghệ đổi thay chóng mặt từng giờ. Cả nước trăn trở về giáo dục sao mãi chưa vượt được lên?

Ngẫm ngợi từ giáo dục tiểu học, giáo dục phổ thông cứ thay đổi xoành xoạch cách dạy cách học, thì thầy cô còn theo chả kịp, chứ nói gì đến trò. Hay như chuyện giáo dục theo mô hình VNEN, một loạt địa phương thực hiện, giờ từ thầy cô cho đến trò đang “méo mặt”.

Rất cần tư duy mới về giáo dục. Cần hơn thế, trong chỉ đạo, “tư lệnh” một ngành với hơn 22 triệu người đi học phải có chính kiến và bản lĩnh trong tư duy và cách làm giáo dục. Phải nhìn thẳng bệnh thành tích trong giáo dục đang làm hỏng giáo dục. Phải nhìn rõ chính sách tuyển dụng quá thiên về bằng cấp, nên bằng giả, bằng thật, cả chuyện học giả mà bằng thật mới loạn xạ lên, mới đủ chuyện khóc cười. Thế thì cần đổi mới để chặn bệnh thành tích. Thế thì cần siết chặt lại việc học giả vẫn cấp bằng ở các trường ĐH ra sao? Đất nước có cần đến 412 trường ĐH không? Quá nhiều vấn đề bất cập về giáo dục. Hãy nhìn vào 9 nhiệm vụ mà ngành giáo dục đặt ra đã thật căn cơ chuẩn xác chưa? Lộ trình và giải pháp thế nào cho 9 nhiệm vụ ấy thành công lại chưa rõ. Đừng đổ cho giáo dục thiếu tiền, ít tiền, tất nhiên làm cái gì cũng cần đến bạc tiền. Nhưng tiền bạc không phải là tất cả. Cái cần là tư duy khai sáng cho giáo dục thế nào, xem ra vẫn “bắt chưa trúng mạch” để có toa thuốc đặc trị. Giáo trình các ngành học đại học, sách giáo khoa ở các cấp học phổ thông đã kịp cập nhật cái mới chưa? Liệu dạy đại học còn “khư khư” với mớ giáo trình cũ mèm từ 40 - 50 năm trước không? Liệu các ngành học mới mở ra, thầy cô trình độ ra sao, giáo trình thế nào, lãnh đạo Bộ GD - ĐT có hay? Cứ nói đại học tự chủ, liệu Bộ đã thật sự buông tay, hay còn chần chừ cố giữ, sợ mất quyền, mất uy? Liệu Bộ có đủ dũng cảm bứt bỏ những đại học non kém, đưa các đại học “sinh non đẻ vội” trở lại các trường cao đẳng nghề như xưa?

Khai sáng cho giáo dục đang cần một cách nghĩ, cách làm bài bản khoa học, chứ không thể cứ “ngẫu hứng”. Càng không thể ôm đồm cách đổi mới nửa vời.

Ngày khai trường hôm qua vẫn gợi về ký ức của chính những ông bà, cha mẹ theo chân con cháu trong ngày tựu trường. Đã xa rồi những thời khắc khó khăn cái gì cũng thiếu, giấy bút thiếu, sách vở, quần áo thiếu. Giờ là áo quần đồng phục đủ màu, là cặp sách mới, vở mới, ngời lên trong nụ cười con trẻ.

Sự học bao giờ cũng là tất cả những hy vọng và nâng niu: Gia đình nào cũng dành cho con trẻ sự chăm lo tuyệt vời nhất, đầy đủ nhất.

Cả xã hội chăm lo cho sự học, có gì hạnh phúc hơn? Nhưng vẫn chạnh lòng cho tuổi thơ nơi các tỉnh miền núi Tây Bắc, các tỉnh Tây Nguyên, miền Trung, các vùng quê xa xôi hẻo lánh nơi miệt vườn Nam Bộ, liệu đã đủ phòng học, liệu có còn nhiều không những gia cảnh khó nghèo mà con trẻ không được đến trường?

Nơi ấy đang cần biết mấy những tấm lòng, những vòng tay, cần chính sách và cơ chế.

Càng thấy gánh nặng trên vai, và cả tấm lòng những thầy cô giáo cắm bản nơi ngút ngàn xa sự trân trọng và khâm phục biết bao?

 Giáo dục đang cần biết mấy một tư duy khai sáng!