Cả nước còn thiếu hơn 110 nghìn giáo viên
Năm học 2023 - 2024, Hà Nội tăng thêm 39 cơ sở giáo dục, nâng tổng số lên 2.913 trường với hơn 2,3 triệu học sinh. Tại Hội nghị tổng kết năm học 2023 - 2024, triển khai nhiệm vụ năm học mới 2024 - 2025 sáng 19.8, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà cho biết: thành phố luôn dành nguồn lực đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo. Trong đó, ưu tiên triển khai các mô hình trường học hiện đại tiên tiến, thu hẹp khoảng cách giữa các trường nội thành và ngoại thành, phát triển ứng dụng công nghệ thông tin và hợp tác quốc tế trong giáo dục, đào tạo. Hà Nội bảo đảm tỷ lệ chi hàng năm từ ngân sách cho giáo dục và đào tạo đạt 20%, tỷ lệ trường chuẩn quốc gia của toàn thành phố đạt gần 80%... Tuy nhiên, Hà Nội có quy mô giáo dục hàng năm tiếp tục tăng, so với yêu cầu nhiệm vụ và so với biên chế thì còn thiếu khoảng 16.000 giáo viên.
Dù đã tuyển được 3.622 giáo viên nhưng đến nay TP. Hồ Chí Minh vẫn thiếu 4.708 biên chế giáo viên. Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Trần Thị Diệu Thúy, hiện nay nhóm giáo viên các môn Tin học, tiếng Anh, Mỹ thuật, Âm nhạc tại thành phố này rất khó tuyển do lương quá thấp. “Với điều kiện mặt bằng lương trung bình tại TP. Hồ Chí Minh như hiện nay, giáo viên các khối ngành này không thể tuyển được và cũng không thể đề xuất với HĐND TP. Hồ Chí Minh cơ chế, chính sách về tài chính, hỗ trợ riêng như cách HĐND có cơ chế, chính sách riêng cho giáo viên mầm non”, bà Thúy nói.
Mặc dù Điện Biên cũng có những chính sách đặc thù để thu hút tuyển dụng, nhất là với giáo viên các môn Tin học, tiếng Anh và các môn chuyên biệt nhưng đến nay vẫn không có nguồn tuyển. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Vừ A Bằng cho biết, hiện nay đội ngũ giáo viên của địa phương này còn thiếu khá nhiều so với định mức, đặc biệt ở các môn tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật. Đội ngũ này thường có sự biến động khá lớn mỗi khi kết thúc năm học do giáo viên chuyển công tác về miền xuôi, gây khó khăn cho quá trình triển khai năm học mới.
“Căn cứ vào Nghị định số 141/2020/NĐ-CP của Chính phủ, chúng tôi ưu tiên con em trên địa bàn, thực hiện chính sách cử tuyển, đào tạo tập trung vào các ngành tin học, ngoại ngữ... Tuy nhiên, đến nay sau 3 năm thực hiện, mới có 72 sinh viên đi học cử tuyển các ngành này, trong đó ngoại ngữ 45 em, tin học 5 em, còn lại là các ngành chuyên biệt khác”, ông Bằng cho biết.
Theo thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2023 - 2024, các địa phương đã tuyển 19.474 trong tổng số 27.826 biên chế giáo viên được bổ sung, góp phần phát triển đội ngũ nhà giáo và khắc phục dần những bất cập về cơ cấu. Tuy nhiên, tính đến tháng 4 năm nay, cả nước còn thiếu 113.491 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông. Cơ cấu đội ngũ nhà giáo mất cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học, giữa các vùng miền có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau; chỉ tiêu phân bổ giáo viên cho các địa phương đa số thấp hơn so với nhu cầu thực tế. Tỷ lệ giáo viên/lớp ở các cấp học đều thấp hơn định mức quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Hỗ trợ tối đa giáo viên vùng cao
Trước thực tế hiện nay, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Vừ A Bằng đề xuất tiếp tục áp dụng chính sách thu hút giáo viên trong toàn bộ thời gian công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; hợp đồng không thời hạn đối với giáo viên công tác ở vùng đặc biệt khó khăn từ 10 năm trở lên. Đồng thời, giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn sẽ được hỗ trợ các chi phí như: tiền thuê nhà, tiền đi lại (nếu dạy tại các điểm bản), tiền trực trưa...
Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Vũ Thu Hà kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Nội vụ, Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ rà soát để đánh giá lại định mức biên chế giáo dục, đặc biệt là cơ cấu các môn học, một số môn học đặc thù để phù hợp với công tác giảng dạy ở các địa phương. Đại diện UBND TP. Hồ Chí Minh cũng kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu, tham mưu Chính phủ tháo gỡ khó khăn về cơ chế tài chính, tạo điều kiện cho các tỉnh, thành phố xây dựng cơ chế đặc thù để tuyển dụng các giáo viên Tin học, tiếng Anh, Mỹ thuật, Âm nhạc.
Năm học 2024 - 2025, ngành giáo dục và đào tạo tiếp tục đề ra phương hướng phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục bảo đảm đủ số lượng và nâng cao về chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo. Các địa phương cần triển khai tuyển dụng, quản lý, sử dụng hiệu quả chỉ tiêu biên chế giáo viên được giao tại Quyết định số 72-QĐ/TW ngày 18.7.2022 của Bộ Chính trị, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, nhất là giáo viên mầm non, giáo viên dạy các môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Về phía các cơ sở đào tạo giáo viên, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Nguyễn Đức Sơn cho biết, để cùng các địa phương khắc phục tình trạng thiếu đội ngũ giáo viên, nhà trường và nhiều trường đại học sư phạm khác đã tích cực mở chương trình bồi dưỡng cho các giáo viên đơn môn để chuyển đổi dạy các môn học tích hợp theo Chương trình giáo dục thông 2018, xây dựng các chương trình đào tạo hệ vừa làm vừa học một cách rộng rãi, thường xuyên.
Các cơ sở đào tạo giáo viên cũng đã bám sát Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và coi đây là một trong những căn cứ quan trọng để xây dựng, thiết kế chương trình đào tạo giáo viên được thể hiện trong chuẩn đầu ra đào tạo giáo viên. Hầu như các trường đại học sư phạm chủ chốt đã mở ngành và thực hiện đào tạo, bồi dưỡng chương trình đào tạo giáo viên dạy các môn mới như Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý… góp phần cung cấp đội ngũ nhà giáo cho các địa phương.
