Đã có quy trình kiểm soát phần trùng lặp đề thi?
Tại cuộc họp báo, các phóng viên quan tâm và đặt nhiều câu hỏi liên quan đến đề thi, chất lượng đề thi, sự trùng lặp đề thi tốt nghiệp môn Văn với đề thi ở một số kỳ thi khác của các địa phương tổ chức trước đó như ở Nghệ An và Hà Nội.
Về vấn đề này, GS.Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng Ban Đề thi, Ban chỉ đạo quốc gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023 cho biết: Năm nay, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT đã đưa vào quy trình sử dụng các dữ liệu phần mềm kiểm soát những phần trùng lặp về nội dung đã thi và được công bố.
Số lượng dữ liệu đưa vào khoảng 120 GB bao gồm tất cả các đề thi, đề đã thi, câu hỏi tìm kiếm thông tin trên mạng, từ các cơ sở gửi tới. Đồng thời, sử dụng phầm mềm có đối sánh.
Với việc áp dụng quy trình như vậy, năm nay sử dụng cho 15 môn thi. Tất cả 15 môn sử dụng cách thức này đã hạn chế được rất nhiều việc trùng lặp. Tuy nhiên, hiệu quả của biện pháp này còn phụ thuộc vào dữ liệu đang có. Với trường hợp môn văn của Nghệ An, mặc dù phần ngữ liệu trùng, tuy nhiên lệnh hỏi hoàn toàn khác nhau. Điều này là bình thường đối với phần làm văn.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023
Tuy nhiên, GS Hà lại phân trần: đối với vấn đề của Nghệ An, đây là trường hợp chúng tôi không có dữ liệu khi tìm trên mạng, do đó không so sánh được. Nếu đề đã đưa lên mạng chắc chắn chúng tôi sẽ tránh được.
GS Hà cho rằng, hiện tổng cộng có 17 tác phẩm nằm trong chương trình nhưng chỉ sử dụng được 15 tác phẩm vì 2 tác phẩm không nằm trong phần giao của chương trình trung học và chương trình giáo dục thường xuyên. Như vậy bắt buộc đối với chương trình hiện hành 2006, không thể nào ra khác được ngoài 15 tác phẩm và phải sử dụng ngữ liệu trong 15 tác phẩm đó.
Hiện nay, có rất nhiều tỉnh thành sử dụng, mỗi tỉnh thành có thể có 2 đến 3 lần thi thử. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất ở đây là lệnh hỏi hoàn toàn khác nhau nên không có sự trùng đề.
Về sự trùng với đề thi của Hà Nội, GS Hà cho biết, Hội đồng đề vào làm việc từ ngày 2.6 và kỳ thi vào lớp 10 của Hà Nội diễn ra sau đó. Do vậy, chúng tôi không có thông tin về đề văn của Hà Nội.
Tuy nhiên, trong đề ngữ liệu khác nhau và lệnh hỏi khác nhau. Lệnh hỏi đối với đề thi của THCS Hà Nội là làm chủ cảm xúc. Trong khi đó, đối với đề thi tốt nghiệp ở mức cao hơn đó là cân bằng cảm xúc.
GS Hà thông tin thêm, điểm mới trong đề văn năm nay là phần đọc hiểu và phần làm văn có tính mở cao. Đối với phần đọc hiểu, về cơ bản được phép sử dụng các ngữ liệu không nhất thiết nằm trong chương trình, các vấn đề thời sự, xã hội, có tính giáo dục.
Đối với phần làm văn, năm nay 2023 và sang năm 2024, sẽ kết thúc chương trình phổ thông 2006 và chờ đón chương trình 2018. Với chương trình 2018, Bộ trưởng GD-ĐT đã chỉ đạo thực hiện tính mở cao với dạy học và đánh giá môn văn, không có những quy định nói về tác phẩm cụ thể.
"Khi đã không bị những ràng buộc như thế, chúng ta sẽ giải quyết được vấn đề về sự sáng tạo trong dạy học. Còn ở thời điểm hiện tại, do khuôn khổ của chương trình, chúng ta chỉ có thể làm tốt nhất trong khả năng", GS Hà nhấn mạnh.
GS.Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng Ban Đề thi, Ban chỉ đạo quốc gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023 trả lời câu hỏi của phóng viên tại buổi họp báo kết thúc kỳ thi (Video: Quốc Việt)
Điều chỉnh quy trình thực hiện ngân hàng đề thi
GS.Nguyễn Ngọc Hà cho biết, về cơ bản, cấu trúc đề thi năm nay tương tự như năm ngoái khoảng 50% mức độ nhận biết, 25% mức độ thông hiểu, 25% còn lại vận dụng và vận dụng cao để phân loại thí sinh, đảm bảo sự công bằng. Ngoài ra, Bộ đã sử dụng phần mềm để tránh đạo văn, tránh trùng lặp.
Liên quan đến điều chỉnh quy trình ra đề và ngân hàng đề thi, theo GS Hà, việc đầu tiên là vấn đề bảo mật ngân hàng đề thi. Bảo mật ngân hàng đề thi thuộc bí mật công tác cấp bộ và làm sao liên quan tới việc đảm bảo công bằng những người giới thiệu đề, soạn đề và những người lựa chọn ngân hàng đề là khác nhau. Đây cũng chính là điểm chúng tôi rút kinh nghiệm từ quy trình cũ đã thực hiện năm 2021 xảy ra sự cố đáng tiếc.
GS.Nguyễn Ngọc Hà cho biết thêm, ngân hàng đề thi hiện nay được xây dựng theo hướng điều chỉnh để người soạn thảo câu hỏi và những người lựa chọn câu hỏi có đảm bảo chất lượng không, có đủ không để được đưa vào ngân hàng đề thi là khác nhau.
