Nguyên nhân gây bệnh xương khớp
Hầu hết chúng ta đều được cảnh báo tác hại của thuốc lá đến một số bệnh như ung thư (phổi, hầu họng, dạ dày…) hay các bệnh lý về hô hấp, tim mạch... trong khi đó tác hại của thuốc lá trong các bệnh lý viêm khớp ít được biết đến. Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng - Trưởng khoa Cơ - xương - khớp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Thuốc lá có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp gây giảm mật độ khoáng trong xương nếu không can thiệp sẽ gây loãng xương và hậu quả cuối cùng là gãy xương.
 Thuốc lá gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới xương khớp |
Ngoài ra, chất nicotine và các độc tố khác trong thuốc lá kích thích hình thành rất nhiều gốc tự do gây tổn hại đến từng tế bào trong cơ thể đặc biệt là hủy các tạo cốt bào (osteoblast). Khói thuốc gây giảm các nội tiết tố giúp xương chắc khỏe (estrogen, testosterone) và tăng chất cortisol nên xương trở nên xốp, dễ gãy. Ngoài ra nicotine trong thuốc là còn gây tổn hại đến mạch máu nên các mô trong cơ thể trong đó có xương bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng nên xương trở nên giòn, gãy tái phát và kéo dài thời gian liền xương.
Cũng theo bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, khói thuốc cũng là nguyên nhân khởi phát bệnh viêm khớp dạng thấp, đặc biệt là với những người hút thuốc từ 20 năm trở lên. Các nhà nghiên cứu cho rằng thuốc lá có thể làm kích hoạt hệ miễn dịch bất thường ở những người mang gene liên quan khớp dạng thấp. Cả 2 yếu tố môi trường và kiểu gene đều là tác nhân gây ra viêm khớp dạng thấp, trong đó thuốc lá được xem là yếu tố nguy cơ về môi trường quan trọng nhất, và cũng là yếu tố nguy cơ có thể phòng ngừa hoàn toàn. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng làm tăng mức độ trầm trọng của bệnh khớp dạng thấp và làm giảm khả năng lui bệnh ở bệnh nhân khớp dạng thấp. Hút thuốc lá còn làm giảm hiệu quả của một số thuốc điều trị khớp dạng thấp, cũng như ngăn cản một số hoạt động của bệnh nhân trong khi các hoạt động này có thể giúp cải thiện triệu chứng của bệnh.
Thêm vào đó, hút thuốc lá quá nhiều cũng làm máu ứ trệ không thể lưu thông qua các đĩa đệm, chính vì lí do này đĩa đệm ngày càng suy yếu, cơ không thể hấp thu các chất dinh dưỡng từ máu mang lại.
“Khi hút thuốc dù chủ động hay bị động thì khói thuốc vẫn ngày ngày làm giảm đi mật độ xương của người hút và làm tăng cao nguy cơ mắc các bệnh như thoái hóa đốt sống, viêm đốt sống, gai đốt sống… tăng nguy cơ gãy xương”, bác sĩ Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.
Dừng hút thuốc để giảm nguy cơ
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, hậu quả của thuốc lá gây ra cho xương khớp là rất lớn và lâu dài, không những gây bệnh mà còn làm cho quá trình điều trị và hồi phục của bệnh nhân kém hiệu quả, “Hàm lượng nicotine trong thuốc lá có thể làm giảm lượng collagen trong cơ thể, khiến các mô mềm của cơ thể, sụn khớp ít đàn hồi dễ gây tổn thương dây chằng. Khói thuốc lá còn ảnh hưởng rất tiêu cực đến hệ thần kinh, các hệ thống miễn dịch và chức năng bảo vệ khác của cơ thể, chính nó sẽ làm tăng nguy cơ gây biến chứng hay nhiễm trùng sau phẫu thuật”, bác sĩ Hùng chỉ rõ.
Ngoài ra, tác dụng của thuốc lá rất dai dẳng, chúng tồn tại rất lâu thậm chí kéo dài 5 - 10 năm sau khi đã bỏ thuốc. Nguy cơ bị gãy đầu xương đùi rất cao ở người thường hút thuốc lá. Nguy cơ này sẽ thực sự bị loại bỏ sau khi dừng hút thuốc lá khoảng trên 10 năm. Hơn nữa, tác hại của thuốc lá tồn tại ở phụ nữ lâu hơn ở nam giới. Nguy cơ gãy xương ở nam giới có thể suy giảm sau khoảng 5 năm dừng thuốc nhưng không hề giảm đi ở nữ giới. Việc phụ nữ thường xuyên phải hút thuốc lá thụ động đang là vấn đề y tế công cộng hàng đầu. Về căn bản, cấu trúc xương của phụ nữ đã yếu hơn đàn ông, khi bị nhiễm độc sẽ dễ tổn thương và lâu hồi phục hơn.
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, nếu người bệnh không phải chịu tác động xấu trực tiếp hoặc gián tiếp của nicotine, hệ nội tiết sẽ hoạt động cân bằng và giảm các gốc tự do trong cơ thể, hạn chế quá trình viêm mạn tính, các tổn thương xương khớp sẽ phục hồi dần. Ông cũng khuyên người bệnh, ngừng hút thuốc lá sẽ không bao giờ muộn nếu muốn hệ có xương khớp chắc khỏe và tăng tuổi thọ.
