Huyện Bù Gia Mập (tỉnh Bình Phước) được thành lập vào ngày 11.8.2009 gồm 18 xã, trên cơ sở phần còn lại của huyện Phước Long cũ (sau khi thành lập thị xã Phước Long). Ngày 1.8.2015, một lần nữa huyện Bù Gia Mập tách thành huyện Bù Gia Mập (8 xã) và huyện Phú Riềng (10 xã) theo Nghị quyết số 931/NQ-UBTVQH13 ngày 15/5/2015 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Có lẽ đây là huyện duy nhất ở Việt Nam chưa có thị trấn nào.
Do mới thành lập nên thời gian đầu cơ sở vật chất của huyện Bù Gia Mập còn chưa đầy đủ, nhân sự phải điều động, luân chuyển từ sở, ngành, UBND cấp huyện khác thuộc tỉnh về. Để động viên cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) yên tâm công tác, ổn định cuộc sống, tỉnh Bình Phước đã đồng ý chủ trương giao một số đất cho CBCCVC không qua đấu giá.
Chủ trương này của tỉnh Bình Phước là phù hợp quy định tại điểm e khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai 2013. Theo đó, “Giao đất ở không qua đấu giá quyền sử dụng đất cho CBCCVC chuyển nơi công tác theo quyết định điều động của cơ quan có thẩm quyền”.
Ngày 31/12/2013, UBND tỉnh Bình Phước có Quyết định 2665/QĐ-UBND phê duyệt phương án giao đất ở có thu tiền sử dụng đất (không qua đấu giá) đối với 217 lô đất (219m2/lô) tại 2 khu vực xã Phú Nghĩa (sát Trung tâm hành chính huyện), tổng giá trị 18,5 tỷ đồng. Nếu được xét, mỗi CCVC phải nộp khoảng 85 triệu đồng/lô. Giá giao đất này được UBND tỉnh xác định dựa theo giá bình quân giữa giá đất Nhà nước quy định và giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) thực tế trên thị trường khi đó.
Trải qua nhiều cuộc họp xét tiêu chí, bình chọn, từ năm 2014-2018, có 3 đợt giao đất với 198 người được nhận. Những người được giao đất đều được UBND huyện cấp sổ đỏ. Thời điểm này Chủ tịch UBND huyện Bù Gia Mập là ông Lê Quang Oanh.
Giao đất không đúng đối tượng?
Sau gần 10 năm kể từ huyện Bù Gia Mập giao một số lô đất không qua đấu giá cho CBCCVC để xây nhà, ổn định cuộc sống, yên tâm công tác nhưng hiệu quả của chính sách đúng đắn này mang lại chưa như kỳ vọng.Hiện có khoảng 50 hộ xây nhà trên đất được giao, phần lớn đất còn lại bỏ trống, cỏ dại mọc um tùm. Thậm chí nhiều hộ đã chuyển nhượng cho người khác.
Đáng chú ý, trong lần giao đất đợt 2 năm 2016, một số người không đủ điều kiện theo luật và chủ trương của tỉnh nhưng vẫn có tên trong danh sách.
Theo điểm e khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai 2013, muốn được giao đất ở không qua đấu giá QSDĐ, đối tượng được giao phải đạt đủ 3 điều kiện: Thứ nhất phải là CBCCVC; Thứ hai, được giao nếu thuộc trường hợp chuyển nơi công tác; Thứ ba, việc chuyển nơi công tác phải theo quyết định điều động của cơ quan thẩm quyền. Tại Quyết định 2665/QĐ-UBND ngày 31/12/2013 và 1037/QĐ-UBND ngày 5/5/2016 của UBND tỉnh (phê duyệt phương án giao đất đợt 2) cũng đều ghi rõ, đối tượng được giao đất không qua đấu giá là “Thứ nhất, CBCCVC; Thứ hai, được điều chuyển công tác về huyện Bù Gia Mập; Thứ ba, chưa có đất ở”.
Thực tế, tại thời điểm đó, số CBCCVC tại huyện Bù Gia Mập đủ điều kiện được giao đất không qua đấu giá lớn gấp nhiều lần số lô đất có thể bố trí. Thế nên cơ quan chức năng huyện đã đưa ra các tiêu chí xét cấp đất rất chặt chẽ. Tại Thông báo 155-TB/HU ngày 14/10/2016 của Ban Thường vụ Huyện ủy thống nhất chỉ giao đất cho đối tượng là CBCCVC. Về nhóm CBCCVC tham gia bốc thăm giao đất, chỉ có các nhóm ưu tiên như Ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành nhiệm kỳ 2015 - 2020; Trưởng các phòng, ban và tương đương; Phó các phòng, ban và tương đương; Các CBCCVC còn lại.
Thế nhưng thực tế, khi giao đất ở không qua đấu giá đợt 2 và cấp sổ đỏ lại có cả một số người không thuộc các đối tượng nêu trên, có cả lái xe và nhân viên tạp vụ theo hợp đồng…
Luật sư Nguyễn Cao Đạt (Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn đã quy định cụ thể về điều kiện và thủ tục xin được giao đất ở có thu tiền sử dụng đất, không thông qua đấu giá cho các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai. Theo quy định, để thực hiện chủ trương giao đất ở cho các đối tượng quy định tại điểm G khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai, UBND huyện Bù Gia Mập bắt buộc phải ban hành văn bản bổ sung, quy định chi tiết hoặc điều chỉnh chủ trương khi thực hiện việc giao đất
Việc giao đất ở có thu tiền sử dụng đất không thông qua đấu giá đất cho các đối tượng là cán bộ công chức viên chức và đối tượng là hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú tại xã chưa được Nhà nước giao đất ở là hoàn toàn khác nhau. Việc ưu tiên giao đất ở cho cán bộ công chức, viên chức điểm e khoản 2 Điều 118 là nhằm khuyến khích và hỗ trợ cán bộ công chức, viên chức yên tâm công tác ở những địa bàn đặc biệt khó khăn. Việc giao đất cho hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú tại xã theo điểm G khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai là nhằm mục đích giải quyết khó khăn về chỗ ở.
“UBND huyện Bù Gia Mập áp dụng điểm G khoản 2 Điều 118 để giao đất ở có thu tiền sử dụng đất không thông qua đấu giá đất cho một số cá nhân trong giai đoạn 2 là không đúng với chủ trương và tinh thần ban đầu của tỉnh Bình Phước nhằm giải quyết khó khăn và hỗ trợ cho các công chức, viên chức chuyển công tác đến địa bàn huyện. Kết quả thực hiện giao đất có sai phạm hay không phải chờ cơ quan chức năng xem sét và có kết luận chính thức”, Luật sư Nguyễn Cao Đạt nhận định.
