Giảm thời gian, bớt chi phí

Mất 6 giây để qua trạm thu phí

Trước khi Đoàn giám sát của UBTVQH khởi hành từ Hà Tĩnh vào Quảng Bình, một tấm thẻ định danh VETC, nhỏ bằng hai ngón tay, được dán lên kính trước mỗi xe ô tô. Tài khoản giao thông VETC cũng được thiết lập cho từng xe (để thanh toán, quản lý phí) và sử dụng số điện thoại của các thành viên Đoàn giám sát (thay vì lái xe) nhằm phục vụ hoạt động khảo sát dịch vụ thu phí tự động. 

Đoàn giám sát theo dõi vận hành thu phí không dừng tại trạm Tasco - Quảng Bình	Ảnh: Hồng Loan

Trạm thu phí Tasco - Quảng Bình nằm trên địa phận huyện Quảng Trạch, mỗi chiều có 1 làn thu phí tự động, 1 làn thu phí hỗn hợp và 1 làn thu phí thủ công. Ở làn thu phí tự động, xe của Đoàn giám sát duy trì tốc độ 30km/h và mất 5 đến 6 giây để qua trạm mà không phải dừng lại. Xe vừa qua trạm thu phí, điện thoại của nguyên Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Văn Phúc, chuyên gia của Đoàn giám sát, báo có tin nhắn. “Dịch vụ thu phí tự động xin thông báo xe 80B 5506 của Quý khách vừa qua trạm thu phí Quảng Bình lúc 9h, ngày 23.3.2017, cước phí 35 nghìn đồng”, ông Phúc đọc và cho hay, tin nhắn còn thông báo số dư tài khoản giống như thẻ ATM vậy.

Đại diện Công ty CP VETC - đơn vị cung ứng dịch vụ thu phí tự động ở trạm Tasco - Quảng Bình cho biết, khi xe chạy vào làn thu phí, hệ thống nhận diện xe bằng công nghệ laser kích hoạt camera chụp biển số và ăngten phát tín hiệu đọc thẻ. Hình ảnh và thông tin được chuyển về trung tâm dữ liệu để xử lý và kiểm tra số dư tài khoản. Nếu đủ điều kiện, thanh barie sẽ mở tự động để xe qua. Toàn bộ quá trình này diễn ra trong… 0,6 giây. Đặc biệt, công nghệ kiểm soát tải trọng bằng cảm biến thạch anh cũng được sử dụng tại trạm thu phí không dừng của VETC.

Tiết kiệm một vài phút qua trạm thu phí thoạt nghe không đáng kể. Tuy nhiên, các chuyên gia ngành giao thông cho biết, mỗi lần dừng xe nộp phí sẽ làm chậm hành trình của phương tiện 2 - 3 phút, tăng thời gian lưu thông 4 - 5% và tiêu tốn thêm 7% - 8% nhiên liệu khi lưu thông trên đường cao tốc. Theo ước tính của Bộ Giao thông - Vận tải, hệ thống thu phí không dừng có thể giúp tiết kiệm được ít nhất khoảng 3.400 tỷ đồng/năm. Cụ thể tiết kiệm được 70 tỷ đồng in vé; 233 tỷ đồng chi phí nhiên liệu; 2.800 tỷ đồng lương lái xe và hành khách tham gia giao thông; 240 tỷ đồng ngân sách khi phải chi trả cho trạm cân tải trọng xe lưu động; 120 tỷ đồng tinh giản biên chế bộ máy hành chính...

Không chỉ tiết kiệm tiền bạc, thu phí không dừng còn giúp kiểm soát được số phí thực thu ở các trạm tránh, tình trạng nhà đầu tư báo cáo không đúng về số phí thu được như đã từng xảy ra trong thời gian qua. Đặc biệt, khi ghé thăm Điểm dịch vụ trạm Tasco - Quảng Bình và quan sát cơ chế hoạt động của thu phí không dừng, sẽ nhận thấy hệ thống này có thể giúp Nhà nước quản lý được các phương tiện tham giao thông trên cả nước. Từ đó, thực hiện được nhiều chính sách quản lý hiện đại như: Quản lý đăng kiểm xe, quản lý đăng ký xe chính chủ, xử phạt nguội giao thông, theo dõi điều tra các xe bị mất trộm hoặc phục vụ điều tra của cơ quan chức năng…

“Chúng tôi rất ấn tượng!”

“Chúng tôi rất ấn tượng về dịch vụ thu phí không dừng”, Phó trưởng Đoàn giám sát của UBTVQH, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Hữu Quang nói trong cuộc làm việc với UBND tỉnh Quảng Bình. Là người thường xuyên qua trạm, Phó trưởng Đoàn ĐBQH Quảng Bình Nguyễn Ngọc Phương cũng cho rằng, thu phí tự động vừa nhanh, tiện cho người lái xe, giảm ùn tắc giao thông lại minh bạch trong thu phí… “Nếu hình thức thu phí tự động được áp dụng trên cả nước, đặc biệt là ở các trạm thu phí cửa ngõ Thủ đô thì rất hay”, ông Phương nói.

Các thành viên Đoàn giám sát cũng đặt vấn đề: Thu phí không dừng hiệu quả như vậy, tại sao chưa nhân rộng được trên cả nước?

Hơn một năm trước, Bộ Giao thông - Vận tải triển khai Dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc. Giai đoạn 1 áp dụng cho Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, theo đó có 28 trạm phải triển khai thu phí tự động. Tuy nhiên, đến nay mới hoàn thành lắp đặt hệ thống thu phí tự động tại 8 trạm, trong đó có 5 trạm đã vận hành. Trong nhiều nguyên nhân gây chậm tiến độ, có lẽ phải kể tới sự “cấn cá”, “nấn ná” của các nhà đầu tư dự án giao thông BOT. Mới đây, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Trương Quang Nghĩa đã đề nghị các nhà đầu tư BOT và nhà cung cấp dịch vụ đến 30.4 ký nốt các hợp đồng với các trạm còn lại để 30.6 áp dụng thu phí không dừng tại các trạm trên Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên.

Bày tỏ sự ấn tượng và đánh giá cao hiệu quả của trạm thu phí không dừng, các thành viên Đoàn giám sát của UBTVQH cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần tính toán để đưa vào hợp đồng điều khoản yêu cầu sử dụng hình thức thu phí này nhằm tạo sự minh bạch. Phó trưởng Đoàn giám sát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Hữu Quang cho biết, qua đợt giám sát sẽ có ý kiến với Chính phủ để thúc đẩy triển khai thu phí không dừng rộng rãi trên cả nước.