Giải quyết khó khăn nội tại để tăng trưởng bền vững

Nguồn: newstime.vn

PV:

Bước sang một năm mới chúng ta thường nhìn lại năm cũ để rút những kinh nghiệm cho giai đoạn tới, Chủ tịch đánh giá thế nào về phát triển kinh tế - xã hội nước ta trong năm 2010?

CT Cao Sỹ Kiêm: Năm 2010, nền kinh tế nước ta gặp thách thức lớn là do việc triển khai chương trình kích thích kinh tế với quy mô lớn, nhằm ngăn chặn đà suy giảm. Hơn nữa, diễn biến của kinh tế thế giới đã không đúng với nhiều dự đoán, khiến phản ứng có phần bị động. Bên cạnh đó, thiên tai, bão lũ nhiều hơn so với những năm trước đã góp phần đẩy chỉ số giá tiêu dùng tăng cao vào những tháng cuối năm, và vượt so với chỉ tiêu được QH đưa ra. Trước những khó khăn này cần ghi nhận các nỗ lực của Chính phủ trong điều hành kinh tế - xã hội. Tăng trưởng kinh tế cả năm đạt 6,7%, cao hơn so với kế hoạch. Kim ngạch xuất khẩu cả năm ước tăng 19,1%, gấp 3 lần so với kế hoạch. Đây là một thành công được bạn bè trên thế giới đánh giá cao, nhất là trong bối cảnh nhiều nước tăng trưởng kinh tế không ổn định. Năm 2010 đã khẳng định khả năng giải quyết các vấn đề tình thế của nước ta - là một đặc điểm cần phân tích sâu sắc để rút ra bài học thiết thực cho những năm tới. 

PV:

Không chỉ có thành tích, nền kinh tế cũng có những nguy cơ tiềm ẩn.Với tư cách vừa là ĐBQH, vừa là Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, theo Chủ tịch, nên xử lý những yếu kém  như thế nào?

CT Cao Sỹ Kiêm: Nền kinh tế nước ta cũng đang bộc lộ những yếu kém. Thứ nhất là trong điều hành chưa điều hành đồng đều, chưa thống nhất. Trong một số lĩnh vực đã điều hành có tính chất giật cục như kiểm soát giá tiêu dùng, tỷ giá... Lạm phát đang tăng cao. Mỗi khi giá lương thực, thực phẩm tăng cao thì chỉ số giá tiêu dùng cũng tăng cao. Khi giá nguyên nhiên liệu trên thị trường thế giới vẫn chưa có dấu hiệu giảm, mà lại tiến hành thả nổi lãi suất đã khiến chỉ số giá tiêu dùng tăng hơn hai con số. Mặc dù tốc độ tăng trưởng cao so với các nước trong khu vực nhưng lạm phát vẫn cao, nhập siêu và lạm phát vẫn ở mức cao. Và có thể thấy, Chính phủ giải quyết nhanh và trúng những vấn đề cấp bách, trước mắt nhưng xử lý chưa thành công những vấn đề trung và dài hạn, những vấn đề có tính nền tảng để phát triển trong năm sau, bảo đảm sự bền vững của nền kinh tế. Các cân đối vĩ mô chưa thật sự vững chắc, hiệu quả đầu tư thấp, sức cạnh tranh của hàng hóa yếu, môi trường ô nhiễm, bội chi ngân sách cao, nhập siêu lớn... Hiện chúng ta chưa tự chủ về công nghệ, thiết bị, kỹ thuật nên phải phụ thuộc vào nguyên vật liệu và công nghệ của nhiều nước. Điều này không chỉ khiến sản xuất trong nước thiệt đơn, thiệt kép nếu kinh tế thế giới biến động, mà còn làm nước ta có nguy cơ chịu lạm phát kép.

PV:

Một vấn đề nổi cộm từ năm 2010 đến nay là lãi suất cho vay còn cao, mà các chính sách can thiệp của Ngân hàng Nhà nước chưa có tác động rõ rệt. Tình trạng này có nguyên nhân từ đâu, thưa Chủ tịch?

CT Cao Sỹ Kiêm: Một hạn chế trong điều hành tài chính - tiền tệ trong năm qua là đã đưa các quyết định hành chính để kiềm chế lãi suất. Về nguyên tắc thì lãi suất phản ánh sức khỏe đồng tiền. Mà giữa lạm phát và sức khỏe đồng tiền có mối quan hệ chặt chẽ. Lạm phát bao nhiêu thì cơ sở lãi suất hình thành bấy nhiêu. Lạm phát lên thì lãi suất phải lên và ngược lại lạm phát xuống thì ngân hàng mới điều chỉnh giảm lãi suất được... Chính vì không tác động từ nguồn gốc của vấn đề nên lãi suất vẫn khó có thể kiềm chế được. Qua quan sát thị trường mở thì thấy lãi suất tăng cao trong thời gian vừa qua có nguyên nhân do sự phối hợp chính sách, đặc biệt là chính sách tiền tệ, tín dụng và chính sách tài khóa thời gian qua chưa phù hợp. Đặc biệt, việc phát hành trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp của các tập đoàn và tổng công ty lớn đang cạnh trạnh với các ngân hàng thương mại trong việc huy động vốn trên thị trường. Qua đó làm gia tăng sức ép lên lãi suất huy động và lãi suất cho vay. Vậy trái phiếu Chính phủ được đưa đi đâu? Thực tế, lãi suất trái phiếu Chính phủ ở mức cao trong khi người mua chủ yếu là ngân hàng thương mại; sau đó, dùng chính trái phiếu này để chiết khấu tại Ngân hàng Nhà nước làm cho cung tín dụng tuy tăng mạnh nhưng chỉ chạy lòng vòng giữa Ngân hàng Nhà nước và ngân hàng thương mại mà không đi vào sản xuất kinh doanh. Do đó không giúp hạ nhiệt lãi suất trên thị trường.

PV:

Trên diễn đàn QH, những thành tựu, hạn chế hay giải pháp cho phát triển kinh tế đã được phân tích kỹ càng. Với vị trí đặc biệt của năm 2011 - một năm khởi đầu cho giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội mới, nền kinh tế nước ta cần chú ý những vấn đề nào?

CT Cao Sỹ Kiêm: Năm 2011 là năm bắt đầu thực hiện kế hoạch và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mới. Đây cũng là một cơ hội để chúng ta nhìn rõ thế mạnh, thế yếu, sở trường, sở đoản trong điều hành, quản lý. Chúng ta cần chú ý  cái bẫy của toàn cầu hóa thương mại và thu nhập trung bình. Bởi khi thương mại được toàn cầu hóa, mà chúng ta không chủ động được thì những tồn tại, khó khăn của thế giới sẽ càng ăn vào nước ta. Và nếu bình quân thu nhập đầu người của nước ta loanh quanh trong mức 1.200 - 1.500 USD/năm, mà thế giới phát triển không ngừng, thì ta sẽ bị thụt lùi. Cần quan tâm giải quyết những vấn đề có tính chiến lược lâu dài. Các vấn đề dài hạn không được quan tâm xử lý kịp thời thì sẽ chỉ tăng trưởng về số, khó tăng trưởng bền vững. Phải tập trung giải quyết, có chuyển biến rõ rệt về cơ cấu nền kinh tế, bổ sung cơ sở hạ tầng, đầu tư phát triển nguồn nhân lực... thì tự khắc sẽ dẫn đến ổn định kinh tế vĩ mô, đạt tốc độ tăng trưởng cao.

PV:

Xin cám ơn Chủ tịch!