Tư vấn của Luật sư Đào Văn Tài, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội:
Doanh nghiệp được sa thải người lao động trong trường hợp nào?
Căn cứ quy định tại Điều 124 và Điều 125, Bộ luật lao động 2019 thì sa thải là một trong các hình thức xử lý kỷ luật lao động. Hình thức xử lý kỷ luật sa thải được doanh nghiệp áp dụng trong trường hợp sau đây:
- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
- Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
- Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định tại Điều 126, Bộ luật lao động 2019;
- Người lao động tự ý bỏ việc 5 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.
Doanh nghiệp có được sa thải lao động nữ đang mang thai không?
Pháp luật cho phép doanh nghiệp được áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải đối với người lao động có một trong các hành vi vi phạm được quy định tại Điều 125, Bộ luật lao động 2019 như đã nêu ở trên.
Tuy nhiên, tại Khoản 4, Điều 122, Bộ luật lao động 2019 quy định doanh nghiệp không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian sau đây:
- Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động;
- Đang bị tạm giữ, tạm giam;
- Đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1, và khoản 2, Điều 125, Bộ luật lao động 2019;
- Người lao động nữ mang thai; người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Đồng thời, Khoản 5, Điều 122, Bộ luật lao động 2019 cũng quy định doanh nghiệp không xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.
Như vậy, căn cứ các quy định pháp luật nêu trên thì doanh nghiệp không được thực hiện xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang mang thai. Ngoài ra, tại Khoản 3, Điều 137, Bộ luật lao động 2019 cũng quy định doanh nghiệp không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do mang thai.
Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động
Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 6 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm; trường hợp hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, bí mật kinh doanh của người sử dụng lao động thì thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 12 tháng.
Khi hết thời gian quy định tại khoản 4, Điều 122, Bộ luật lao động 2019, nếu hết thời hiệu hoặc còn thời hiệu nhưng không đủ 60 ngày thì được kéo dài thời hiệu để xử lý kỷ luật lao động nhưng không quá 60 ngày kể từ ngày hết thời gian nêu trên.
