Mấu chốt là phải gỡ thế độc quyền

­- Theo ông, việc Thủ tướng Chính phủ ký Công điện số 23/CĐ-TTg ngày 20.3.2023 yêu cầu tăng cường các biện pháp quản lý thị trường vàng có ý nghĩa như thế nào?

- Đây là chỉ đạo rất cần thiết và kịp thời trong bối cảnh giá vàng thế giới tăng nóng kéo theo giá vàng trong nước cũng tăng kỷ lục; đặc biệt là việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự kiến có 3 đợt giảm lãi suất trong năm nay, với mức giảm mỗi lần là 0,25 điểm phần trăm, sẽ tiếp tục đẩy giá vàng thế giới tăng lên.

Cũng cần nhắc lại rằng, chỉ trong chưa đầy 3 tháng, Thủ tướng và Chính phủ đã liên tiếp có các chỉ đạo về quản lý thị trường vàng (Công điện số 1426/CĐ-TTg ngày 27.12.2023, Nghị quyết số 20/NQ-CP ngày 5.2.2024), và giờ là Công điện số 23/CĐ-TT, cho thấy sự quyết tâm rất lớn của Chính phủ trong việc quản lý thị trường vàng an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững.

Tôi cũng rất nhất trí với các chỉ đạo tại công điện, trong đó yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phải có giải pháp hiệu quả, kịp thời, đúng quy định, theo nguyên tắc thị trường để xử lý ngay tình trạng chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước với quốc tế. Lâu nay, mức chênh lệch này rất đáng kể, lên tới 16 - 17 triệu đồng/lượng, thậm chí có lúc lên tới 20 triệu đồng/lượng. Tất nhiên, chênh lệch là đương nhiên, giá vàng trong nước có thể cao hơn thế giới vì còn tùy thuộc vào cung - cầu, song để mức chênh lệch lớn thì cần phải có giải pháp để bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng.

- Như ông vừa nói, Thủ tướng và Chính phủ liên tiếp có các chỉ đạo trong thời gian ngắn, song thị trường vàng vẫn diễn biến phức tạp, giá vàng biến động mạnh; ông lý giải thế nào?

- Thống kê cho thấy, từ tháng 6.2023 đến nay, Chính phủ đã có 9 văn bản chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan có các biện pháp quản lý, giám sát hoạt động thị trường vàng. Tuy vậy, để bình ổn thị trường vàng, nhất là trong giai đoạn giá vàng thế giới tăng nóng là không đơn giản! Tôi cho rằng, cần thông cảm cho Ngân hàng Nhà nước, bởi nếu cho nhập vàng thì sẽ có những hệ lụy, ảnh hưởng nhất định đến tỷ giá, lạm phát cũng như chính sách tiền tệ trong nước nên Ngân hàng Nhà nước cũng phải cân nhắc, thận trọng.

Song, nếu chúng ta thận trọng quá sẽ chậm, hệ lụy khi đó còn lớn hơn; giá vàng thế giới đã phá kỷ lục 2.200 USD/ounce và dự báo còn tiếp tục tăng, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước cần nhanh chóng thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, của Thủ tướng để bình ổn thị trường này.

- Vậy theo ông, mấu chốt để kéo giảm đà chênh lệch giữa giá vàng trong nước với thế giới là gì?

- Sở dĩ chênh lệch giá vàng trong nước với thế giới khá lớn là do mất cân đối cung - cầu; do đó, để thị trường lành mạnh, trước mắt cần tập trung cho bài toán nguồn cung; mấu chốt là phải dần gỡ bỏ thế độc quyền.

Qua thông tin báo chí, được biết là tại cuộc họp với Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chiều 20.3, Ngân hàng Nhà nước cho biết đề xuất thay đổi phương án sản xuất vàng miếng, bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện; đồng thời, Ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện cấp hạn mức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ và sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô. Đây là điều mà cả chuyên gia lẫn các doanh nghiệp đã kiến nghị nhiều lần, và nếu làm được sẽ thực sự tốt cho thị trường vàng trong nước.

Cũng cần nói thêm về việc cấp hạn mức; bước đầu, Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ thận trọng trong việc này, vừa tạo nguồn cung cho thị trường vừa kiểm soát được. Dần dần, cần tiến đến là nếu thấy thị trường không ảnh hưởng đến chuyện “vàng hóa” nền kinh tế thì có thể xem xét bỏ qua hạn mức, tất nhiên khi đó Ngân hàng Nhà nước sẽ phải có tính toán cụ thể.

Về dài hạn, Ngân hàng Nhà nước cùng các bộ, ngành phải rà soát lại khung pháp lý về quản lý thị trường vàng, trong đó có việc sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Lý tưởng nhất là chúng ta cần tạo ra thị trường vàng rõ ràng, minh bạch, đóng thuế đầy đủ, công khai. Muốn vậy, công tác thanh tra, kiểm tra cũng cần rất chú trọng.

Lập sàn giao dịch nên là chuyện của tương lai

- Nhiều ý kiến đề xuất lập sàn giao dịch vàng; quan điểm của ông thế nào?

- Đây là vấn đề mà tôi đã từng trao đổi với Ngân hàng Nhà nước từ hơn 20 năm trước. Tôi cũng đã cùng đoàn công tác của Ngân hàng Nhà nước đến thăm Sàn giao dịch vàng Thượng Hải, Trung Quốc để nghiên cứu.

Hiện nay, nhiều nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Indonesia… cũng đều có sàn giao dịch vàng. Tất nhiên, việc lập sàn vàng cũng là một giải pháp cần thiết để tạo sự minh bạch, phù hợp xu thế của thế giới, song tôi cho rằng đó nên là câu chuyện của tương lai, khi chúng ta có thời gian và điều kiện nghiên cứu sự phát triển của thị trường để quyết định.

Trước mắt, chúng ta cần giải quyết vấn đề cung - cầu của vàng vật chất, thông qua việc xóa bỏ thế độc quyền sản xuất vàng miếng như định hướng của Ngân hàng Nhà nước; việc này cần được thúc đẩy sớm.

- Với những chỉ đạo của Chính phủ và định hướng của Ngân hàng Nhà nước, ông dự báo thế nào về giá vàng trong nước thời gian tới?

- Như trên tôi đã nói, việc FED dự kiến giảm lãi suất 3 lần trong năm nay sẽ đẩy giá vàng thế giới tiếp tục tăng và kéo theo giá vàng trong nước (vàng nhẫn 9999) cũng tăng. Còn với vàng miếng, nếu tăng nguồn cung thì chắc chắn giá trong nước sẽ giảm, nhưng giảm khi nào và giảm bao nhiêu còn tùy thuộc vào nguồn cung đó nhiều hay ít.

- Xin cảm ơn ông!