Gặp người từng được truy điệu sống trên bến phà Xuân Sơn

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bến phà Xuân Sơn thuộc tỉnh Quảng Bình mỗi ngày phải hứng chịu hàng trăm quả bom các loại, trong đó nguy hiểm nhất là loại bom từ trường. Những quả bom này thả xuống dòng sông Son có tác dụng như thuỷ lôi sẽ bị kích nổ khi có phương tiện giao thông qua lại trên phà. Năm 1967, giặc Mỹ thả loại bom này xuống dòng sông Son, hơn 300 xe chi viện cho chiến trường miền Nam đã bị "tắc" hơn tuần lễ bên bến phà Xuân Sơn.

Trong những ngày hè nóng bỏng năm ấy, có một chiến sỹ đã dũng cảm lái ca nô để kích nổ những quả bom từ trường đảm bảo an toàn cho đoàn xe qua bến. Anh đã từng được đồng đội làm lễ truy điệu sống trước khi làm nhiệm vụ. Người cựu chiến binh đó là trung tá Võ Thế Chơn, quê xã Hải Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Nhân kỷ niệm 50 năm ngày mở đường Hồ Chí Minh, chúng tôi đã gặp cựu chiến binh - trung tá Võ Thế Chơn, người được mệnh danh là "con cá kình trên bến phà Xuân Sơn" và đã được nghe bác kể lại những năm tháng hào hùng của các chiến sĩ công binh bảo vệ bến phà Xuân Sơn và thời khắc bác quyết định đánh đổi tính mệnh của chính mình để phá bom từ trường cho phà thông tuyến. Bác Chơn nhớ lại: Bến phà Xuân Sơn là một trong những trọng điểm đánh phá của giặc Mỹ. Mỗi ngày phải hứng chịu hơn 100 quả bom các loại. Nhưng các chiến sỹ C16 công binh vẫn kiên cường bám trụ đảm bảo thông tuyến cho các đoàn xe thẳng tiến chi viện cho chiến trường miền Nam.

Vào tháng 5/1967, giặc Mỹ điên cuồng ném bom từ trường xuống bến phà Xuân Sơn làm cho tất cả các loại xe cơ giới không thể qua phà được bởi xe đi qua bom từ trường sẽ kích nổ, phá huỷ xe, gây thương vong cho những người trên xe. Liên tục trong vòng hơn một tuần, hơn 300 xe ô tô chi viện cho chiến trường miền Nam bị tắc hai bên bờ sông Son, bởi theo trinh sát, có khoảng 100 quả bom từ trường thả xuống bến phà. Tình thế lúc đó rất nguy cấp, thêm một ngày là thêm nguy hiểm cho đoàn xe, tính mạng của các đồng đội và chậm chi viện cho chiến trường miền Nam.

Ban chỉ huy C16 tại bến phà Xuân Sơn đã đưa ra nhiều giải pháp phá bom từ trường và thống nhất phương án dùng canô kéo phà làm phương tiện kích nổ. Đây là phương án mạo hiểm bởi người lái phải cho canô chạy qua các quả bom từ trường để kích nổ. Điều này cũng đồng nghĩa tính mạng người lái sẽ cùng chung số phận với chiếc ca nô. Phương án là vậy, nhưng chọn ai? Trong lúc cuộc họp đang căng thẳng, hạ sỹ Võ Thế Chơn đã dũng cảm đứng dậy xin được nhận nhiệm vụ. Bác nhớ như in trong thời khắc đó, cả chi bộ nghẹn lòng, không ai nói được thành lời bởi ai cũng hiểu nhiệm vụ lần này gần "thần chết" hơn bao giờ hết. Trước khi làm nhiệm vụ, chi bộ đã quyết định tổ chức lễ truy điệu sống cho chiến sỹ Võ Thế Chơn. Trên bàn thờ có một nải chuối, một bao thuốc lá và 3 nén hương. Đại đội trưởng Dương Văn Hoè đọc thông báo cử đồng chí Chơn lái canô phá bom từ trường. Cả chi bộ nghẹt ngào, rồi đâu đó có tiếng nấc nghẹn. Những O TNXP không nén nổi xúc động, đã oà khóc… Ai cũng lo cho tính mạng chàng trai tràn đầy sức trẻ và nhiệt huyết của vùng biển Hải Trạch vừa mới cưới vợ được một năm, nhưng hai vợ chồng mới ở với nhau được 40 ngày, chưa có con. Chàng trai Võ Thế Chơn không dấu được xúc động nghẹn ngào đứng dậy hứa sẽ hoàn thành nhiệm vụ. Đúng 16giờ 30, anh em đồng đội tiễn bác ra bến phà. Trước đây, các TNXP ca hát mở đường thông tuyến, nhưng ngày hôm nay bao trùm một không khí nặng nề. Quảng đường đến bến phà chỉ gần 1km, nhưng hôm ấy quảng đường dường như dài hơn bao giờ hết. Đại đội trưởng Dương Văn Hoè đến bên cạnh bác Chơn khoác vai hỏi "Mi có chi nhắn lại vợ, tau chuyển lại cho". Bác chỉ nói "Nếu hoàn thành nhiệm vụ, cho tôi về thăm vợ mấy hôm". Đại đội trưởng Hoè nghẹn ngào gật đầu. Khi đến bến phà, Võ Thế Chơn nhảy lên chiếc ca nô 90 mã lực, vặn ga hết tốc lực. Chiếc ca nô lao chồm ra giữa dòng sông Son như một con tuấn mã. Chạy qua bến phà một lần không thấy bom nổ. Lúc đó, bác suy nghĩ hay trinh sát của ta có nhầm lẫn? Bác lại lái ca nô qua lại hai đầu bến phà đến lần thứ 3, lúc này liên tiếp hàng loạt tiếng nổ đinh tai nhức óc nối tiếp nhau. Những cột nước như những vòi rồng bật lên sát mạn ca nô, khiến ca nô chồm lên, giật xuống, bùn cát dưới lòng sông bám đầy trên người, mặt chiến sỹ dũng cảm ấy. Đồng đội trên bờ nín thở cầu phúc cho bác. Sau hàng loạt bom nổ, bác Chơn còn lái ca nô qua lại 2 bên phà nhiều lần nữa để đảm bảo không còn một quả bom từ trường nào dưới dòng sông. Khi chiếc ca nô vào đến bờ, anh em đồng đội nhất loạt lao ra ôm chầm lấy chàng trai dũng cảm, đón một đồng đội từ cõi chết trở về. Nhưng khi đó người chiến sỹ dũng cảm đã kiệt lả đi vì sự căng thẳng, mệt mỏi trong những ngày vừa qua. Sau lần "chết hụt", việc phá bom từ trường ở phà Xuân Sơn được đúc rút kinh nghiệm và có thêm nhiều sáng tạo mới nên không còn là áp lực như trước. Bác Chơn cũng được cấp trên khen thưởng phong hàm vượt cấp từ hạ sỹ lên thượng sỹ và được tặng một chiếc đồng hồ Liên Xô.

Ngay trong đêm hôm đó hơn 300 xe vận tải hàng hoá, vũ khí chi viện cho miền Nam đã được thông tuyến trong sự vui mừng náo nức của đồng đội chiến sỹ. Đây cũng là đêm có số lượng xe nhiều kỷ lục qua phà (trước đây nhiều nhất chỉ 100 chiếc/đêm). Sau lần phá bom cảm tử đó, bác Chơn và đồng đội còn nhiều lần chạy ca nô phá bom từ trường, kiểm tra độ an toàn trước khi xe qua phà và cũng đã có những chiến sĩ đã bị thương, bị hi sinh.

Hơn 30 năm đã đi qua, bến phà Xuân Sơn ngày nay đã trở thành bến thuyền sầm uất đưa du khách vào tham quan động Phong Nha. Trung tá Võ Thế Chơn giờ đây đã bước sang tuổi 65 nhưng vẫn còn phong độ cứng cáp của "con cá kình bên bến phà Xuân Sơn” năm nào. Hiện bác là Hội trưởng Hội Nông dân thôn Nội Hải, là hội viên tích cực Hội cựu chiến binh xã Hải Trạch.

Trịnh Duy Hưng - TTXVN