Gắn kết khăng khít và thực chất hơn giữa đại biểu dân cử với cử tri
Tạo sự gắn kết khăng khít và thực chất hơn trong hoạt động tiếp xúc cử tri của các đại biểu HĐND các cấp là một trong những yêu cầu mà Phó chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn và Đoàn công tác của UBTVQH đặt ra khi làm việc với Thường trực HĐND 3 tỉnh, thành phố Đà Nẵng, Quảng Bình và Thanh Hóa vào đầu tháng 6 vừa qua.
Cũng như tất cả các cuộc tiếp xúc cử tri (TXCT) của đại biểu HĐND trong cả nước, Thường trực HĐND TP Đà Nẵng đã phối hợp với Ủy ban MTTQ các cấp và chính quyền địa phương tổ chức TXCT theo đúng luật định và ngày càng có nhiều cải tiến nên đã thu hút được đông đảo cử tri tham gia. Thông qua TXCT, các đại biểu tiếp thu, ghi nhận những ý kiến, kiến nghị, phản ánh của cử tri, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của cử tri để kịp thời chuyển tải đầy đủ đến các cơ quan chức năng theo đúng thẩm quyền. Đây cũng là nguồn thông tin quý giá, làm cơ sở cho các đại biểu tham gia có hiệu quả vào các hoạt động của kỳ họp HĐND.
Hầu hết các đại biểu HĐND tỉnh Quảng Bình đã tích cực tham gia TXCT trước và sau kỳ họp HĐND vừa để lắng nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân, báo cáo, phổ biến, tuyên truyền kết quả kỳ họp và nghị quyết HĐND với cử tri. Thường trực HĐND tỉnh Quảng Bình từng bước nâng cao chất lượng TXCT bằng cách đổi mới hình thức TXCT, tổ chức TXCT ở những địa bàn đông dân cư, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn. Để thu hút cử tri tham gia các cuộc tiếp xúc với đại biểu HĐND, các cơ quan hữu quan đã thông tin rộng rãi đến mọi tầng lớp nhân dân về các cuộc TXCT, kế hoạch và địa điểm TXCT. Nội dung, chương trình các cuộc TXCT cũng được sắp xếp hợp lý. Trong các cuộc tiếp xúc, không khí đối thoại dân chủ, thẳng thắn được đề cao, nên các đại biểu HĐND và cử tri đã cùng đi vào những vấn đề cụ thể liên quan trực tiếp đến đời sống KT-XH của địa phương. Việc tổng hợp theo dõi, đôn đốc giải quyết kiến nghị ý kiến của cử tri được tiến hành thường xuyên và có tính hệ thống. Do đó ở Quảng Bình, tỷ lệ các kiến nghị của cử tri được trả lời, giải quyết cao hơn so với trước đây. Còn ở Thanh Hóa, Phó chủ tịch HĐND tỉnh Lê Thị Thìn cũng cho hay, HĐND tỉnh thành lập 27 tổ đại biểu HĐND ở các đơn vị hành chính, tạo điều kiện cho các đại biểu liên hệ với cử tri và chịu sự giám sát của cử tri nơi đại biểu công tác hoặc cư trú.
Một nét nữa là Thường trực HĐND Thanh Hóa, Quảng Bình, Đà Nẵng hết sức chú trọng tới việc phối hợp TXCT giữa ĐBQH và đại biểu HĐND. Thường trực HĐND cấp tỉnh đã tích cực tham gia các hội nghị TXCT của Đoàn ĐBQH trên địa bàn trước và sau các Kỳ họp QH. Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố này phối hợp chặt chẽ với các Đoàn ĐBQH trong việc bố trí địa điểm, lựa chọn và mời thành phần cử tri tham gia, bố trí thời gian TXCT hợp lý, hạn chế việc gây phiền hà cho nhân dân. Kết quả rõ nét của việc phối hợp này là: Nhiều kiến nghị của cử tri đã được ĐBQH, đại biểu HĐND và đại diện chính quyền giải thích, trả lời rõ cho cử tri. Những vấn đề mà cử tri quan tâm chưa được trả lời tại chỗ đã được Đoàn ĐBQH, Thường trực HĐND phân loại, tổng hợp theo thẩm quyền của Trung ương và địa phương để đề nghị QH và tỉnh chỉ đạo các cơ quan hữu quan giải quyết trả lời.
Tuy vậy, Đoàn công tác của UBTVQH cũng nhận thấy hoạt động TXCT của HĐND các cấp vẫn chưa hoàn toàn khắc phục được tính hình thức, mà một biểu hiện là tình trạng cử tri chuyên nghiệp còn phổ biến, cử tri phản ánh những vấn đề cá nhân riêng lẻ hoặc phản ánh, kiến nghị những vấn đề không đúng thẩm quyền, đại biểu HĐND lúng túng khi tiếp cận, trao đổi ý kiến với cử tri. Việc giải quyết kiến nghị cử tri, nhất là những kiến nghị có liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng... còn chậm. Ý kiến cử tri được đại biểu HĐND tiếp thu tại kỳ họp này thì cũng phải đợi đến kỳ họp tiếp theo mới có văn bản trả lời. Số lượng các cuộc tiếp xúc cử tri ở nơi làm việc và theo chuyên đề chưa được chú trọng đúng mức. Các cuộc tiếp xúc cử tri vẫn còn mang tính hội nghị, chưa tạo được sự gần gũi trao đổi giữa đại biểu với cử tri.
Những tồn tại và hạn chế trong hoạt động TXCT của đại biểu HĐND và cả ĐBQH tại các địa phương một phần là do các đại biểu hoạt động kiêm nhiệm, nên ít thời gian dành cho hoạt động đại biểu, trong đó có hoạt động TXCT không nhiều, chưa tạo được sự gắn kết với cử tri. Bên cạnh đó, theo Phó chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng Huỳnh Nghĩa, một số đại biểu do không nắm kỹ thông tin về tình hình địa phương, cơ sở nên thiếu sự chủ động khi TXCT. Nội dung trả lời và việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri nhiều khi còn mang tính chung chung, chưa đi vào trọng tâm, không giải quyết triệt để vấn đề.
Đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động TXCT là vấn đề đặt ra mà Đoàn công tác của UBTVQH hết sức quan tâm. Đoàn công tác của UBTVQH cũng lưu ý, ngoài việc TXCT tại địa bàn dân cư, Đoàn ĐBQH và Thường trực HĐND thành phố cần chú trọng tổ chức TXCT theo giới, theo chuyên đề, theo lĩnh vực quản lý nhà nước... Có thể nghiên cứu kết hợp tổ chức TXCT giữa ĐBQH và đại biểu HĐND thành phố trong thời gian thích hợp và thông báo cho đại biểu HĐND cấp quận huyện và xã phường cùng tham dự. Bên cạnh đó, cần tập trung bồi dưỡng kỹ năng hoạt động đại biểu, nhất là kỹ năng TXCT; Đồng thời cung cấp thông tin, tài liệu về chủ trương chính sách, pháp luật của Nhà nước, tình hình thực tế của địa phương và những thông tin cần thiết khác giúp đại biểu có điều kiện thuận lợi và chủ động hơn trong quá trình TXCT.