EU- G20 và trật tự đa cực mới

Theo Euobserver, một trong những thách thức quan trọng của thập kỷ tới sẽ chứng kiến phương Tây, cụ thể là EU sẽ làm như thế nào để đối phó với một thế giới đa cực đang lên này. Thực sự, đó là vì lợi ích của EU, chưa nói đến là vấn đề sống còn. Không phải tất cả các hình thức của chủ nghĩa đa phương đều thuận đối với EU. Ví dụ, việc thành lập các liên minh đa phương và song phương đặc biệt có thể gây nguy hiểm tiềm tàng cho châu Âu. Nhóm G2 giữa Trung Quốc và Mỹ là một ví dụ, có thể tuy chậm nhưng chắc hẳn sẽ khiến Mỹ nghiêng về phía châu Á nhiều hơn.

Vậy người châu  Âu sẽ làm thế nào để đạt được một trật tự đa phương hiệu quả ? Không có một câu trả lời rõ ràng nhưng nhiều người châu  u cho rằng nên bắt đầu từ những gì mà châu Âu đang có với sự quan tâm đặc biệt đến các diễn biến đa phương mới nhất, trong đó có việc nâng cấp gần đây của nhóm G20, từ cấp bộ trưởng lên cấp nguyên thủ quốc gia. Động thái đó phần lớn được xem như là tín hiệu tích cực đối những nước đang phát triển, vì nó ngầm hiểu rằng họ hiện đã được coi là những người chơi chính trong công cuộc đối phó với những thách thức của toàn cầu. Sự công nhận này được hoan nghênh nhất ở New Delhi, Bắc Kinh và Brasilia.

Vì một lý do nào đó, việc thay thế G8 bằng G20 cũng có cái tốt cho EU, ít nhất ở hai lý do. Trước hết, Brussels là thành viên chính thức thứ 20 của G20, trong khi trong nhóm G8, EU chỉ là thành viên thứ …9. Đối với nhiều người, đây có thể chỉ là một sắc thái mang tiếng biểu tượng, vì ở cả hai trường hợp trên, EU có những “quyền” và “nghĩa vụ” như các thành viên khác trừ quyền chủ trì và tổ chức hội nghị thượng đỉnh. Nhưng bên cạnh đó, với sự có mặt trong nhóm G20, EU đã được công nhận vị thế “nổi lên” và có “sức mạnh toàn cầu” trong các vấn đề quốc tế, giống như Trung Quốc,  Ấn Độ hay Brazil

Thứ hai, EU có thể thể hiện sự đoàn kết trong khuôn khổ G20 hơn là trong G8. Kinh nghiệm quá khứ cho thấy, trước thềm hội nghị G20, các nước EU có sự phối hợp, hợp tác tốt hơn trong các cuộc họp thượng đỉnh của G8. Khi G20 được nâng lên cấp độ nguyên thủ quốc gia với chương trình nghị sự được mở rộng hơn, châu Âu càng nhận thức được rằng cần phải hợp tác nội bộ nhiều hơn để tiếng nói của EU mạnh hơn tại một diễn đàn mà châu Âu chỉ chiếm một phần không lớn. Một mặt trận châu Âu thống nhất và mạnh hơn sẽ gửi một tín hiệu tích cực tới các đối tác chiến lược của châu Âu.

Tuy nhiên, liên quan đến vai trò của EU trong G20 có hai câu hỏi quan trọng vẫn còn bỏ ngỏ: thứ nhất là, ai sẽ là đại diện cho EU trong cuộc hội nghị thượng đỉnh G20 tại Toronto vào tháng 6 sắp tới? Hiệp ước Liston hiện vẫn chưa rõ ràng ai sẽ thay thế cho Chủ tịch Ủy Ban châu Âu và Chủ tịch luân phiên. Liệu ông Herman Van Rompuy hay bà  Catherine Ashton có là người tháp tùng ông José Manuel Barroso tới Tonronto hay không sẽ gửi đi một tín hiệu biểu tượng. Nhưng bất cứ ai được phân công cần phải củng cố sự phối hợp của châu Âu trong G20

Thứ hai, liệu châu Âu có thể kết nối khối G20 mới với một chủ nghĩa đa phương hiệu quả ? Nếu việc trao quyền cho G20 là một lựa chọn tốt để giúp các quốc gia đang lên cảm thấy được tham gia vào quá trình giải quyết các thách thức toàn cầu, nó vẫn chỉ là giai đoạn nhất thời trong khi chờ đợi những cải cách cấu trúc đa phương toàn cầu.

Tuy nhiên, những cải cách như vậy cần nhiều thời gian và rất nhiều các quyết định chính trị khó khăn. Trong lúc chờ đợi, G20 có thể được sử dụng như là một người thụ ủy cho các thể chế toàn cầu. Điều này là một ngoại lệ cần thiết đối với “chủ nghĩa đa phương hiệu quả” bởi trong thế giới đa cực hôm nay, hầu hết các vấn đề đều đều có sự liên quan đến toàn thế giới, đòi hỏi đẩy mạnh hợp tác và phối hợp giữa các quốc gia. Do đặc điểm cấu thành (gồm tất cả những nước có tầm quan trọng đặc biệt), G20 thời điểm này đang được thiết lập thành một diễn đàn hiệu quả để thảo luận và giải quyết các thách thức toàn cầu.

Tuy nhiên, châu Âu phải đảm rằng các quyết định được đưa ra trong G20 tuân theo các luật lệ quốc tế, được kết nối và thực hiện thông qua những tổ chức quốc tế thường trực như các cơ quan của LHQ...