Dừng triển khai dịch vụ ưu tiên check - in là cần thiết

Lạm thu quá mức

Thời gian qua, tại một số hãng bay, dịch vụ check-in ưu tiên có mức giá dao động từ 100.000 - 140.000 đồng. Bamboo Airways có dịch vụ check-in ưu tiên với giá 100.000 đồng cho chuyến bay nội địa và 140.000 đồng cho chuyến bay quốc tế, không bao gồm VAT. Dịch vụ này được áp dụng tại tất cả đường bay và sân bay mà hãng này khai thác, trừ sân bay Quy Nhơn. Vietjet Air cũng có dịch vụ này với mức giá tương tự. Vietnam Airlines không triển khai dịch vụ ưu tiên check-in; thay vào đó, hãng có dịch vụ nâng hạng vé với các mức giá khác nhau để hưởng các dịch vụ như ưu tiên check-in, lối đi ưu tiên, phòng chờ hạng thương gia… 

Theo hướng dẫn của hãng, khách có thể đăng ký dịch vụ ưu tiên làm thủ tục (không bắt buộc hay yêu cầu sử dụng) khi đặt vé máy bay hoặc mua bổ sung trước 3 giờ khởi hành cho cả các chuyến bay trong nước và quốc tế. Dịch vụ này hiện chỉ áp dụng tại khu vực làm thủ tục của hãng, chưa triển khai ở các cửa an ninh, khởi hành. Sau khi đăng ký, khách được hướng dẫn đến khu vực ưu tiên làm thủ tục và chỉ mất vài phút để hoàn tất. Dù được đánh giá là có thêm sự chọn lựa cho khách, song dịch vụ trên gây tranh cãi khi nhiều người cho rằng có sự phân biệt, thậm chí không công bằng với khách hàng.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thế Truyền - Công ty Luật hợp danh Thiên Thanh cho rằng, các hãng hàng không đang lạm thu quá mức và lợi dụng thế độc quyền của mình để ép buộc các cá nhân, tổ chức sử dụng thêm các dịch vụ. Hay có thể hiểu rằng, đây là hình thức tăng giá vé không chính thức của các hãng hàng không. Luật sư Truyền băn khoăn: “Có hay không có tình trạng 100% hành khách trên chuyến bay trả phí ưu tiên check-in còn thực tế ưu tiên thế nào, chuyến bay có bị delay hay không, dịch vụ có tăng hay không thì không liên quan đến việc này”.

Luật sư Truyền cho rằng, Cục Hàng không đã "rất nhanh" khi yêu cầu các hãng hàng không dừng dịch vụ ưu tiên check-in có thu phí. Tuy nhiên, ông không ủng hộ Cục Hàng không cấm "vô tội vạ" như vậy vì dễ đến việc lạm quyền. Ông Truyền cho rằng, trong việc này, sau khi làm việc với các hãng, giải thích rõ về lý do, đối chiếu với các quy định về pháp luật để có thể ra khuyến cáo. Từ đó, Cục Hàng không đề nghị các hãng hàng không thực hiện theo đúng quy định pháp luật rồi mới đến việc cấm hay không cấm, xử lý hay không xử lý.

Tư duy "cái gì cũng mua bằng tiền"

PGS.TS. Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật Hàng không, Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh cho biết, từ lâu các hãng hàng không đều có việc check-in ưu tiên dành cho khách mua vé hạng thương gia hoặc khách có thẻ bạch kim (platinum) vì họ đã sử dụng loại vé có tính ưu tiên hơn. Tuy nhiên, nếu cùng hạng phổ thông như nhau thì theo thông lệ của tất cả các hãng hàng không trên khắp nơi trên thế giới đều phục vụ theo nguyên tắc trật tự xếp hàng - ai đến trước, phục vụ trước.

Thực tế, đối với hạng phổ thông, khi lượng hành khách làm thủ tục soi chiếu ở sân bay quá đông và hành khách có thể bị trễ chuyến bay thì những hành khách có chuyến bay cận kề nhất có thể sẽ được ưu tiên làm thủ tục trước để không bị trễ chuyến bay. Ngoài ra, hàng không quy định làn ưu tiên cho người già, phụ nữ có thai và đối tượng cần được trợ giúp. Ông Tống cho rằng, trong trường hợp đó, các hành khách phần lớn đều sẽ thông cảm bởi vì nếu ai gặp tình huống đó đều mong muốn được giải quyết như vậy. Đó là sự ưu tiên hợp lý dựa trên tinh thần phục vụ tốt nhất cho khách hàng bằng sự vô tư. Hiện nay sự ưu tiên hợp lý đó cũng đã phổ biến hơn ở nhiều sân bay ở nước ta.

PGS. TS. Nguyễn Thiện Tống cho rằng, việc các hãng hàng không thu thêm tiền để hành khách có thể làm thủ tục nhanh ở sân bay là hành vi "dùng tiền mua bất công". Tôi đến sớm, người khác đến muộn nhưng người khác bỏ tiền mua dịch vụ đó thì lại được check-in trước và nhanh hơn tôi. Như vậy không thể có sự công bằng, thể hiện tư duy cái gì cũng mua bằng tiền. Ông Tống khẳng định, việc cung cấp dịch vụ tốt cho hành khách bao gồm cả việc xử lý nhanh thủ tục check-in là trách nhiệm của các hãng hàng không phải phối hợp với dịch vụ sân bay cho tốt khi cung cấp dịch vụ và đã được tính toán trong giá vé. Do đó, động thái yêu cầu dừng triển khai dịch vụ ưu tiên làm thủ tục hàng không tại sân bay của Cục Hàng không Việt Nam rất cần thiết.

Tuy nhiên, ông Tống cũng đặt vấn đề: tại sao hiện tượng đã xảy ra lâu nay mà Cục Hàng không Việt Nam lại không biết?”. Mặc dù, Cục đã ra yêu cầu dừng triển khai dịch vụ này nhưng dường như vẫn còn chậm. Theo ông Tống, chắc chắn có sự nhắm mắt làm ngơ, vì mọi hoạt động trong sân bay đều thông qua sự kiểm soát, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.