Dựng lại lịch sử di cư của người Việt

Là kết quả nghiên cứu về quá trình người Việt di cư và khai khẩn các vùng đất qua nhiều thời kỳ, các cuốn sách cho thấy phần nào lịch sử Việt Nam trong những giai đoạn đầy biến động.

img-6882.jpg
Toàn cảnh tọa đàm

Sáng 1.3, tại Hà Nội, Công ty CP Sách Omega Việt Nam và Viện Pháp tại Việt Nam phối hợp tổ chức tọa đàm “Lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc và trường hợp An Khê”.

Những cuộc di dân trong lịch sử Việt Nam là một đề tài rất hiếm khi được đề cập đến trong các nghiên cứu về lịch sử Việt Nam. Trong đó, quá trình khai hoang và định cư vùng An Khê chiếm vị trí vô cùng quan trọng, là trung tâm đầu mối của các tuyến đường thủy, bộ từ đông sang tây và từ tây sang đông; từ bắc xuống nam và từ nam lên bắc. Điều này được thể hiện rõ nét qua 2 cuốn sách “Lao động di cư trong lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc” và “Lịch sử khai khẩn Cao nguyên An Khê, 1864 - 1888".

Trong đó, “Lao động di cư trong lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc” bao gồm 12 tiểu luận của nhiều nhà Việt Nam học hàng đầu cùng bàn luận về chủ đề rất hiếm khi được đề cập đến trong các nghiên cứu về lịch sử Việt Nam. Đó là những cuộc di dân trong lịch sử Việt Nam.

Tác phẩm là thành quả hợp tác của các nhà Việt Nam học đến từ khắp nơi trên thế giới, trong đó có 4 tác giả người Việt và 9 tác giả nước ngoài, với những phông lưu trữ phong phú ở Việt Nam, Tân-Calédonie, phông Lưu trữ Quốc gia Hải ngoại (ANOM), phông Công ty Le Nickel...

Hai cuốn sách viết về di cư trong lịch sử Việt Nam
Hai cuốn sách viết về di cư trong lịch sử Việt Nam

“Lịch sử khai khẩn Cao nguyên An Khê, 1864 - 1888” là một công trình nghiên cứu lịch sử của Andrew Hardy, về quá trình khai hoang và định cư vùng An Khê trong giai đoạn triều Nguyễn.

Chia sẻ tại tọa đàm, GS Andrew Hardy - nguyên Trưởng đại diện Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội cho biết: An Khê có vị trí chiến lược, hầu như chế độ chính trị nào cũng nhận ra điều đó, bởi đây là trung tâm đầu mối của các tuyến đường thủy, bộ từ đông sang tây và từ tây sang đông; từ bắc xuống nam và từ nam lên bắc..

Để tìm hiểu về lịch sử khai khẩn cao nguyên An Khê, GS. Andrew Hardy đã tham khảo các báo cáo trong văn thư triều Nguyễn, tức Châu bản triều Nguyễn, tra cứu sách sử và các nguồn tài liệu khác; đồng thời thực hiện điều tra điền dã để đối chiếu nguồn thông tin chính thống với nguồn thông tin địa phương.

Chia sẻ tại tọa đàm, GS.TS. Nguyễn Quang Ngọc cho rằng, lâu nay có nhiều người nghiên cứu, đôi khi cực đoan hóa quan niệm cho rằng văn hóa làng xã Việt Nam khép kín. Nhưng thực tế làng Việt Nam có thừa nhận người ngụ cư, và người di cư khá nhiều. Ví dụ tại một làng họ Nguyễn ở Thái Bình, khi nghiên cứu có đến 47 họ Nguyễn khác nhau. Bởi vậy khái niệm “quê hương” cũng là khái niệm mở, linh hoạt, không cố định tuyệt đối.

Cho rằng di cư của người Việt là câu chuyện có từ lâu đời, GS.TS. Nguyễn Quang Ngọc cho rằng, GS. Andrew Hardy đã khai thác 50 châu bản viết về An Khê, cho thấy sự quan tâm của triều Nguyễn với vùng đất này. Kết hợp với những kết quả khảo cứu sách vở một cách công phu và những chuyến đi điều tra kiểm chứng trên thực địa cẩn trọng và dày công, tác giả đã dựng lại lịch sử khai khẩn cao nguyên An Khê 1864 - 1888. Qua đó, người đọc lại một lần nữa được chứng kiến mối liên hệ mật thiết giữa lịch sử cao nguyên An Khê với lịch sử đất nước.

Trong khi đó, TS. Đỗ Thị Thuỳ Lan, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: trước đây, người ta từng nghĩ mảnh đất Tây Nguyên khá đóng kín, tồn tại biệt lập. Nghiên cứu của GS. Andrew Hardy đã cho thấy đây là điểm đặc biệt, kết nối, trạm trung chuyển giữa các vùng miền...

Văn hóa - Thể thao

Huế tiên phong phát triển du lịch di sản xanh
Văn hóa

Huế tiên phong phát triển du lịch di sản xanh

Sáng 19.4, tại Quảng trường Ngọ môn Đại Nội Huế, diễn ra sự kiện đặc biệt “Huế - Tiên phong phát triển du lịch di sản xanh và thành phố xe đạp”. Sự kiện này mở ra hướng đi chiến lược cho phát triển du lịch di sản gắn với bảo tồn và phát triển bền vững của Huế.

Thưởng thức phở ngô Hà Giang tại Hà Nội
Văn hóa - Thể thao

Thưởng thức phở ngô Hà Giang tại Hà Nội

Món phở ngô độc đáo của người Mông ở Quản Bạ, Hà Giang đang được giới thiệu trong Festival Phở 2025, diễn ra từ ngày 18 - 20.4 tại Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội. Với vị ngon đậm đà cùng màu vàng lạ mắt, phở ngô khiến nhiều thực khách muốn được thưởng thức.

“Đất nước trọn niềm vui” - Tấm lòng của văn nghệ sĩ Quân đội
Văn hóa - Thể thao

“Đất nước trọn niềm vui” - Tấm lòng của văn nghệ sĩ Quân đội

Tối 20.4 tại Hội trường Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt “Đất nước trọn niềm vui”, kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025). Theo Thiếu tướng, Nhạc sĩ NGUYỄN XUÂN THỦY, Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, chương trình là khúc tráng ca khẳng định sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sức mạnh và ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta, khơi dậy tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc.

Một buổi sinh hoạt Góc đọc cuối tuần tại NXB Kim Đồng. Ảnh: KĐ
Văn hóa - Thể thao

Kết nối tri thức - từ trang sách đến độc giả

Với nỗ lực không ngừng kiến tạo hệ sinh thái tri thức vững mạnh, các đơn vị xuất bản Việt Nam đã chủ động tổ chức nhiều chương trình giao lưu, giới thiệu, quảng bá sách. Những hoạt động này không chỉ là cầu nối giữa tác giả và độc giả, mà còn là đòn bẩy quan trọng thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng.

"Giãn nở đa chiều" tại Muong Art Today Museum
Văn hóa - Thể thao

"Giãn nở đa chiều" tại Muong Art Today Museum

Sáng 19.4, tại không gian bảo tàng đương đại Muong Art Today Museum sẽ khai mạc trưng bày "Giãn nở đa chiều", quy tụ các tác phẩm có ngôn ngữ nghệ thuật đa dạng, thể hiện mối quan tâm bền bỉ và liên tục của nghệ sĩ với thay đổi nhanh chóng của đời sống thực tế.

Triển lãm ảnh Bình Thuận sau 50 năm giải phóng
Văn hóa - Thể thao

Triển lãm ảnh Bình Thuận sau 50 năm giải phóng

Chào mừng kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 50 năm giải phóng tỉnh Bình Thuận (19.4.1975 - 19.4.2025), ngày 17.4, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Thuận khai mạc triển lãm ảnh, kết hợp trưng bày, giới thiệu sản phẩm thương mại - du lịch với chủ đề “Bình Thuận - 50 năm xây dựng, đổi mới và phát triển”.

Chuỗi sự kiện về sở hữu trí tuệ trong âm nhạc
Văn hóa - Thể thao

Chuỗi sự kiện về sở hữu trí tuệ trong âm nhạc

Hưởng ứng Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới (26.4) với thông điệp toàn cầu “Sở hữu trí tuệ và âm nhạc: Cảm nhận nhịp điệu của sở hữu trí tuệ”, Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp tổ chức chuỗi sự kiện tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan, trọng tâm là lĩnh vực âm nhạc.