Quyết định đúng đắn
Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư ngày 28.2.2025 mới đây đã nêu rõ việc nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã... cần tiến hành khách quan, dân chủ, khoa học, cụ thể, sâu sắc, cầu thị, sát, đúng với tình hình thực tiễn. Chủ trương này được kỳ vọng khắc phục triệt để chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, chia cắt về địa bàn, lĩnh vực, tổ chức trung gian cồng kềnh; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Bên cạnh đó, Kết luận số 127 yêu cầu ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích, cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế so sánh, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới... làm cơ sở, căn cứ khoa học trong sắp xếp.
Nhiều ý kiến cho rằng: chủ trương xóa bỏ cấp huyện giúp loại bỏ một số rào cản trong quản lý nhà nước. Bởi hiện nay, một số chính sách khi triển khai xuống cơ sở thường phải qua nhiều cấp trung gian, gây chậm trễ và làm giảm hiệu quả thực hiện. Nếu cấp tỉnh có thể trực tiếp chỉ đạo cấp xã, việc thực thi chính sách sẽ nhanh hơn, minh bạch hơn, tránh được tình trạng phân tán trách nhiệm giữa các cấp chính quyền. Khi giảm khâu trung gian, tối ưu hóa cơ cấu tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính sẽ mang lại đột phá cho sự phát triển trong kỷ nguyên mới
Cần lộ trình rõ ràng, giải pháp đồng bộ
Thời gian qua, mặc dù, việc tinh gọn bộ máy, bỏ các khâu trung gian đã được triển khai khá quyết liệt, song vẫn chưa mang lại kết quả cụ thể, thiết thực. Khâu trung gian vẫn đang là lực cản rất lớn cho cải cách hành chính và tạo ra gánh nặng chi phí cho hoạt động của tổ chức bộ máy, nhân sự. Các công việc triển khai thông qua các cơ quan trung gian đã làm chậm việc đưa chủ trương, chính sách vào cuộc sống, nhất là các chủ trương cấp bách, những khó khăn, bất cập, vướng mắc phát sinh cần tháo gỡ trong quá trình thực hiện.
Không chỉ vậy, nhiều quy định pháp lý còn chồng chéo, thiếu rõ ràng về quyền hạn và trách nhiệm giữa các cấp, các ngành dẫn đến lúng túng trong quá trình triển khai. Đây cũng là xuất phát từ bộ máy hành chính quá nhiều tầng nấc, nhiều khâu trung gian "ngáng đường", tạo khoảng cách, lực cản.
Việc nghiên cứu tổ chức lại chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện giúp chính sách nhà nước đến với người dân nhanh hơn, kịp thời hơn
Mặt khác hiện nay, cấp xã, phường là cấp cơ sở, gần dân, sát dân nhất và thực hiện hầu hết các thủ tục hành chính, còn cấp huyện chỉ là cấp trung gian, gần như chỉ làm nhiệm vụ "tiếp nhận cấp trên và chỉ đạo cấp dưới". Tuy nhiên, việc chi cho cấp trung gian như cấp huyện là rất lớn.
Cùng với đó, việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước đang được đẩy mạnh, nhiều cơ quan, tổ chức đã triển khai các hệ thống quản lý hành chính trực tuyến, ứng dụng dữ liệu lớn để giảm bớt áp lực cho bộ máy, đặc biệt là bộ máy hành chính cấp huyện. Theo đó, các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 đã giúp người dân và doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính ngay tại nhà mà không cần đến trực tiếp cơ quan công quyền, tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí.
Chỉ đơn cử về mặt tài chính, tinh gọn bộ máy hành chính đồng nghĩa với việc giảm bớt biên chế, cắt giảm các khoản chi thường xuyên cho bộ máy cấp huyện, từ đó tiết kiệm đáng kể ngân sách nhà nước. Số tiền này có thể được tái đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng hơn như giáo dục, y tế, hạ tầng hoặc chuyển vào các chương trình an sinh xã hội, trực tiếp phục vụ đời sống người dân.
Có thể khẳng định, việc nghiên cứu không tổ chức cấp huyện là đúng đắn, giảm được khâu trung gian, tạo thuận lợi cho người dân khi giải quyết công việc, tiết kiệm được ngân sách; tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, đột phá hơn. Tuy nhiên, cần lộ trình rõ ràng và giải pháp đồng bộ. Việc phân quyền, phân cấp hợp lý giữa tỉnh và xã rất quan trọng để tránh tình trạng quá tải hoặc bỏ sót nhiệm vụ. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, xây dựng chính quyền điện tử để bảo đảm việc quản lý được thực hiện thông suốt, hiệu quả. Ngoài ra, cần có phương án bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức hợp lý.
