Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND:Bổ sung quy định trách nhiệm giám sát khu vực bỏ phiếu của UBND cấp tỉnh

ĐBQH Hoàng Ngọc Định (Hà Giang): Cân bằng giữa việc rút ngắn thời gian và chất lượng của quy trình

Việc quy định ngay trong dự thảo Luật về các mốc thời gian cụ thể của các bước đồng bộ từ Trung ương đến địa phương và giữa các địa phương trong quy trình bầu cử là cần thiết để bảo đảm tính pháp lý cao nhất, ổn định, rõ ràng. Qua đó, tạo thuận lợi cũng như yêu cầu các cơ quan liên quan phải tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ bầu cử một cách đồng bộ, thống nhất và cũng thuận lợi cho quá trình cử tri giám sát tham gia có trách nhiệm.

Tuy nhiên, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hành chính nhà nước ở địa phương sắp tới sẽ có sự thay đổi rất lớn, ngay cả bộ máy tham gia phục vụ bầu cử cũng có thể thay đổi nhiều. Vì vậy, đề nghị cần tiếp tục rà soát và đánh giá kỹ lưỡng hơn với từng mốc thời gian cụ thể để bảo đảm tính khả thi, cân bằng giữa việc rút ngắn thời gian và chất lượng, tính dân chủ của quy trình. Đối với những công đoạn liên quan đến quyền dân chủ, quyền của công dân, thì cần giữ nguyên thời gian là hợp lý, những bước mang tính thủ tục hành chính có thể rút ngắn kết hợp, đồng thời cần có biện pháp bảo đảm tính khả thi, tránh tăng áp lực công việc lên các cơ quan, tổ chức ở địa phương. Chú trọng công tác tổ chức bầu cử, tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, theo sát quá trình triển khai ở địa phương.

Tại khoản 4 Điều 11 dự thảo Luật quy định UBND cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu; trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh. Tuy nhiên, tôi cho rằng, việc phê chuẩn khu vực bỏ phiếu là nội dung quan trọng và trước đây đã giao cho cấp trên phê chuẩn là UBND cấp huyện. Tới đây, với quy mô cấp xã lớn hơn sau sáp nhập và điều kiện địa lý khó khăn ở một số địa bàn, việc cấp tỉnh điều chỉnh khi cần thiết có thể không đủ sát sao và sẽ có thể phát sinh khó khăn trong quá trình thực hiện.

Do đó, việc giao cho cấp xã quyết định là phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền, UBND cấp tỉnh nên tập trung vào ban hành hướng dẫn chung, kiểm tra, giám sát thay vì phê duyệt cụ thể để bảo đảm tính thống nhất và hiệu quả cao quy trình hiệp thương.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Thái Bình): Bảo đảm thuận lợi cho cử tri trong khu vực thực hiện quyền bầu cử

Tôi đề nghị cần quy định rõ trong dự thảo Luật về trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc xác định khu vực bỏ phiếu. Theo báo cáo số 333 của Ủy ban Công tác đại biểu tiếp thu ý kiến của ĐBQH thảo luận ở tổ, khoản 5 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 11 của Luật hiện hành quy định: Việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định và báo cáo UBND cấp tỉnh; trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu.

Việc xác định khu vực bỏ phiếu là nội dung rất quan trọng, bảo đảm sự thuận lợi cho người dân trong khu vực thực hiện quyền bầu cử và việc này phải được kiểm tra, kiểm soát, giám sát chặt chẽ, nếu không có thể dẫn đến tình trạng tùy tiện trong sắp xếp số lượng cử tri đi bầu để xác định khu vực bỏ phiếu và dễ dẫn đến sai sót, vi phạm trong bầu cử. Việc giao UBND cấp xã xác định khu vực bỏ phiếu để tăng tính chủ động cho cấp xã trong công tác bầu cử và trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong bối cảnh sắp tới sẽ tổ chức chính quyền địa phương theo 2 cấp là hoàn toàn hợp lý.

Song, báo cáo tiếp thu, giải trình lý giải, khoản 7 Điều 4 của Luật hiện hành quy định Thường trực HĐND, UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm giám sát, kiểm tra và thực hiện công tác bầu cử theo quy định của luật này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Đây chỉ là những quy định chung về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong thực hiện công tác bầu cử mà chưa làm rõ trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát, giám sát đối với các khu vực bỏ phiếu. Để bảo đảm quy định được cụ thể, chi tiết và chặt chẽ, dự thảo Luật cần bổ sung quy định về trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc giám sát, kiểm tra các khu vực bỏ phiếu, tương tự như quy định của luật hiện hành về trách nhiệm bầu cử của Hội đồng Bầu cử quốc gia, HĐND, Ủy ban bầu cử, tổ bầu cử tương ứng đối với từng nhiệm vụ cụ thể.

Cụ thể, nên điều chỉnh theo hướng việc xác định khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định và báo cáo UBND cấp tỉnh, UBND cấp tỉnh kiểm tra, kiểm soát, giám sát, trường hợp cần thiết thì điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu.

ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc): Chưa làm rõ tiêu chí cần thiết để UBND tỉnh điều chỉnh

Tôi cơ bản nhất trí với việc phân cấp, phân quyền như quy định UBND cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu; trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh điều chỉnh. Tuy nhiên, hiện nay trong dự thảo Luật chưa làm rõ tiêu chí cần thiết để UBND tỉnh điều chỉnh. Đây là khái niệm mở, dễ dẫn đến việc áp dụng tùy tiện. Trong dự thảo Luật cũng còn thiếu yêu cầu UBND cấp xã phải báo cáo UBND cấp tỉnh về việc lập khu vực bỏ phiếu, trong khi cấp tỉnh là đơn vị chịu trách nhiệm tổng thể.

Tôi đề nghị bổ sung quy định UBND cấp xã có trách nhiệm báo cáo UBND cấp tỉnh về phương án xác định khu vực bỏ phiếu. Trường hợp cần thiết theo đề nghị của UBND cấp xã hoặc do yêu cầu bảo đảm thống nhất trên địa bàn thì UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh.

Về vận động bầu cử theo hình thức trực tuyến, đây là một điểm tiến bộ và hiện đại hóa trong quá trình dân chủ, song dự thảo Luật chưa làm rõ nguyên tắc để bảo đảm sự minh bạch, an toàn thông tin, tránh giả mạo. Tại khoản 2 Điều 66 Luật hiện hành chỉ đề cập đến việc bảo đảm điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin là chưa đủ. Việc mở rộng hình thức tổ chức trực tuyến là tích cực, nhưng hiện nay chưa có quy định kỹ thuật nào bảo đảm an toàn về thông tin xác thực người tham gia và ghi nhận ý kiến cử tri hoặc lưu trữ kết quả hợp lệ.

Tôi đề nghị bổ sung vào khoản 3 “Hội đồng Bầu cử quốc gia có trách nhiệm ban hành quy định kỹ thuật bảo đảm an toàn thông tin, xác nhận danh tính và lưu trữ nội dung hội nghị, tiếp xúc cử tri tổ chức theo hình thức trực tuyến và giao cho Chính phủ hoặc Hội đồng Bầu cử quốc gia ban hành hướng dẫn chi tiết về tiêu chuẩn hệ thống lưu trữ và kiểm tra tính hợp lệ”.