Theo tìm hiểu của phóng viên, Dự án nâng cấp, mở rộng tỉnh lộ 21 (nay là quốc lộ 8C) được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt năm 2009. Dự án có tổng mức đầu tư 367 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh và trái phiếu Chính phủ, do UBND huyện Thạch Hà làm chủ đầu tư.
Dự án chia làm hai tuyến: Tuyến chính dài 17km, nối từ ngã ba xã Ngọc Sơn (huyện Thạch Hà) đến Trạm Bù (xã Nam Điền, huyện Thạch Hà) và tuyến nhánh dài 5,6km, nối từ đường Hàm Nghi kéo dài (thành phố Hà Tĩnh) về xã Thạch Xuân (huyện Thạch Hà).
Trong đó, tuyến chính dài 17km đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Riêng tuyến nhánh dài 5,6km bắt đầu thi công từ cuối năm 2014, đến tháng 6.2016 khi dự án mới chỉ thi công được 2,3/5,6km với tổng kinh phí 52 tỷ đồng thì dừng lại và gần như bị bỏ hoang, không thể đưa vào sử dụng vì chưa thể thông toàn tuyến.
Sau đó, phần còn lại của dự án (3,3km) với điểm đầu khớp nối quốc lộ 1 tuyến tránh TP Hà Tĩnh ở xã Thạch Đài (huyện Thạch Hà) và điểm cuối kết nối vào tuyến nhánh quốc lộ 8C ở xã Thạch Xuân (huyện Thạch Hà) đã được UBND tỉnh Hà Tĩnh cắt, tách ra khỏi dự án và giao cho Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh (trực thuộc UBND tỉnh Hà Tĩnh) làm chủ đầu tư.
Đến tháng 11.2022, phần còn lại này do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư được triển khai thi công. Tổng mức đầu tư của dự án này là hơn 575 tỷ đồng, với tiến độ theo hợp đồng là 24 tháng. Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính (Sở Tài nguyên và Môi trường) là đơn vị chịu trách nhiệm thực hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).
Tuy nhiên, đến nay, đã hết thời gian thi công như trong hợp đồng nhưng dự án chỉ hoàn thành hơn 2km trong tổng số 3,3km. Hiện nay, còn 1,2km chưa thể thi công do đang vướng mặt bằng.
Trao đổi với phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân, ông Trần Văn Tùng - Giám đốc Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh (chủ đầu tư dự án) cho biết, hiện nay dự án đang vướng mắc khu tái định cư. Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính (Sở Tài nguyên và Môi trường) được UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư phần giải phóng mặt bằng.
“Ban đang xin gia hạn đến tháng 9.2026 vì liên quan đến quy trình làm các thủ tục, xây dựng khu tái định cư phải cuối năm 2025 mới bàn giao mặt bằng được cho đơn vị chủ đầu tư. Việc vướng mắc, chậm tiến độ khiến giá cả vật liệu có thể lên xuống tính theo thời điểm, thì chắc chắn nó sẽ có ảnh hưởng. Hiện tại thì chưa ảnh hưởng gì, nhưng nếu năm sau mà giá vật liệu nó đội lên thì phải lấy tiền dự phòng để mà làm thôi”, ông Tùng nói.
Ông Hồ Nhật Lệ, Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh) cho hay, theo phạm vi GPMB được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt, dự án đường Hàm Nghi kéo dài ảnh hưởng đến đất đai, nhà cửa, công trình vật kiến trúc của 314 hộ dân thuộc 8 thôn ở xã Thạch Đài (huyện Thạch Hà), với tổng diện tích là hơn 21ha.
Theo ông Lệ, hiện nay cái khó nhất là việc xây dựng khu tái định cư. Ước tính phải bố trí 110 lô đất tái định cư nhưng tiến độ dự án chỉ thực hiện trong vòng 2 năm thì khó khả thi.
Tháng 11.2023, Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính Hà Tĩnh đã có tờ trình gửi Sở Xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi về việc xây dựng khu tái định cư. Tuy nhiên, phải qua nhiều trình tự, thủ tục, có ý kiến của sở, ngành liên quan nên đến nay khu tái định cư của dự án chưa được phê duyệt.
Ngoài ra, thời gian qua một số chính sách liên quan đến công tác bồi thường, GPMB và tái định cư có sự thay đổi. Do đó, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cần phải cập nhật, bổ sung các quy định mới để đảm bảo quyền lợi cho người có đất thu hồi.
“Bên cạnh đó, thay đổi quy định chính sách bồi thường, hỗ trợ đối với đất vườn cùng thửa với đất ở hoặc đất vườn được tách ra từ thửa đất có đất ở. Theo chính sách bồi thường, hỗ trợ Luật đất đai 2013 và chính sách bồi thường hỗ trợ của UBND tỉnh Hà Tĩnh thì đất vườn cùng thửa với đất ở, hoặc đất vườn được tách ra từ thửa đất có đất ở được hỗ trợ 50% giá đất ở của thửa đất đó. Tuy nhiên, theo quy định Luật đất đai 2024, Nghị định 88/2024/NĐ-CP và chính sách bồi thường hỗ trợ của UBND tỉnh Hà Tĩnh (tại Quyết định số 24/2024/QĐ-UBND) thì chính sách bồi thường, hỗ trợ đối với đất vườn cùng thửa với đất ở, hoặc đất vườn được tách ra từ thửa đất có đất ở giống như đất sản xuất nông nghiệp mà đơn giá bồi thường đất nông nghiệp thấp hơn nhiều so với giá trị hỗ trợ 50% đất ở, do đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi và không được sự đồng thuận của người dân dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện”, ông Lệ bày tỏ.
Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính còn cho biết thêm, hiện các cấp ngành liên quan đang nỗ lực để đến tháng 10.2025 sẽ hoàn thành bàn giao mặt bằng và đến tháng 6.2026 sẽ hoàn thành toàn bộ dự án.
