Xác lập tầm nhìn cho chính sách bảo hiểm tiền gửi

Trong những năm vừa qua, kinh tế - xã hội Việt Nam đã đạt được những thành tựu có ý nghĩa rất quan trọng, kinh tế vĩ mô ổn định tạo điều kiện phát triển bền vững, lạm phát được kiểm soát ở mức hợp lý và thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước, tăng trưởng kinh tế ở mức khá, an sinh xã hội được bảo đảm.

Hệ thống ngân hàng Việt Nam không ngừng lớn mạnh về quy mô vốn cũng như tài sản, bảo đảm nhiệm vụ lưu thông vốn thông suốt và đóng góp ngày càng quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế quốc gia. Đến nay, toàn bộ hệ thống ngân hàng có 97 ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, trong đó, có 35 ngân hàng thương mại Việt Nam, 2 ngân hàng liên doanh, 51 chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 9 ngân hàng 100% vốn nước ngoài. Một thành phần không thể thiếu trong hệ thống ngân hàng là 1.181 quỹ tín dụng nhân dân, hoạt động trên 57 tỉnh, thành phố và 4 tổ chức tài chính vi mô.

Không chỉ phát triển về số lượng, tổng tài sản của hệ thống ngân hàng cũng liên tục tăng trưởng, cùng với đó là số lượng người gửi tiền và số dư tiền gửi. Như vậy, vấn đề hoàn thiện cơ chế, chính sách cho hoạt động BHTG, qua đó cụ thể hóa chủ trương bảo vệ người gửi tiền của Đảng, Chính phủ ngày càng trở nên cấp thiết.

Đối với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN), Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đã xác định: Phát triển BHTGVN theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là cơ quan đại diện chủ sở hữu; thực hiện mục tiêu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.

Bên cạnh đó, tăng cường năng lực tài chính, nâng cao năng lực hoạt động, hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao trình độ cán bộ, áp dụng công nghệ hiện đại nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, tham gia kiểm soát đặc biệt, phát hiện, cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn đối với tổ chức tham gia BHTG; tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các tổ chức tín dụng yếu kém; tính và thu phí BHTG, quản lý nguồn vốn đầu tư, tuyên truyền chính sách BHTG, chi trả bảo hiểm theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và các quy định của pháp luật Việt Nam. Xây dựng và triển khai thực hiện Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Ngoài ra, theo Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12.3.2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường giải pháp nhằm bảo đảm an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống quỹ tín dụng nhân dân, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần phát huy vai trò Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam, BHTGVN trong việc liên kết hệ thống, hỗ trợ tài chính và xử lý khó khăn của các quỹ tín dụng nhân dân, tăng cường vai trò tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các quỹ tín dụng nhân dân.

Nhìn ra thế giới, có thể thấy, tăng cường vai trò cho tổ chức BHTG cũng là xu hướng của nhiều quốc gia, đặc biệt là vai trò trong xử lý tổ chức tham gia BHTG yếu kém. Thông lệ quốc tế và các hướng dẫn kinh nghiệm quốc tế về vai trò của tổ chức BHTG trong tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém và các phương pháp xử lý tổ chức tham gia BHTG là tương đối đầy đủ.

Cụ thể, Hiệp hội BHTG quốc tế (IADI) ban hành Bộ nguyên tắc phát triển BHTG hiệu quả, công bố các hướng dẫn cơ bản và nâng cao về các nghiệp vụ liên quan đến vai trò của tổ chức BHTG trong tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém như phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, xử lý ngân hàng, chi trả BHTG, thông tin tuyên truyền. Luật BHTG cũng quy định tổ chức BHTG có quyền và nghĩa vụ xây dựng chiến lược phát triển BHTG để Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tổ chức thực hiện.

Bối cảnh kinh tế quốc tế và kinh tế trong nước đặt ra cho ngành ngân hàng Việt Nam nói chung và BHTGVN nói riêng nhiều cơ hội và thách thức. BHTGVN cần xác định những định hướng trong tương lai nhằm hướng đến đáp ứng tốt hơn Bộ nguyên tắc cơ bản phát triển hệ thống BHTG hiệu quả.