- Xin ông cho biết về thực trạng sử dụng, quản lý thuốc lá thế hệ mới hiện nay ?
- Hiện nay ở Việt Nam, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chưa có chính sách quản lý, chưa được phép lưu hành nhưng lại được bán ở thị trường chợ đen với nhiều hình thức trên mạng, cửa hàng truyền thống. Những sản phẩm này hầu hết được nhập vào nước ta qua đường xách tay, nhập lậu… không được quản lý về chất lượng, nguồn gốc. Mặc dù chưa được phép thương mại hóa nhưng việc tiếp cận sản phẩm này lại rất dễ dàng trên thị trường.
- Nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng trên, thưa ông?
- Hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và được hướng dẫn chi tiết tại Nghị định số 67/2013/NĐ-CP ngày 27.6.2013 và các văn bản pháp luật khác có liên quan. Tuy nhiên, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa có định nghĩa các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Do vậy, hiện có khoảng trống pháp lý trong việc quản lý loại hình sản phẩm mới này.
Trong khi đó, tình hình buôn lậu và sử dụng sản phẩm này đang diễn biến phức tạp, chế tài xử lý chưa đủ mạnh, chỉ xử lý hành chính và chưa có chế tài để xử lý hình sự tương tự như hành vi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển sản phẩm thuốc lá nhập lậu là hàng cấm. Cụ thể, hành vi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điếu ngoại nhập lậu với số lượng từ 1.500 bao có thể xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
- Để quản lý thuốc lá thế hệ mới có hiệu quả, theo ông cần có các giải pháp và chế tài như thế nào?
- Tôi cho rằng cần có chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới, xem đây là nhiệm vụ cấp bách trong thời điểm hiện nay. Từ đó, có chế tài đủ mạnh nhằm ngăn chặn thuốc lá thế hệ mới không rõ nguồn gốc nhập lậu vào thị trường nội địa.
Vừa qua, theo kết luận của Uỷ ban xã hội tại Văn bản số 2513/KL-UBXH15 ngày 4.5.2024 và Công điện của Thủ tướng Chính phủ số 47/CĐ-TTg ngày 13.5.2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, Bộ Y tế được giao nhiệm vụ rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và nghiên cứu, đề xuất ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Tại Kỳ họp Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã nêu rõ, nếu Bộ Y tế khẳng định sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có hại sức khỏe tới mức phải cấm thì Bộ Công Thương ủng hộ là cần sớm sửa đổi quy định pháp luật liên quan để các loại sản phẩm này không được lưu hành ở Việt Nam.
Trong thời gian tới, Cục Công nghiệp sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ Y tế xây dựng giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để trình cấp có thẩm quyền ban hành trong thời gian sớm nhất. Bên cạnh đó, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Tổng cục Quản lý thị trường tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường quản lý thị trường nội địa, thường xuyên kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
- Xin cảm ơn ông!
