Tỉnh Thừa Thiên Huế: Khai mạc Lễ hội Điện Huệ Nam

Lễ hội Điện Huệ Nam nhằm suy tôn Thánh mẫu Thiên Y A Na. Theo truyền thuyết, đây là vị Thần đã sáng tạo ra đất đai, cây cối, rừng gỗ quý, lúa, bắp... và dạy dân cách trồng trọt. Lễ hội được coi là một liên hoan văn hóa dân gian trên sông Hương với những thuyền đơn và thuyền đôi, cờ, hương án đủ màu sắc của các đoàn người hành hương về Điện Hòn Chén.

Theo Báo cáo Tổ chức Lễ hội truyền thống Điện Huệ Nam của Ban Bảo trợ Di tích Điện Huệ Nam, Lễ hội năm nay diễn ra trong 3 ngày. Lễ hội bao gồm chuỗi hoạt động mang đậm nét văn hoá truyền thống như, đánh trống khai hội và tiến hành Lễ cáo yết; Lễ chánh tế cầu nguyện quốc thái dân an; Lễ cung nghinh Thánh Mẫu và Hội đồng Tứ Phủ lên làng Hải Cát; Lễ chánh tế tại đình làng Hải Cát; Lễ cung nghinh Thánh Mẫu và Hội đồng Tứ Phủ hồi loan nhập Điện Huệ Nam; Lễ hoàn tạ và bế mạc Lễ hội tại Điện Huệ Nam.

Lễ hội Điện Huệ Nam bắt đầu bằng hoạt động cung nghinh Thánh Mẫu của Hội đồng Tứ phủ trên đường bộ, đoàn rước xuất phát từ Thánh đường Thiên Tiên Thánh giáo về Nghinh Lương Đình. Hoạt động này tái hiện lễ hội hóa trang dân gian quy mô lớn, phô diễn nét độc đáo của những trang phục xưa nhiều màu sắc, kết hợp với các hình thức diễn xướng, vũ điệu đặc trưng của tín ngưỡng Thờ Mẫu- tín ngưỡng dân gian Việt Nam, tôn thờ các nữ thần và đề cao vai trò của người phụ nữ.

Sau khi tiến hành Lễ cáo, đoàn rước với khoảng 70 chiếc bằng, án đã di chuyển xuống thuyền để tiến về Điện Huệ Nam ở phía thượng nguồn sông Hương thuộc địa phận xã Hương Thọ, TP Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Hàng ngàn thánh đồng, đạo hữu cùng người dân, du khách thập phương tự nhiều nơi đã có mặt tại Thánh đường Thiên Tiên Thánh giáo để tham gia nghi lễ.

Nét đặc sắc của Lễ hội Điện Huệ Nam là hoạt động rước Thánh bằng thuyền trên sông Hương. Đoàn thuyền xuất phát từ Nghinh Lương Đình, theo dòng sông Hương lên thượng nguồn đến Điện Huệ Nam. Hoạt động có sự tham gia của hàng chục chiếc thuyền Rồng, bên trong đặt long kiệu Thánh Mẫu và hòm sắc vua phong cùng các vật thờ cúng như tán, tàn, cờ, quạt. Ngoài ra, còn có đội hầu bóng, những người phục dịch và đông đảo khách hành hương đi theo. Lễ hội Điện Huệ Nam còn có các hoạt động độc đáo khác như: Lễ Chánh tế cầu nguyện Quốc thái dân an và Lễ Hoàn tạ…

Lễ hội giống như một festival về văn hóa dân gian trên sông Hương, tấp nập những chiếc thuyền kết đôi với cờ phướn mà người dân gọi là chiếc “bằng”, hương án đủ màu sắc, hành hương về điện Hòn Chén, nơi thờ Thánh Mẫu. Tại khu vực điện sẽ diễn ra Thánh Mẫu tuần du làng Hải Cát; Lễ tế làng Hải Cát; Lễ cung nghinh Thánh Mẫu hồi loan về điện; Lễ phóng sinh, phóng đăng...

Ðám rước cử hành trên những chiếc bằng. Trên mỗi bằng có bàn thờ Thánh Mẫu cùng với long kiệu. Trên long kiệu có hòm sắc của vua ban Thánh Mẫu, liền kế đó là một bằng khác có bàn thờ, kiệu và hòm sắc của nhị vị thượng Ngàn và Thuỷ Cung Thánh Mẫu. Sau đó là những chiếc bằng chở các tự khí, tàn tán cờ quạt.

Trải qua những thăng trầm lịch sử, những năm gần đây lễ hội này đã được phục hồi theo các tập tục truyền thống mang đậm màu sắc văn hóa dân gian địa phương. Lễ hội điện Hòn Chén còn được gọi là Lễ Vía Mẹ, không chỉ là của những tín đồ Thiên Tiên Thanh Giáo, mà còn là của những người theo đạo thờ Mẹ, đạo hiếu, đạo làm người. Theo ý nghĩa đó, việc phục hồi Lễ hội Điện Hòn Chén là phục hồi một giá trị văn hóa truyền thống của một vùng đất.

Lễ hội Điện Huệ Nam là sinh hoạt truyền thống mang yếu tố văn hoá tâm linh thờ phụng Thánh Mẫu Thiên Y A Na được cử hành vào tháng Ba và tháng Bảy hàng năm, thu hút đông đảo tín đồ của tín ngưỡng Thờ Mẫu.