Nơi an cư bình yên
Huyện Lệ Thủy là một trong những địa phương có truyền thống đón ngày Tết Độc lập đặc sắc và sôi nổi nhất của Quảng Bình, với lễ hội đua thuyền thường niên khuấy động cả một vùng sông nước, rực rỡ cờ hoa, nón lá và tiếng reo hò. Năm nay, không khí Tết Độc lập và lễ hội đua thuyền có phần thêm khác biệt khi các điểm công trường thi công dự án cao tốc Bắc - Nam đang hăng say ngày đêm thi đua lập thành tích, hưởng ứng cao điểm “500 ngày đêm hoàn thành 3.000km đường cao tốc” do Thủ tướng Chính phủ phát động.
Hòa trong không khí hân hoan toàn tỉnh, tại khu tái định cư thôn Phú Hòa (xã Phú Thủy, huyện Lệ Thủy) những ngày này, người dân đang gấp rút hoàn thành phần thô của các ngôi nhà gạch đỏ kiên cố, tranh thủ khi thời tiết còn nắng nóng và thuận lợi cho xây dựng. Từ tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn qua xã Phú Thủy, rẽ vào phía Đông tuyến đường chỉ vài trăm mét, đã thấy ngay sự đổi khác của một khu dân cư trên con đường bê tông rộng rãi, hai bên đường là nhà cửa san sát cùng vựa lúa lớn của địa phương.
Chiều về, ông Nguyễn Ký Hùng ngồi uống trà bên lán nhà tạm cùng mấy đứa cháu nhỏ. Nhà cũ ông Nguyễn Ký Hùng được đền bù khoảng 600 triệu đồng. Số tiền đó ông làm ngôi nhà mới một tầng khang trang, rộng rãi, vui nghỉ khi tuổi già. Từ nhà của ông, kéo dài đến cuối con đường là trên dưới 10 ngôi nhà cũng đang hối hả thi công. Dù chưa hoàn thiện nhưng trước cổng mỗi nhà đều được treo cờ Tổ quốc đón mừng Quốc khánh.
Được hỏi về ngôi nhà mới đang xây ngay cạnh, ông Hùng hơi ngại ngần nhưng cũng vui vẻ chia sẻ: Nhà tôi trước ở bên kia đường (phía Tây đường Hồ Chí Minh, đền bù phần đường hoàn trả - phóng viên), chừ được giao về phía này. Nói thật, tôi cũng già rồi, mà cuối đời cũng không muốn đi đâu, chẳng thích thay đổi gì. Nhưng về khu này thấy không khí cũng trong lành hơn thật, người dân sống san sát nhau quây quần.
Phú Thủy nhộn nhịp là thế thì khi về với khu tái định cư cao tốc Bắc - Nam thôn Áng Sơn (xã Vạn Ninh, huyện Quảng Ninh), chúng tôi lại cảm nhận một nhịp sống khác - bình yên và đã ổn định. Theo Trưởng thôn Nguyễn Kim Xuyên, khu tái định cư có khoảng 9 hộ dân sinh sống, mọi người đều biết nhau và sống hoà thuận. Nhà văn hóa của thôn cũng nằm trên tuyến xây dựng cao tốc, nay được hoàn trả mới và khang trang, đưa vào sử dụng vào ngày 24.8, để bà con có chỗ sinh hoạt văn hóa, hội họp hàng ngày. Huyện Quảng Ninh là một trong những địa phương đã hoàn thành sớm công tác giải phóng và bàn giao mặt bằng, nhiều hộ dân ở đây cũng là những gia đình chuyển đến khu tái định cư sớm nhất trong toàn tỉnh Quảng Bình. Đến nay, tất cả đều đã ổn định ở nơi ở mới nằm dưới chân ngọn đồi xanh mát mắt khi trời đổ gió Nam.
Nhẩm tính ngày tháng, ông Nguyễn Văn Khánh cho biết, đến đúng tháng 8.2024 là tròn 1 năm ông bắt đầu xây dựng, rồi về nhà mới tại khu tái định cư cao tốc Bắc - Nam thôn Áng Sơn. Hiện, cuộc sống của gia đình ông cũng thay đổi phần nào. “Riêng về không khí thì ở đây thích hơn hẳn, nói chung là thoải mái, cũng không xa nơi ở cũ là bao”, ông Khánh chia sẻ và cho biết thêm: Với việc đồng thuận sớm cùng chủ trương lớn của quốc gia, cuộc sống của những người dân bên công trường trọng điểm cũng thay đổi song hành, sớm đi vào ổn định để lo liệu chuyện gia đình.
Công trường rộn tiếng máy reo
Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, đoạn qua địa phận tỉnh Quảng Bình có chiều dài 126,43km, đi qua 6 huyện, thị, thành phố và 35 xã, phường với khoảng 3.772 hộ gia đình bị ảnh hưởng. Trong đó, 551 hộ thuộc diện tái định cư. Để thực hiện hiệu quả công tác giải phóng mặt bằng tại các khu vực đông dân cư, cần có các điểm tái định cư đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân trên tinh thần "luôn lắng nghe Nhân dân, vì lợi ích Nhân dân, nơi ở mới phải tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ, giải quyết tốt vấn đề tái định cư, tạo sự tin tưởng, đồng thuận trong Nhân dân".
Đến nay, 26 khu tái định cư trên toàn tỉnh thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn đi qua địa bàn tỉnh Quảng Bình đã hoàn thành, sẵn sàng để các hộ gia đình cuối cùng di dời và bắt đầu cuộc sống mới. Bên cạnh đó, các hộ gia đình không phải di dời nhưng có vị trí sát với khu vực công trường, bị ảnh hưởng bởi quá trình thi công, cũng sẽ được hỗ trợ và “bảo hiểm” nhà theo đúng quy định bởi đơn vị bảo hiểm. Đại diện Ban Quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh, chủ đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ cho biết, sẽ giải quyết tất cả các trường hợp người dân có nhà cửa hư hỏng, bị ảnh hưởng do quá trình thi công dự án. Riêng trường hợp đặc biệt, nhà hư hỏng nghiêm trọng, đơn vị sẽ sớm bồi thường.
Về phía công trường trong đợt cao điểm thi đua, gấp rút thi công trước mùa mưa đến, đại diện Ban quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh cho biết, chủ đầu tư đã quán triệt chủ trương cùng các đơn vị thi công, có mặt bằng đến đâu, thi công cuốn chiếu đến đó. Đến thời điểm hiện tại, đơn vị đã triển khai đến các hạng mục cuối cùng, bao gồm cả các hạng mục an toàn giao thông, bê tông nhựa... Tổng sản lượng dự án đã đạt hơn 55%.
Quảng Bình những ngày này oi ả trong cái “nắng tháng 8, rám trái bưởi”. Tưởng đã gần vào thu nhưng nắng to cùng gió Nam khô nóng khiến hơi nóng bốc lên hầm hập, bức bối. Mặc dù vậy, đối với các đội thi công trên công trường xây dựng đường bộ cao tốc, đây lại là tháng thuận lợi cuối cùng để tiến độ thực sự nhanh, gọn, đúng như dự định, trước khi những tháng cuối năm ập đến với mưa miền Trung kéo dài “dầm dề”, dai dẳng, xen lẫn với khả năng thiên tai, bão lũ.
Đối với dự án Vạn Ninh - Cam Lộ, đơn vị thi công phấn đấu rút ngắn thời gian hoàn thành công trình từ tháng 10 về tháng 6.2025. Tuy nhiên, bên cạnh một số khó khăn khác, thời tiết cũng là một trong những yếu tố tạo nên gián đoạn. Khi bước vào tháng 10, chỉ có thể tranh thủ thi công một số hạng mục bê tông, mặt đường... vào quãng nghỉ giữa các đợt mưa.
Các dự án thành phần trên tuyến cao tốc qua Quảng Bình cũng không tránh khỏi tình trạng trên. Do đó, chủ đầu tư và các đơn vị thi công đang hết sức khẩn trương để tranh thủ 2 tháng thời tiết thuận lợi cuối trong năm 2024. Trong mỗi cabin lái máy ủi, máy đào… đơn vị thi công trang trọng đặt lá cờ Tổ quốc, thúc giục tinh thần thi đua của mỗi một cá nhân và cả tập thể. Công trường vẫn dâng cao tinh thần lao động trong dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2.9.
Đối với chiều dài các điểm giải phóng mặt bằng còn lại đang vướng mắc, chính quyền địa phương các huyện đã và đang phối hợp sát sao với các đơn vị liên quan, nhằm để người dân thấu hiểu chủ trương lớn của quốc gia; đồng thời, song hành thực hiện quyền và lợi ích chính đáng của mỗi một người dân, theo đúng quy định của pháp luật. Khi đó, cuộc sống của người dân sớm ổn định và tuyến giao thông huyết mạch cũng kéo gần các cung đường phát triển.
Quay lại với khu tái định cư phía Đông công trường thi công dự án cao tốc Bắc - Nam tại huyện Lệ Thủy lúc chiều về, chúng tôi thấy cảnh những thanh niên đang chở chiếc thuyền đua về trung tâm huyện. Lá cờ đỏ phấp phới bay trên mũi thuyền trong không khí hân hoan, rộn ràng ngày Quốc khánh khiến cảm xúc ai nấy đều trào dâng...
