Tình hình tội phạm ma túy diễn biến phức tạp
Theo đánh giá của Cơ quan Phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) và các tổ chức, cơ quan chức năng khu vực và trong nước, tình hình tội phạm ma túy đang tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường, ngày càng xuất hiện nhiều loại ma túy mới. Tình hình sản xuất, mua bán, vận chuyển và sử dụng các loại ma túy tổng hợp, các chất hướng thần gia tăng ở hầu hết các quốc gia theo xu hướng khó kiểm soát.
Châu Á đã và đang là thị trường tiêu thụ lớn của các loại ma túy tổng hợp, các chất hướng thần. Tại Đông Nam Á, diện tích và sản lượng thuốc phiện liên tục tăng, vùng Tam giác vàng trở thành trung tâm sản xuất ma túy tổng hợp của thế giới. Các đường dây vận chuyển cocain từ các nước Mỹ La tinh được phát hiện, bắt giữ gần đây cho thấy loại tội phạm này đang nhắm vào thị trường khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam - quốc gia có đường biên giới trải dài, tiếp giáp với Trung Quốc, Lào, Campuchia.
Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, các cơ quan chức năng nhận định, số vụ, đối tượng phạm tội về ma túy được bắt giữ ngày càng tăng, vụ sau lớn hơn vụ trước với những diễn biến rất phức tạp, nghiêm trọng, khó lường; xuất hiện nhiều loại ma túy mới chưa có trong danh mục quản lý, ma túy được cất giấu, pha trộn trong hàng hóa, các loại thực phẩm, đồ uống… được mua bán, vận chuyển trái phép với số lượng ngày càng lớn về Việt Nam tiêu thụ, hoặc tiếp tục vận chuyển đi nước thứ ba.
Trên tuyến đường bộ, tội phạm ma túy thường lợi dụng đường biên giới dài, địa hình rừng núi phức tạp, nhiều đường mòn, lối mở và kẽ hở, sự thông thoáng trong cơ chế, chính sách tạo thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, quy trình thủ tục hải quan để trà trộn, cất giấu, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào, Campuchia vào Việt Nam qua các tỉnh Tây Bắc bộ, miền Trung - Tây Nguyên và Tây Nam bộ.
Ở tuyến hàng không và chuyển phát nhanh, các vi phạm được phát hiện tập trung chủ yếu qua các cảng hàng không sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội), Tân Sơn Nhất (TP. Hồ Chí Minh), Đà Nẵng (TP. Đà Nẵng). Các đối tượng sử dụng phương thức ngụy trang, cất giấu ma túy trong túi xách cá nhân, thuốc, thực phẩm…, thậm chí nuốt ma túy trong người. Từ đó, ma tuý được trộn lẫn trong hàng hóa ký gửi, chuyển phát nhanh, hàng thuộc diện quà biếu phi mậu dịch gửi từ từ các quốc gia thuộc châu Âu, châu Mỹ, châu Phi và châu Đại Dương… về Việt Nam tiếp đó tiêu thụ trong nội địa hoặc chuyển đi nước thứ ba hoặc ngược lại.
Tuyến biển, nổi lên trong 6 tháng đầu năm 2024 là tình trạng ma túy trôi dạt ngoài khu vực bờ biển thuộc các tỉnh miền Trung. Đáng chú ý, lực lượng chức năng đã phát hiện, thu giữ trong các gói ma túy trôi dạt trên biển có gắn các thiết bị định vị với số lượng lớn tại vùng biển các tỉnh Nghệ An, Đà Nẵng, Bà Rịa - Vũng Tàu, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau…
Đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả
Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu Nguyễn Hùng Anh cho biết, ngành Hải quan nhận thức rõ yêu cầu về việc tiếp tục nỗ lực, chủ động, đẩy mạnh triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm tăng cường hiệu quả công tác tham mưu và trực tiếp đấu tranh phòng, chống ma túy và kiểm soát tiền chất.
Cụ thể, tiếp tục tăng cường tập trung, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn ngành, đặc biệt là lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy. Đồng thời, khai thác tối đa nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài trong khuôn khổ các cơ chế, quan hệ phối hợp, hợp tác với các lực lượng chức năng, bộ, ngành, cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế, nhằm thúc đẩy hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong tất cả các khâu, các tuyến và địa bàn; đẩy mạnh hiệu quả phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng và lực lượng chuyên trách.
Trong địa bàn hoạt động hải quan, cơ quan Hải quan thực hiện vai trò chủ trì; ngoài địa bàn, cơ quan hải quan phối hợp với các lực lượng, bộ, ngành, nòng cốt là lực lượng Công an. Ngoài ra, ngành hải quan thống nhất, quyết tâm triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp mang tính toàn diện; ẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn đào tạo nghiệp vụ, nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng, kiến thức về pháp luật và nghiệp vụ phòng, chống ma túy trong lĩnh vực hải quan.
Bên cạnh đó, tiếp tục tham gia, thể hiện vai trò thành viên tích cực trong các dự án hợp tác quốc tế phạm vi khu vực và toàn cầu về phòng, chống ma túy. Nhờ đó, đạt được nhiều kết quả nổi bật, đáng ghi nhận trong đấu tranh phòng, chống ma túy và kiểm soát các hoạt động hợp tác liên quan đến ma túy.
Kết quả từ năm 2020 đến tháng 6.2024, toàn ngành hải quan đã bắt giữ 1.165 vụ với 1.310 đối tượng, gần 8.730kg ma túy các loại. Riêng 6 tháng đầu năm 2024, lực lượng Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lượng lượng chuyên trách bắt giữ 183 vụ với 216 đối tượng, thu giữ 1,2 tấn ma túy, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2023.
Cục trưởng Nguyễn Hùng Anh cho biết thêm, quá trình tham gia chuyên án, lực lượng hải quan đã tăng cường thu thập, phân tích, đánh giá thông tin, tài liệu liên quan đến đường dây tội phạm này và triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo quy định. Cùng với đó, lực lượng hải quan và công an đã chủ động phối hợp chặt chẽ ngay từ giai đoạn trao đổi, xác minh thông tin; xây dựng kế hoạch, xác lập chuyên án; sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để nhanh chóng, kịp thời bóc gỡ đường dây, ổ nhóm của các đối tượng phạm tội về ma túy.
