Thúc đẩy, phát triển kinh tế nông thôn

Phát triển kinh tế nông thôn là một trong những nội dung quan trọng trong Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025". Trong đó, làng nghề được xác định là nguồn lực quan trọng, cần được khai thác hiệu quả để góp phần thúc đẩy, phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống cho người dân.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội, toàn Thành phố hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề, chiếm 56% tổng số làng nghề của cả nước. Trong đó, có 322 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được UBND TP. Hà Nội công nhận thuộc địa bàn 24 quận, huyện, thị xã. Hiện có 274 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề, 48 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống với 6/7 nhóm nghề, bao gồm: Chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản có 69 làng nghề; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ có 22 làng nghề; sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, thủy tinh, dệt may, sợi, thêu ren, đan lát, cơ khí nhỏ 197 làng nghề; sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh có 13 làng nghề; xử lý chế biến, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất ngành nghề nông thôn 16 làng nghề; các dịch vụ phục vụ sản xuất, đời sống dân cư nông thôn 5 làng nghề.

Xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa (Hà Nội) có làng nghề truyền thống nổi tiếng với việc làm tăm hương, tăm VIP xỉa răng và sản xuất các loại hương dùng cho mục đích tâm linh. Ngày nay, sản lượng tăm được sản xuất để phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu là rất lớn, có thể lên đến hàng ngàn tấn nguyên liệu cung cấp và tiêu thụ trong một ngày.

Theo báo cáo những tháng đầu năm 2024 của UBND xã Quảng Phú Cầu, tổng giá trị sản xuất trên địa bàn (theo giá cố định năm 2010) 6 tháng đầu năm ước đạt 295,26 tỷ đồng tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2023, đạt 54% kế hoạch năm; trong đó, công nghiệp –tiểu thủ công nghiệp ước thực hiện 174,5 tỷ đồng, đạt 58% kế hoạch năm, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2023.

Hay tại xã Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên), 7/7 thôn làng trên địa bàn xã hiện nay vẫn đang bảo tồn và phát huy hiệu quả những giá trị từ nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống mà cha ông để lại. Vừa qua, 7 làng có nghề khảm trai cũng vinh dự được UBND Thành phố trao bằng công nhận “Làng nghề truyền thống Hà Nội”. Hơn 70% số hộ trong làng có lao động làm nghề khảm trai và tham gia các hoạt động dịch vụ cho sự phát triển nghề khảm. Sản phẩm khảm trai Chuôn Ngọ đã vượt khỏi ranh giới quốc gia, vươn tầm ra châu lục và thế giới, đến với các thị trường khó tính như: Anh, Hà Lan, Mỹ, Nhật...

Chủ cơ sở sản xuất Lam Hiền (thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu) anh Phạm Hồng Lam chia sẻ: “Tôi gắn bó với nghề truyền thống của làng từ lâu, ban đầu làm thuê, sau thì tự mở xưởng sản xuất. Công việc rất vất vả, nhưng mang lại thu nhập tương đối ổn định. Mỗi lao động, tùy trình độ, số lượng sản phẩm làm ra, có thể đạt thu nhập trung bình 7-8 triệu đồng/tháng. Người nào làm khéo và nhanh tay có thể đạt thu nhập 9-10 triệu đồng/tháng”.

Anh Nguyễn Văn Sáng (35 tuổi) đang làm việc ở làng khảm trai Chuôn Ngọ (xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên) chia sẻ, “Tôi làm nghề được gần 20 năm, công việc chủ yếu là ngồi cắt gọt hình ảnh khảm trai. Công việc khá vất vả khi phải ngồi nhiều, đau lưng, mỏi mắt song bù lại thu nhập mà công việc này đem lại khá ổn định với mức lương giao động từ 10-14 triệu đồng/tháng, đời sống gia đình được cải thiện. So với việc làm nông thì công việc này khá tốt, có mức thu nhập ổn định mà lại được ở gần gia đình”.  

Góp phần ổn định an sinh xã hội

Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và là nghề Hà Nội, bà Hà Thị Vinh cho biết, Hà Nội là cái nôi của làng nghề cả nước và làng nghề là 1 trong 5 trụ cột công nghiệp văn hóa của Thủ đô. Sự phát triển làng nghề tạo nhiều cơ hội việc làm, không chỉ việc làm đối với người trong độ tuổi lao động mà còn giải quyết việc làm thêm cho cả người già, người khuyết tật, trẻ em. Làng nghề phát triển giúp tăng thu nhập cho người dân, rút ngắn khoảng cách về thu nhập cho người nghèo ở nông thôn.

Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) ông Tạ Việt Anh cho rằng, làng nghề đóng vai trò quan trọng đối với việc xóa đói giảm nghèo ở nông thôn, trực tiếp giải quyết việc làm cho người lao động lúc nông nhàn, góp phần tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Lợi ích của việc phát triển làng nghề không chỉ phát triển kinh tế, giải quyết việc làm cho lao động địa phương mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Trong thực tế thu nhập bình quân của lao động tại các làng nghề cao hơn gấp 2-3 lần lao động thuần nông, tỷ lệ hộ nghèo ở khu vực có làng nghề thấp hơn nhiều so với tỷ lệ hộ nghèo trong cả nước, qua đó, góp phần ổn định an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới.

Để thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh, giá trị gia tăng cho các sản phẩm làng nghề; hỗ trợ phát triển làng nghề nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân; giữ gìn và phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống làng nghề của Thành phố, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, hàng năm, UBND Thành phố đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thường xuyên phối hợp với cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền về làng nghề, ngành nghề nông thôn, kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác, kinh tế hộ và trang trại, gìn giữ, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, làng nghề, làng có nghề, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Bên cạnh đó, nhằm góp phần vào việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, làng nghề, làng có nghề, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường cho các sản phẩm, thành phố Hà Nội thường xuyên tổ chức các sự kiện, hội chợ, tuần hàng, hội thi, lễ hội, tham gia hội chợ trong nước và quốc tế để tôn vinh các sản phẩm làng nghề; tạo sân chơi và khuyến khích các nghệ nhân, thợ giỏi giao lưu học hỏi trao đổi kinh nghiệm để gìn giữ bảo tồn nét văn hóa đặc sắc của làng nghề….