Bảo toàn giá trị, tránh rủi ro
Theo Phó Trưởng phòng Hưu trí, Ban Thực hiện chính sách BHXH, BHXH Việt Nam Lý Hoàng Minh, chế độ hưu trí chính là cốt lõi của chính sách BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động.
“Lương hưu không chỉ giúp người lao động bảo đảm khi về già có chi phí chi trả cho những nhu cầu sống cơ bản, mà còn có thêm thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) được cấp miễn phí để chăm sóc sức khỏe” - bà Lý Hoàng Minh nhấn mạnh.
Mức hưởng lương hưu tỷ lệ thuận mới mức đóng BHXH, thời gian đóng BHXH. Mức đóng BHXH càng cao, thời gian đóng BHXH càng dài thì mức hưởng lương hưu sẽ cao hơn. Bên cạnh đó, mức hưởng lương hưu không phải mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh phù hợp, tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế để bảo đảm cuộc sống.
Cụ thể, từ năm 1995 đến nay, Nhà nước đã thực hiện 22 lần điều chỉnh lương hưu. Năm 2022, dù dịch Covid-19 ảnh hưởng đến mọi mặt kinh tế, đời sống xã hội nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 1.1.2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1.1.1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu mức lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng dưới 2.500.000 đồng/tháng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm.
Người lao động tham gia BHXH khi đủ điều kiện nghỉ hưu còn được cấp thẻ BHYT miễn phí, được hưởng các quyền lợi khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe trọn đời do quỹ BHYT chi trả với mức hưởng là 95%. Đây được xem là chế độ quan trọng bởi lứa tuổi này rất dễ gặp các vấn đề về sức khỏe. Ngoài ra, trong thời gian hưởng lương hưu, người hưởng lương hưu không may qua đời thì thân nhân của họ còn được hưởng chế độ tử tuất với nhiều quyền lợi.
Tăng quyền lợi, giảm thời gian đóng
Cơ quan BHXH hiện đang thực hiện chi trả cho gần 2,7 triệu người hưởng lương hưu với số tiền hưởng gần 14.475 tỷ đồng/tháng. Mức hưởng lương hưu trung bình khoảng 5,4 triệu đồng/tháng, cao hơn mức thu nhập bình quân của người dân năm 2021 (4,2 triệu đồng/tháng).
Mặc dù ngành BHXH Việt Nam luôn đặt lợi ích của người tham gia lên hàng đầu và có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Song, trên thực tế, vẫn còn một số đơn vị sử dụng lao động chưa tuân thủ pháp luật, khiến người lao động phải chịu thiệt thòi. Nhiều doanh nghiệp chỉ xây dựng thang lương, bảng lương bằng mức thấp nhất để đóng BHXH cho người lao động. Hay một số doanh nghiệp và người lao động thỏa thuận chỉ lấy tiền lương ghi trong hợp đồng làm căn cứ đóng BHXH.
Trước thực trạng đó, để bảo đảm quyền lợi an sinh xã hội lâu dài cho người lao động, BHXH Việt Nam yêu cầu cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về tiền lương tại doanh nghiệp; xử lý nghiêm, kịp thời các vi phạm về tiền lương, BHXH. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người lao động hiểu đúng, hiểu đủ quyền lợi khi tham gia; nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người sử dụng lao động trong việc đóng đúng, đóng đủ BHXH.
Đặc biệt, hệ thống chính sách pháp luật BHXH, BHYT cần sớm hoàn thiện phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm quyền lợi cho người tham gia nói chung và người nghỉ hưu nói riêng.
Theo quy định hiện hành, thời gian người lao động tham gia BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu phải đủ 20 năm, dẫn tới nhiều người có thời gian tham gia BHXH ngắn nên khi hết tuổi lao động, không tích luỹ đủ số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu. Theo đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang đề xuất sửa đổi Luật BHXH năm 2014 theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới còn 10 năm nhằm tạo điều kiện cho người lao động tham gia muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn, được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH.
Cùng với đó, tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, bổ sung chế độ trợ cấp thai sản nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút, tạo điều kiện để người dân tham gia BHXH tự nguyện... Việc đề xuất sửa đổi Luật BHXH lần này nhằm cụ thể hóa các mục tiêu mà Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đề ra, đáp ứng nguyện vọng của người lao động.
