Một số khuôn mẫu giới không còn phù hợp

Khuôn mẫu giới được hiểu là sự khái quát hóa giản đơn về đặc điểm, tính cách, vai trò, của các cá nhân hoặc nhóm người dựa trên giới tính của họ. Thông thường, khi đề cập đến nam giới, mọi người thường cho rằng nam giới phải mạnh mẽ, phải là trụ cột gia đình, còn phụ nữ phải dịu dàng, thuỳ mị, nết na. Khuôn mẫu cũng có thể về vai trò trách nhiệm "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm", "đàn ông là trụ cột", phụ nữ có thiên chức làm mẹ, làm vợ, Phụ nữ "giỏi việc nước đảm việc nhà". Đây là những khái niệm, những yêu cầu, khuôn mẫu mà có lẽ bất cứ ai trong chúng ta cũng được nghe, được dạy, thậm chí đã ăn sâu vào ý thức của rất nhiều thế hệ.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại ngày nay, một số tiêu chuẩn, khuôn mẫu giới này không còn phù hợp, đôi khi còn là những áp lực với nhiều người.

Đánh giá về tác động của khuôn mẫu giới lên phụ nữ, bà Khuất Thu Hồng cho rằng, có rất nhiều khuôn mẫu đặt ra khiến con người – đặc biệt là phụ nữ phải đối mặt với áp lực, điều này thời kì nào cũng có. Thậm chí những khuôn mẫu như “việc nhà là của phụ nữ”, “phụ nữ thì không cần học quá cao”,… đang là rào cản lớn, tước đi cơ hội của phụ nữ trong khi xét về năng lực, phụ nữ có lẽ không hề thua kém đàn ông.

“Trong dòng chảy vận động của xã hội, một số khuôn mẫu, tiêu chuẩn không còn phù hợp nữa, hoặc những khái niệm cũ cần được giải thích theo cách khác. Ví dụ, khái niệm phụ nữ “đảm đang" trong thời đại cũ gắn chặt với định kiến phụ nữ làm việc nhà, quanh quẩn trong bếp, trong thời đại mới cần được lý giải cho những người phụ nữ năng động, tự tin. Nếu coi khuôn mẫu là một chiếc hộp thì chúng ta hãy mạnh dạn bước ra khỏi chiếc hộp của bản thân và hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn”, bà Hồng nói.

Trước vấn đề vẫn còn rất nhiều quảng cáo, sản phẩm truyền thông mang nhiều định kiến giới (ví dụ như quảng cáo thực phẩm, việc nhà thì luôn là hình ảnh phụ nữ vào bếp), MC Sơn Lâm chia sẻ: định kiến về giới vẫn còn hiện hữu rất rõ bởi nó đã đi sâu vào tiềm thức mỗi người, kể cả là giới truyền thông. Để thay đổi định kiến của truyền thông trong quảng cáo, đòi hỏi phải có sự thay đổi từ nhận thức từng cá nhân, của cả nhãn hàng và đối tượng khách hàng. Bên cạnh đó, việc có những chính sách ưu đãi, ưu tiên từ các đài, kênh phát sóng quảng cáo cho các video, quảng cáo, ấn phẩm có yếu tố thúc đẩy bình đẳng giới cũng là một giải pháp.

“Nên từ bỏ suy nghĩ việc nhà là của vợ”

Ở cương vị một người chồng, người cha, MC Sơn Lâm cho rằng, chúng ta nên từ bỏ suy nghĩ việc nhà là của vợ và khi đàn ông làm việc nhà là đang giúp vợ. Như vậy không đúng. Bởi, “việc nhà là việc chung và cần sự san sẻ, hỗ trợ nhau chứ không phải là giúp đỡ.”

Trong khi đó, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững cho rằng, khuôn mẫu giới là chuẩn mực hay áp lực, ranh giới đó rất mong manh. Bày tỏ ủng hộ những chuẩn mực tích cực trong xã hội để mỗi người đều có những đích đến, những động lực tốt đẹp để hướng tới, song bà Linh cũng cho rằng, những chuẩn mực ấy không phải là những cái hộp giới hạn khả năng và sự đa dạng, sự tự do lựa chọn và quyết định dù là của giới nào".

Theo Báo cáo đánh giá tạm thời Dự án Thành phố an toàn với em gái năm 2020 của Tổ chức Plan International Việt Nam, 70% em gái và 67% em trai nghĩ rằng trang phục của con gái khiêu khích nam giới và con trai. Một số ít người tham gia thảo luận nhóm cảm thấy rằng các em gái phải chịu trách nhiệm khi bị quấy rối bằng lời nói hoặc thân thể ở nơi công cộng.

Trước những con số này, bạn Nguyễn Tùng Dương chia sẻ: “Việc đổ lỗi cho các bạn gái là một hành động rất sai. Đẹp khoe – xấu chê, không có gì sai khi các bạn nữ chăm chút cho vẻ bề ngoài của mình. Khi bị đổ lỗi, những nạn nhân bị xâm hại sẽ cảm thấy sợ hãi, không dám nói ra và đây sẽ là bàn đạp để những kẻ xâm hại tiếp tục lộng hành. Vì vậy, tư duy đổ lỗi cho phụ nữ, các bạn gái khi bị quấy rối, xâm hại cần phải bị bài trừ.”

Là một thành viên tích cực của CLB Thủ lĩnh của sự thay đổi, bạn Ngô Linh Chi chia sẻ: bản thân rất ngưỡng mộ các nhà lãnh đạo là nữ, và khi tham gia câu lạc bộ, được đóng góp cho các hoạt động thúc đẩy bình đẳng giới, em cũng thấy vui và tự hào. Vấn đề xoá bỏ định kiến, khuôn mẫu giới có lẽ vẫn sẽ là một con đường dài, và Linh tin rằng chính chúng em sẽ có thể chung tay vào quá trình này nếu được trao quyền.

“Các bà, các mẹ, các chị, các bạn nữ hãy luôn biết yêu thương và tự bảo vệ bản thân. Mỗi người đều có thể là những thủ lĩnh của sự thay đổi”, Linh nói.

Với góc nhìn đa chiều nhiều thế hệ, các diễn giả cũng nhất trí rằng, việc trong gia đình là việc chung, và các kỹ năng làm việc gia đình đều rất cần thiết cho bất kỳ giới nào, do đó, một môn học kỹ năng là cần thiết cho tất cả các giới, không chỉ là nữ hay nam. Môn học kỹ năng xã hội, kỹ năng gia đình nên được khuyến khích trong nhà trường để các em được hiểu hơn về giới, về định kiến giới từ sớm.