Điều trị ARV - giải pháp bền vững cho người nhiễm HIV

Hơn 100.000 người được điều trị ARV
 
Triển khai thí điểm ARV trong cuộc chiến với HIV/AIDS từ năm 2004, sau hơn 10 năm thực hiện, nước ta đã đạt được những thành tựu đáng kể, các mô hình điều trị liên tục mở rộng và nâng cao chất lượng. Nếu năm 2004 mới điều trị cho hơn 400 bệnh nhân, thì hiện nay số lượng này đã tăng lên hơn 100.000 bệnh nhân; việc điều trị ARV đã được triển khai ở tất cả 63 tỉnh, thành phố trên cả nước với 316 điểm điều trị, đặc biệt là đã triển khai đến tận tuyến xã với 562 trạm y tế xã đang phát thuốc ARV. Ngoài ra nước ta cũng đã mở cơ sở điều trị ARV tại các trại tạm giam, tạm giữ...
 
Việc tích cực mở rộng điều trị ARV đã mang lại hiệu quả rất lớn cho công tác phòng, chống HIV/AIDS. Bởi ARV có tác dụng rất lớn trong việc giảm tử vong, nâng cao sức khỏe và nếu bệnh nhân uống thuốc đầy đủ, đều đặn thì chất lượng cuộc sống được duy trì gần như là người bình thường. Theo như tính toán của các chuyên gia quốc tế, từ giai đoạn 2000 - 2015 nước ta đã giảm được 150.000 người nhiễm HIV/AIDS không bị tử vong nhờ được điều trị bằng thuốc ARV. Bên cạnh đó, việc thực hiện điều trị còn góp phần giảm được lây nhiễm HIV/AIDS ra cộng đồng (giảm đến 90% khả năng lây nhiễm nếu được điều trị đầy đủ). Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, nếu điều trị ARV từ khi mới nhiễm HIV/AIDS người bệnh có thể sống đến 55 năm. Như vậy, nhờ có thuốc ARV mà người nhiễm HIV/AIDS có thể chung sống hòa bình và lâu dài với HIV.

Tuy nhiên Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế Nguyễn Hoàng Long cho biết, để đạt được mục tiêu  90% người nhiễm HIV được điều trị ARV  thì nhu cầu kinh phí đòi hỏi là rất lớn. Với 100.000 người được điều trị hiện nay mỗi một năm cần khoảng 420 tỷ đồng cho thuốc ARV. Nhưng hiện nay đến 95% khoản tiền là nhận từ tài trợ từ quốc tế. Do đó, việc nguồn tài trợ quốc tế đang dần cắt giảm và cho đến sau năm 2017 sẽ không còn cam kết tài trợ nữa đang đặt ra một câu hỏi khó cho việc bảo đảm duy trì và mở rộng điều trị ARV.
 
Thực tế cho thấy, với nhu cầu điều trị ngày càng tăng, việc duy trì điều trị ARV là thiết yếu, nếu không đáp ứng được sẽ gây ra rất nhiều khó khăn. Trước hết là bệnh nhân sẽ tăng tử vong, tăng nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng dẫn đến khả năng quay trở lại của dịch; hơn nữa đối với những bệnh nhân không được điều trị thường xuyên sẽ dẫn đến kháng thuốc và phải chuyển sang phác đồ điều trị bậc 2 với giá thuốc cao hơn rất nhiều lần so với hiện nay.
 
Nhu cầu bức thiết về thuốc ARV
 
Việc điều trị ARV đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần tích cực vào việc đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS. Tuy nhiên, với việc đang phụ thuộc đến 95% ngân sách từ nguồn tài trợ quốc tế đã gây ra khó khăn cho nước ta khi các nguồn tài trợ này cắt hoàn toàn vào năm 2017. Để duy trì điều trị ARV và các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1899 phê duyệt đề án bảo đảm tài chính cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2013 - 2020. Hiện Bộ Y tế đang tích cực đôn đốc các địa phương triển khai quyết định này. Riêng đối với thuốc ARV, Bộ Y tế cũng đã xây dựng kế hoạch phòng chống HIV/AIDS từ 2016 - 2020, trong đó có nêu nhu cầu rất bức thiết về thuốc ARV.
 
Bên cạnh các giải pháp mà lâu nay nước ta vẫn thực hiện để duy trì điều trị ARV và các hoạt động phòng chống HIV/AIDS như kêu gọi sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân, các đoàn thể; tăng cường các hoạt động xã hội hóa và từ nguồn bảo hiểm y tế. Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế - chuyên gia của Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm Trịnh Quân Huấn cho biết, giải pháp bền vững để duy trì điều trị ARV là giải quyết khó khăn về nguồn thuốc. Theo đó, khó khăn nhất hiện nay là bản quyền thuốc ARV vẫn còn nên nước ta không thể sản xuất được, dẫn đến giá thuốc rất đắt. Do đó, muốn sản xuất được thuốc ARV trong nước cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Bởi sản xuất được thuốc giá rẻ vừa giúp cho người bệnh cần điều trị nhưng điều kiện còn khó khăn, vừa giúp giải quyết vấn đề cho bảo hiểm y tế. 
 
Trước đây nguồn thuốc ARV phục vụ cho việc điều trị của nước ta chủ yếu nhận từ các nguồn tài trợ quốc tế nên các nhà đầu tư, sản xuất và phân phối chưa quan tâm nhiều đến nguồn thuốc ARV trong nước. Tuy nhiên, để bảo đảm có đủ thuốc ARV nhằm duy trì các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế đang đưa ra các giải pháp nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường nhập khẩu và xem xét việc sản xuất thuốc ARV trong nước, đặc biệt là đối với những phác đồ có nhu cầu điều trị cao; bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đang cố gắng để tạo điều kiện để có các thủ tục đăng ký lưu hành thuốc ARV thuận lợi hơn - Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Nguyễn Hoàng Long cho biết thêm.