Điều gì làm nên sức mạnh của IS?

Thứ nhất, vũ khí tối tân. Sau khi từ Syria tiến vào phía Bắc Iraq hồi tháng 6 vừa qua, IS đã lợi dụng thế bế tắc chính trị và căng thẳng phe phái để tăng cường các cuộc tấn công và giành thêm nhiều lợi thế. IS đang không ngừng tấn công các thị trấn, sử dụng xe tăng và các loại vũ khí hạng nặng cướp được từ hàng nghìn binh sỹ đào ngũ. Nhiều xe tăng, xe chuyên dụng, tên lửa và các khí tài hạng nặng khác do Mỹ sản xuất và trang bị cho quân đội Iraq đã lọt vào tay IS, trở thành nguồn lực khổng lồ cho các tay súng. Theo ông Anthony Cordesman, chuyên gia đến từ Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington, quân đội Iraq đã vứt lại khí tài quân sự này khi chạy trốn IS và các trang thiết bị hiện đại rơi vào tay phiến quân, tạo nên lợi thế bất ngờ cho IS.

Thứ hai, đó là các bài học kinh nghiệm xương máu từ cuộc nội chiến đẫm máu tại Syria. Suốt ba năm qua, những cuộc giao tranh khốc liệt tại chiến trường Trung Đông này đã mang lại cho IS không ít kinh nghiệm thực địa. Nước láng giềng Syria vô tình đã mang lại cơ hội huấn luyện chiến binh cho IS. Nhóm tư vấn Soufan Group cho biết, chiến thuật hiếu chiến và đánh dồn dập của các tay súng IS đã từng tham chiến tại Syria chống lại quân đội chính quyền Damacus khá xa lạ tại Iraq và đây là lý do khiến quân đội chính phủ bị đẩy vào thế bị động, dẫn tới phòng thủ và cuối cùng là thất thủ.

Thứ ba, lựa chọn mục tiêu tấn công chính xác. Ban lãnh đạo của IS đã tỏ ra khá khôn ngoan khi lựa chọn các mục tiêu tấn công. Đó phải là những khu vực có đông người Hồi giáo dòng Sunni sinh sống, nơi chắc chắn các tay súng IS nhận được sự hậu thuẫn. Tiếp đến là nhắm vào các cơ sở hạ tầng trọng yếu nhưng không được quân đội chính phủ quan tâm đúng mức. Khoảng cách giữa các địa điểm tấn công không xa và quân đội lơ là cảnh giác cũng là yếu tố quan trọng để IS hạn chế thất bại không đáng có và duy trì được thế thượng phong cũng như đoàn kết nội bộ. Theo ông John Drake của Công ty An ninh AKE, IS đã cân nhắc tới khoảng cách giữa các mục tiêu, với phần lớn mục tiêu là khu vực dân cư vừa phải, ít sự hiện diện của quân đội chính phủ. Khi đối phương đã suy yếu, IS cho phép dân đi lánh nạn.

Thứ tư, đó là hiệu ứng của một chiến dịch tuyên truyền rộng rãi. IS đã gieo rắc nhân tố sợ hãi để chinh phạt các thị trấn mà không gặp bất kỳ sự kháng cự nào. Tổ chức thường tung lên mạng hàng loạt những hình ảnh thi thể bị chặt đầu, nhằm hai mục đích - chiêu mộ tân binh cực đoan và gây nỗi khiếp sợ trong hàng ngũ đối phương (binh lính chính phủ). Bộ trưởng Nhân đạo Iraq Mohammed Shia al-Sudani cho biết, các tay súng của IS đã sát hại hàng trăm người dân tộc thiểu số Yazidis tại Iraq, chôn sống nhiều người vô tội và bắt phụ nữ làm nô lệ.

Chuyên gia Patrick Skinner của Soufan Group cho rằng các chiến binh thánh chiến đã gây dựng hình ảnh của một siêu nhân phạm tội, không chùn tay trước bất kỳ tội ác nào. Rõ ràng, vấn đề quan hệ công chúng (PR) và sự hăm dọa là chiến thuật quan trọng của IS.

Cuối cùng, là sự yếu kém của đối phương - binh lính chính phủ Iraq. Đây chính là yếu tố lớn nhất làm nên thế chẻ tre của các tay súng IS tại nhiều địa phương của Iraq thời gian vừa qua. Theo ông Cordesman, trên thực tế, đội quân của chính quyền Baghdad hiện nay đa phần mới được gọi nhập ngũ, trong khi những tay súng có kinh nghiệm từ thời lật đổ Saddam Hussein đều đã giải ngũ. Đa phần đội quân này đều thiếu các kỹ năng thực tế trên chiến trường, mang nhiều đặc điểm của lực lượng an ninh hơn là quân đội. IS đã khai thác triệt để thế yếu này để tấn công binh sỹ chính phủ Iraq bằng chính các vũ khí do Mỹ trang bị.

Lợi dụng địa hình hiểm trở và các đường hầm bí mật được xây dựng dưới thời Saddam Hussein để chiến đấu với quân đội Iraq, các tay súng của tổ chức IS đang ngày càng tiến gần hơn tới Baghdad với sự hỗ trợ của những bộ lạc người Sunni có vũ trang. Lực lượng này đã có những bước tiến mới ở phía Bắc, chiếm được mỏ dầu thứ năm và thêm ba thị trấn nữa sau khi các lực lượng an ninh rút khỏi khu vực tự trị của người Kurd. Tuy nhiên, một số quan chức tình báo và an ninh của Iraq còn lo ngại hơn về chiến dịch ít được nói đến của IS tại khu vực nông thôn ở phía Nam Thủ đô Baghdad, thung lũng sông Euphrates với địa hình hiểm trở thường được các lực lượng Mỹ gọi là tam giác chết.